Προβιοτικά: Το ισχυρό "όπλο" του οργανισμού μας

Tο θέμα των μικροπλαστικών που περνούν στο σώμα μας χωρίς να το συνειδητοποιούμε είναι αρκετά ανησυχητικό. Το καλό είναι, όμως, ότι αρκετές μελέτες δείχνουν ότι έχουμε τουλάχιστον μία φθηνή, προσβάσιμη γραμμή άμυνας ενάντια στη βλάβη που φαίνεται να προκαλούν τα μικροπλαστικά στο πεπτικό μας σύστημα: τα προβιοτικά.

Υπήρχαν ήδη ενδείξεις ότι τα βακτήρια αυτά, που βρίσκονται σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, όπως το γιαούρτι, το ξινολάχανο και το kimchi, ενισχύουν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και μπορούν να μας ανακουφίσουν από γαστρεντερικά προβλήματα, φλεγμονές και αλλεργίες. Τώρα, φαίνεται ότι θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να καταπολεμήσουμε και κάποιες από τις επιπτώσεις των μικροπλαστικών.

Πώς επηρεάζουν τα μικροπλαστικά το στομάχι;

Πολλαπλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα νανοπλαστικά μπορούν να εισέλθουν στο αίμα και τα όργανά μας και να διαπεράσουν τον βλεννογόνιο εντερικό φραγμό.

Αν και η σχέση μεταξύ πλαστικών και γαστρεντερικών διαταραχών πρέπει να μελετηθεί κι άλλο, τα προκαταρκτικά ευρήματα δείχνουν ότι η κατάποση πλαστικού δεν κάνει καλό στον οργανισμό μας.

Μελέτη του Πανεπιστημίου Tufts που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο διαπίστωσε ότι οι υψηλές συγκεντρώσεις σωματιδίων πολυστυρενίου «πυροδότησαν σημαντικά την έκκριση» φλεγμονωδών πρωτεϊνών που ονομάζονται κυτοκίνες σε in vitro μοντέλα εντέρου. Οι κυτοκίνες συνδέονται με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου, όπως η νόσος του Crohn και η ελκώδης κολίτιδα, οι οποίες έχουν αυξηθεί, παγκοσμίως, από 3,7 εκατομμύρια περιπτώσεις το 1990 σε περισσότερες από 6,8 εκατομμύρια το 2017.

Η αιτιολογική σύνδεση δεν είναι ακόμη σαφής, επειδή παράγοντες όπως η μεγάλη κατανάλωση πολύ επεξεργασμένων τροφόμων, το κάπνισμα και η έκθεση στην ατμοσφαιρική ρύπανση συνδέονται επίσης με φλεγμονώδεις νόσους του εντέρου. Αλλά οι ερευνητές πιστεύουν όλο και περισσότερο ότι τα μικροπλαστικά, τα οποία περιέχουν διάφορες επιβλαβείς χημικές ουσίες, συμπεριλαμβανομένων πρόσθετων όπως η δισφαινόλη Α (BPA), τα επιβραδυντικά φλόγας και οι φθαλικές ενώσεις, παίζουν επίσης ρόλο.

Όταν τα μικρόβια του εντέρου τρέφονται με μικροπλαστικά ή προσκολλώνται σε αυτά, μπορεί να αλλάξει η χημική τους σύνθεση, επηρεάζοντας τη βακτηριακή ποικιλομορφία και προκαλώντας άλλες «αρνητικές επιπτώσεις, συμπεριλαμβανομένων αλλαγών στο μεταβολικό προφίλ του εντέρου και φλεγμονή», ανέφεραν οι συγγραφείς μιας ισπανικής μελέτης του 2022. Σε πιο ακραίες περιπτώσεις, είπαν ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβάλει σε μια κατάσταση που ονομάζεται «δυσβίωση», στην οποία τα κακά βακτήρια υπερτερούν των καλών στο στομάχι μας. Η δυσβίωση μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης άλλων σοβαρών καταστάσεων, όπως ο διαβήτης, η νόσος του Crohn και ο καρκίνος του παχέος εντέρου.

Πώς αλληλεπιδρούν προβιοτικά και μικροπλαστικά;

Δυστυχώς, τα προβιοτικά δεν μπορούν να αφαιρέσουν με μαγικό τρόπο τα πλαστικά σωματίδια από το σώμα μας. Ωστόσο, έρευνες δείχνουν ότι τα καλά μικρόβια θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη βελτίωση της τοξικότητας και της φλεγμονής που προκαλούν τα πλαστικά στο γαστρεντερικό μας σύστημα.

Μελέτες έχουν δείξει ότι τα προβιοτικά μπορούν να δεσμεύουν, να απορροφούν και να εξουδετερώνουν τοξικά βαρέα μέταλλα, όπως το κάδμιο και ο υδράργυρος, σε ζώα, ενώ δύο μελέτες του 2021 έδειξαν ότι προβιοτικά στελέχη, συμπεριλαμβανομένου του lactobacillus plantarum, που βρίσκονται σε γαλακτοκομικά προϊόντα και τουρσιά που έχουν υποστεί ζύμωση, μπορούν να αποικοδομούν πρόσθετα όπως το BPA και φθαλικές ενώσεις, χημικές δηλαδή ουσίες που βρίσκονται συνήθως στο πλαστικό και είναι επιβλαβείς.

«Η χρήση προβιοτικών συμπληρωμάτων για τη βελτίωση του μικροβιώματος θα μπορούσε να είναι μια αποτελεσματική παρέμβαση για την αντιμετώπιση διαφόρων τοξινών», συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εκπλένονται από το πλαστικό, ανέφεραν Ιρανοί ερευνητές.

Υπάρχει οποιοσδήποτε λόγος να είμαστε προσεκτικοί με τα προβιοτικά;

Η επιστήμη πίσω από το τι προκαλεί το πλαστικό στο σώμα μας και τα οφέλη που μπορεί να προσφέρουν τα προβιοτικά είναι ακόμα σε προκαταρκτικό στάδιο. Ωστόσο, οι ερευνητές βρίσκουν όλο και περισσότερες ενδείξεις ότι κοινά στελέχη προβιοτικών, ιδιαίτερα βακτήρια γαλακτικού οξέος όπως αυτά που βρίσκονται στο γιαούρτι, το προζύμι και τα τουρσιά, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξουδετέρωση των επιπτώσεων από τις χημικές ουσίες που περνούν στον οργανισμό μας με τα μικροπλαστικά που καταναλώνουμε χωρίς να το θέλουμε.

Καλό θα ήταν να μιλήσετε με το γιατρό σας πριν πάρετε προβιοτικά συμπληρώματα. Ωστόσο, τα προβιοτικά που προσλαμβάνουμε από τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση θεωρούνται ευρέως ασφαλή και γενικά ωφέλιμα για την ανθρώπινη υγεία. Απλώς βεβαιωθείτε ότι καταναλώνετε τις συνιστώμενες ποσότητες, καθώς οι μεγάλες ποσότητες προβιοτικών μπορεί να οδηγήσουν σε μικρές πεπτικές διαταραχές, όπως αέρια και φούσκωμα.