Κορωνοϊός: Θα είναι πιο αποτελεσματικά τα επικαιροποιημένα εμβόλια; Τα 5 κρίσιμα ερωτήματα

Οι ενισχυτικές δόσεις των εμβολίων των Pfizer/BioNTech και της Moderna κατά της COVID-19 οι οποίες έχουν τροποποιηθεί έτσι ώστε να στοχεύουν τις υποπαραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της μετάλλαξης «Όμικρον» έλαβαν την έγκριση του Οργανισμού Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) στις ΗΠΑ και αναμένεται να τεθούν σύντομα σε κυκλοφορία.

Σε τι διαφέρουν τα νέα εμβόλια από τα αρχικά και πόσο αποτελεσματικά είναι; Δύο καθηγητές παθολογίας, μικροβιολογίας και ανοσολογίας του Πανεπιστημίου της Νότιας Κορολίνας απαντούν σε 5 κρίσιμα ερωτήματα.

1. Τι διαφορετικό έχουν τα επικαιροποιημένα εμβόλια;

Τα νέα εμβόλια αποτελούν βελτιωμένες εκδόσεις των αρχικών εμβολίων κατά της COVID-19 που παρουσιάστηκαν στα τέλη του 2020. Χρησιμοποιούν την ίδια τεχνολογία mRNA με τα αρχικά εμβόλια. Η βασική διαφορά τους είναι είναι ότι τα νέα εμβόλια μπορούν να κωδικοποιήσουν την πρωτεΐνη ακίδα τόσο του αρχικού στελέχους του SARS-CoV-2 όσο και των παραλλαγών της μετάλλαξης Όμικρον. Από τα τέλη Αυγούστου 2022, οι υποπαραλλαγές BA.4 και BA.5 κυριαρχούν παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή το 89% των λοιμώξεων προκαλούνται από τη BA.5 και το 11% προκαλούνται από BA.4.

2. Πώς ενεργοποιούν τα νέα εμβόλια την ανοσολογική απόκριση; 

Στη λοίμωξη από COVID-19 ο ιός χρησιμοποιεί την πρωτεΐνη ακίδα για να εισέλθει στα κύτταρα. Η πρωτεΐνη ακίδα πυροδοτεί την παραγωγή των λεγόμενων εξουδετερωτικών αντισωμάτων, τα οποία συνδέονται μαζί της και εμποδίζουν τον ιό να εισβάλει σε άλλα κύτταρα. Αλλά όταν ο ιός μεταλλάσσεται, τα αντισώματα που παράγονται προηγουμένως ως απόκριση σε αυτόν δεν μπορούν πλέον να συνδεθούν αποτελεσματικά με την μεταλλαγμένη πρωτεΐνη ακίδα. Από αυτή την άποψη, ο ιός SARS-CoV-2 δρα σαν χαμαιλέοντας ξεφεύγοντας από το ανοσοποιητικό σύστημα. Οι συνεχιζόμενες μεταλλάξεις είναι άλλωστε ο λόγος για τον οποίο τα αντισώματα που παράγονται ως απόκριση στα στελέχη του αρχικού εμβολίου έχουν γίνει με την πάροδο του χρόνου λιγότερο αποτελεσματικά στην αποτροπή λοιμώξεων από τις νέες παραλλαγές.

3. Πόσο αποτελεσματικά θα είναι τα νέα εμβόλια; 

Δεν υπάρχουν ακόμη μελέτες σε ανθρώπους σχετικά με την αποτελεσματικότητα των νέων επικαιροποιημένων εμβολίων σε ό,τι αφορά την πρόληψη των επαναμολύνσεων και την παροχή μακροπρόθεσμης ανοσολογικής προστασίας. Ωστόσο, σε ανθρώπινες κλινικές δοκιμές και εργαστηριακές μελέτες, τόσο οι Pfizer/BioNTech όσο και η Moderna διαπίστωσαν ότι η έκδοση του νέου εμβολίου, η οποία κατευθυνόταν κατά του αρχικού ιού SARS-CoV-2 και ενός προγενέστερου στελέχους της Όμικρον, της BA.1, προκάλεσε ισχυρή ανοσολογική απόκριση και παρείχε μεγαλύτερη προστασία τόσο από το αρχικό στέλεχος όσο και από την παραλλαγή BA.1.

Επιπλέον, οι εταιρείες ανέφεραν ότι ο ίδιος συνδυασμός εμβολίων δημιούργησε μια σημαντική απόκριση αντισωμάτων έναντι των νεότερων υποπαραλλαγών BA.4 και BA.5, αν και αυτή η απόκριση ήταν χαμηλότερη από εκείνη έναντι της BA.1. Με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία από τα προηγούμενα εμβόλια, είναι πολύ πιθανό ότι οι νέες ενισχυτικές εκδόσεις θα συνεχίσουν να προσφέρουν ισχυρή προστασία από σοβαρή νόσηση που μπορεί να οδηγήσει σε νοσηλεία ή θάνατο. Αλλά το αν θα προστατεύουν από επαναμόλυνση και πρωτογενή λοίμωξη είναι κάτι που μένει να φανεί στην πράξη.

4. Θα χρησιμοποιηθούν μόνο ως ενισχυτικές δόσεις; 

Τα επικαιροποιημένα εμβόλια μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ως αναμνηστικά τουλάχιστον δύο μήνες μετά την ολοκλήρωση του αρχικού εμβολιαστικού σχήματος. Το εμβόλιο της Moderna έχει εγκριθεί για χρήση σε άτομα ηλικίας από 18 ετών, ενώ το εμβόλιο Pfizer για άτομα ηλικίας 12 ετών και άνω. Τα νέα εμβόλια περιέχουν χαμηλότερη δόση mRNA και έτσι προορίζονται μόνο ως ενισχυτικά. Δηλαδή, δεν θα μπορούν να τα λάβουν άτομα που δεν έχουν εμβολιαστεί ποτέ κατά της COVID-19.

5. Θα προστατεύουν από μελλοντικές παραλλαγές του ιού;

Το πόσο καλά θα αποδώσουν τα επικαιροποιημένα εμβόλια έναντι των νέων παραλλαγών που ενδέχεται να προκύψουν θα εξαρτηθεί από τη φύση των μελλοντικών μεταλλάξεων της πρωτεΐνης ακίδας. Εάν πρόκειται για μικρή μετάλλαξη σε σύγκριση με το αρχικό στέλεχος ή με τις παραλλαγές BA.4 και BA.5, οι νέες δόσεις θα παρέχουν καλή προστασία. Ωστόσο, εάν ένα υποθετικό νέο στέλεχος διαθέτει εντελώς νέες μεταλλάξεις στην πρωτεΐνη ακίδα του, τότε είναι πιθανό ότι θα μπορούσε ο ιός για άλλη μια φορά να αποφύγει την ανοσολογική προστασία.

Από την άλλη πλευρά, η επιτυχής ανάπτυξη των επικαιροποιημένων εμβολίων καταδεικνύει ότι η τεχνολογία mRNA είναι αρκετά καινοτόμα ώστε – μέσα σε μερικούς μήνες από την εμφάνιση μιας νέας παραλλαγής – να είναι πλέον δυνατή η ανάπτυξη και η κυκλοφορία νέων σκευασμάτων που είναι ειδικά κατασκευασμένα για να καταπολεμήσουν μια αναδυόμενη παραλλαγή.

^{Πηγή: the Conversation}

^{Δείτε επίσης}

Εγκρίθηκαν από τον FDA τα εμβόλια για τις υποπαραλλαγές της Omicron BA.4 και BA.5