Κορωνοϊός: «Καμπανάκι» για τους καπνιστές

«Μένουμε σπίτι και δεν καπνίζουμε» είναι το μήνυμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας για το Κάπνισμα, η οποία εκτιμά ότι η πανδημία της COVID-19 «αναδεικνύει για πρώτη φορά το κάπνισμα ως άμεση απειλή της ανθρώπινης ζωής και της δημόσιας υγείας». Σύμφωνα με την επιτροπή, αν και η βιβλιογραφία της χρήσης προϊόντων καπνού σε σχέση με τη λοίμωξη δεν είναι πλούσια, υπάρχουν ορισμένα στοιχεία που επιβάλλουν τη διακοπή του καπνίσματος και με αφορμή την πανδημία.

Οπως αναφέρεται σε ανακοίνωση της επιτροπής, κάθε χρήση καπνικού προϊόντος, ιδίως το χρόνιο κάπνισμα, προκαλεί μείωση της άμυνας του αναπνευστικού συστήματος, κάτι που έχει επιβεβαιωθεί για τους ιούς της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος και φαίνεται να επιβεβαιώνεται με μια βαρύτερη πορεία της νόσου από τον νέο κορωνοϊό. Αναφορές από την Κίνα ανεβάζουν το ποσοστό των καπνιστών ασθενών με COVID-19 που χρειάστηκε να εισαχθούν σε ΜΕΘ στο 12,3% έναντι 4,7% στους μη καπνιστές, ενώ πρόσφατη μελέτη από την Κίνα αναφέρει 9% απώλεια ζωής σε καπνιστές, συγκριτικά με 4% σε μη καπνιστές ασθενείς.

Σύμφωνα με τους ειδικούς της επιτροπής, έχει αποδειχθεί ότι ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 προσπερνά σχετικά εύκολα την υπολειτουργική άμυνα του κροσσωτού επιθηλίου των αεροφόρων οδών των καπνιστών και προσκολλάται στο αναπνευστικό σύστημα με ειδικούς υποδοχείς του μετατρεπτικού ενζύμου της αγγειοτενσίνης. Η γονιδιακή έκφραση αυτού του ενζύμου είναι υπερλειτουργική στον καπνιστή, ο οποίος με τον μηχανισμό αυτό παρέχει πιο «πρόσφορο έδαφος» για προσκόλληση του ιού στον πνεύμονα.

Επιπλέον, το ίδιο το κάπνισμα συνεπάγεται και πιο «επικίνδυνη συμπεριφορά» σε σχέση με την επιδημία. Ειδικότερα, συνεπάγεται πολύ μεγαλύτερη επαφή των χεριών με το στόμα, φέρνει σε συχνή επαφή τα δάχτυλα με δυνητικά μολυσμένα αντικείμενα, όπως πακέτο τσιγάρα, αναπτήρας, συσκευές ατμίσματος, συστήματα ναργιλέ κ.ά., ανεξάρτητα από τη χρήση προστατευτικών γαντιών, και δυσχεραίνει τη σωστή χρήση μάσκας.

Ο καπνιστής συντελεί και στη διασπορά του ιού. Ο προσυμπτωματικός ή ασυμπτωματικός καπνιστής, και ιδίως ο πάσχων από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, με τον χρόνιο βήχα του προκαλεί μεγαλύτερη σταγονιδιακή διασπορά της νόσου. Τα μικροσταγονίδια από βίαιη εκπνοή ή βήχα σε κλειστό χώρο εξακοντίζονται με ταχύτητα άνω των 10 m/sec και φθάνουν σε απόσταση μεγαλύτερη των επτά μέτρων. Ο περιορισμός των μετακινήσεων λόγω της πανδημίας αυξάνει τον κίνδυνο οικογενειακής έκθεσης, ιδίως μικρών παιδιών, σε δευτερογενές και τριτογενές παθητικό κάπνισμα μέσα στο σπίτι.

Τα μέλη της επιτροπής προτρέπουν τους καπνιστές που έχουν απόλυτη ανάγκη το κάπνισμα να καπνίζουν μόνο σε εξωτερικό χώρο (αυλή ή βεράντα) και εκτός θέας μικρών παιδιών και προτείνουν τη διατήρηση μιας τακτικής ρουτίνας στον ύπνο, στα γεύματα, στην άσκηση, στην εργασία και στη διασκέδαση, για τη μείωση του στρες. Και επισημαίνουν: «Η αμεσότητα και η οξύτητα της επιδημίας του κορωνοϊού αποτελεί έναν ιδιαίτερα σημαντικό λόγο για διακοπή και γενική μείωση της χρήσης προϊόντων καπνού από κάθε είδους καπνιστή. Ευκολότερη είναι η άμεση διακοπή του καπνίσματος από ευκαιριακούς χρήστες, που ίσως είναι και λιγότερο εξαρτημένοι».