Οι 2 «εχθροί» του ύπνου που αλληλοεξουδετερώνονται

Μια νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον ανέτρεψε τις προηγούμενες απόψεις των επιστημόνων, ότι το αλκοόλ και η καφεΐνη, όταν καταναλώνονται μαζί, «εξουδετερώνουν» τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν στον ύπνο.

Για ένα διάστημα έξι εβδομάδων εξετάστηκαν τα αρχεία καταγραφής της ποιότητας του ύπνου των συμμετεχόντων στην έρευνα. Τα αρχεία αποκάλυψαν ότι η χρήση καφεΐνης και αλκοόλ δεν επιδείνωσε τον κακό ύπνο όπως αναμενόταν. Ωστόσο φάνηκε ότι και οι δύο ουσίες είχαν μία περίπλοκη αλληλεπίδραση που επηρέαζε τα μοτίβα ύπνου.

Τα σημεία κλειδιά της έρευνας

• Η καφεΐνη από μόνη της μείωσε τη διάρκεια του ύπνου κατά 10 λεπτά ανά φλιτζάνι, ενώ το αλκοόλ μείωσε την ποιότητα ύπνου κατά 4% ανά ποτό.
• Στη μελέτη συμμετείχαν μια ομάδα χρηματοοικονομικών συμβούλων, που είναι γνωστοί για το υψηλό στρες στην εργασία τους και την τακτική χρήση καφεΐνης και αλκοόλ.
• Η συνδυασμένη επίδραση της καφεΐνης και του αλκοόλ στον ύπνο ήταν λιγότερο επιζήμια από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως και αποκαλύφθηκε μια απροσδόκητη αλληλεπίδραση που θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν αρνητικό κύκλο κατανάλωσης.

Η καφεΐνη και το αλκοόλ όταν καταναλώνονταν μεμονωμένα μείωναν την ποιότητα και την ποσότητα του ύπνου. Ωστόσο όταν καταναλώθηκαν μαζί δημιούργησαν έναν κύκλο αυτοθεραπείας καθώς η εγρήγορση που προκαλεί η καφεΐνη κάλυψε την επίδραση του αλκοόλ στον ύπνο REM.

Η πρώτη γνωστή μελέτη που εξέτασε τις συνδυασμένες πραγματικές επιπτώσεις του αλκοόλ και της καφεΐνης στην ποιότητα και την ποσότητα του νυχτερινού ύπνου κατέληξε σε ένα απροσδόκητο εύρημα.

Ερευνητές στο Κέντρο Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον για τη Μελέτη της Υγείας και των Επικίνδυνων Συμπεριφορών, το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια και το Κέντρο Επιστήμης του Ανθρώπινου Ύπνου του Berkeley υπέθεσαν ότι η συνδυασμένη κατανάλωση των δύο πιο δημοφιλών ψυχοτρόπων ουσιών στον κόσμο θα υποβάθμιζε την ποιότητα αλλά και την ποσότητα του ύπνου.

Η υπόθεση βασίστηκε σε δεκαετίες μελέτης του αλκοόλ και καφεΐνης. Στις μελέτες οι δύο ουσίες εξετάζονταν χωριστά. Σε αυτή την μελέτη αποφασίστηκε να συμμετέχουν χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι που έχουν υψηλά επίπεδα εργασιακής πίεσης και στρες και καταναλώνουν συχνά μεγάλες ποσότητες αλκοόλ και καφεΐνης.

«Σε σύγκριση με τις νύχτες που μπορεί να καταναλώνετε τη μία ή την άλλη (σ.σ. ουσία), πιστεύαμε ότι θα παρατηρούσαμε επιπλέον μείωση στην ποιότητα ή στη διάρκεια του ύπνου», δήλωσε ένας από τους ερευνητές, Frank Song.

Και συνέχισε: «Αλλά στην πραγματικότητα, αυτό το αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης ήταν το αντίθετο από αυτό που περιμέναμε και κατέληξε να έχει ως αποτέλεσμα να αντισταθμίσει το ένα τον αρνητικό αντίκτυπο του άλλου στην ποιότητα ή την ποσότητα. Και αυτό ήταν πολύ ενδιαφέρον για εμάς».

Το 90% των ενηλίκων πίνουν τουλάχιστον ένα ρόφημα με καφεΐνη την εβδομάδα

Μάλιστα ο Frank Song είπε ότι ορισμένοι συμμετέχοντες είχαν σημάδια αυτοθεραπείας, καθώς χρησιμοποιούσαν την μία ουσία για να ξεπεράσουν τις επιπτώσεις της άλλης ουσίας.

«Είναι μια πολύ, πολύ ωραία σκέψη, νομίζω, στο μυαλό πολλών ανθρώπων ότι θα μπορούσατε απλώς να χρησιμοποιήσετε καφεΐνη για να βγείτε από το hangover», είπε ο Song.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο περιοδικό PLOS ONE. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 90% των ενηλίκων πίνουν τουλάχιστον ένα ρόφημα με καφεΐνη την εβδομάδα, ενώ το 74% των ατόμων άνω των 15 ετών καταναλώνουν τακτικά ένα ποτό που περιέχει αλκοόλ.

«Η παγκόσμια εκτίμηση είναι ότι για όλα τα άτομα ηλικίας 16 ετών και άνω, η μέση κατανάλωση αλκοόλ είναι 6,4 λίτρα ετησίως», είπε ο Song.

Ο Song, ως βασικός συγγραφέας της μελέτης, επέλεξε να επικεντρωθεί στους χρηματοοικονομικούς συμβούλους εξαιτίας της απαίτησης για μεγάλη προσοχή και γνωστική ταχύτητα στο επάγγελμά τους και της τακτικής χρήσης καφεΐνης και αλκοόλ για τον μετριασμό του στρες από την εργασία. Μάλιστα ο Frank Song υπήρξε αναλυτής επενδύσεων, συνεργαζόμενος στενά με χρηματοοικονομικούς συμβούλους, πριν στραφεί στις διδακτορικές του σπουδές στην κλινική ψυχολογία.

Η ομάδα των 17 συμμετεχόντων κατέγραψε την καθημερινή κατανάλωση ποτού και τις παρατηρήσεις ποιότητας και ποσότητας ύπνου. Οι δύο πρώτες υποθέσεις που εξέτασαν – πώς η καφεΐνη και το αλκοόλ λειτουργούσαν ανεξάρτητα – επέστρεψαν με αποτελέσματα που δεν εκπλήσσουν.

Πόσο μειώνουν την ποιότητα ύπνου

Η καφεΐνη μείωσε την ποσότητα του ύπνου κατά 10 λεπτά ανά φλιτζάνι που καταναλώθηκε την προηγούμενη ημέρα κατά μέσο όρο. Επίσης όσοι ήπιαν αλκοόλ την προηγούμενη ημέρα ανέφεραν μείωση κατά 4% στην υποκειμενική ποιότητα του ύπνου τους ανά ποτό. Και τα δύο αυτά στοιχεία θεωρήθηκαν σημαντικά από τους επιστήμονες.

Η ερευνητική ομάδα περίμενε ότι αυτές οι αρνητικές επιπτώσεις θα συνεχίζονταν όταν τα δύο συνδυάζονταν σε ένα μοτίβο κατανάλωσης καφεΐνης κατά τη διάρκεια της ημέρας και αλκοόλ τη νύχτα.

«Με την πάροδο του χρόνου, μετατρέπεται σε έναν κύκλο αυτοθεραπείας, όπως μπορεί να το αποκαλούν ορισμένοι, στον πραγματικό κόσμο όπου οι άνθρωποι θα βιώσουν κακό ύπνο ως αποτέλεσμα της καταστολής του ύπνου REM που προκαλείται από το αλκοόλ», είπε ο Song.

Και θα προσπαθήσουν να το μετριάσουν με τη χρήση καφεΐνης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι παρά το γεγονός ότι η καφεΐνη οδήγησε σε αντικειμενική μείωση της ποσότητας ύπνου, τα άτομα δεν αντιλήφθηκαν μείωση στην ποιότητα του ύπνου. Αυτό υποδηλώνει μία αναντιστοιχία που μπορεί να συμβάλει στη συνεχιζόμενη χρήση αλκοόλ και καφεΐνης παρά τις αρνητικές επιπτώσεις στον ύπνο.

«Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε μια επιβλαβή αλληλεπίδραση και τελικά να καταλήξει να είναι ένας αρνητικός κύκλος για τον ύπνο τους», είπε ο Frank Song.