Καρκίνος Στομάχου: τι είναι & πώς αντιμετωπίζεται;

Γράφει ο
Ανδρέας Φουντουλάκης

Γενικός Χειρουργός 

Διευθυντής Χειρουργικής Κλινικής, Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού

Τί είναι και πού οφείλεται ο καρκίνος του στομάχου;

  Όπως όλοι οι καρκίνοι, έτσι και ο καρκίνος του στομάχου δημιουργείται από τα κύτταρα, δηλαδή τα πολύ μικρά δομικά στοιχεία που συνθέτουν τους ιστούς και τα όργανα του σώματος. Τα αδενοκαρκινώματα είναι μακράν οι συνηθέστεροι κακοήθεις όγκοι του στομάχου και προέρχονται από τα κύτταρα της εσωτερικής στιβάδας του τοιχώματος του στομάχου που ονομάζεται βλεννογόνος.

Η συχνότητα του καρκίνου του στομάχου εμφανίζει σημαντική γεωγραφική διακύμανση και είναι πολύ πιο συχνός στην Ανατολική Ασία, τη Νότια Αμερική και την Ανατολική Ευρώπη. Είναι επίσης πιο συχνός στους άνδρες και συνήθως διαγιγνώσκεται σε άτομα ηλικίας μεταξύ 60 και 80 ετών.
 
Όπως συμβαίνει με τους περισσότερους καρκίνους, τα αίτια του καρκίνου του στομάχου δεν είναι γνωστά. Έχουν εντοπισθεί όμως αρκετοί παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης γαστρικού καρκίνου και περιλαμβάνουν λοίμωξη από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, διατροφή πλούσια σε αλάτι και συντηρημένα κρέατα και φτωχή σε φρούτα και λαχανικά, κάπνισμα, οικογενειακό ιστορικό γαστρικού καρκίνου σε συγγενείς πρώτου βαθμού, κάποιες κληρονομικές μεταλλάξεις σε γονίδια, ομάδα αίματος Α, ανδρικό φύλο και κάποιες ιατρικές καταστάσεις όπως είναι η προηγούμενη χειρουργική επέμβαση στο στομάχι για καλοήθη νόσο, η κακοήθης αναιμία και οι αδενωματώδεις γαστρικοί πολύποδες.

Πώς διαγιγνώσκεται ο καρκίνος του στομάχου;

Σε σχετικά πρώιμα στάδια, ο καρκίνος του στομάχου, είτε δεν προκαλεί καθόλου συμπτώματα ή τα συμπτώματα που προκαλεί είναι ασαφή και προσομοιάζουνε σε άλλες καλοήθεις παθήσεις. Συμπτώματα πάντως που εγείρουν την υποψία καρκίνου του στομάχου είναι τα εξής: 

• αίσθημα πληρότητας ακόμα και μετά από μικρά γεύματα
• κοιλιακό άλγος ή δυσφορία
• νεοεμφανιζόμενη δυσπεψία
• ναυτία και έμετος ειδικά όταν υπάρχει πρόσμιξη αίματος
• ανορεξία και ανεξήγητη απώλεια βάρους
• χρόνια απώλεια αίματος από έναν όγκο στο στομάχι μπορεί επίσης να προκαλέσει αναιμία και εύκολη κόπωση. 

Η διάγνωση του καρκίνου του στομάχου μετά τη λήψη ενός προσεκτικού ιστορικού και την κλινική εξέταση βασίζεται στην ενδοσκόπηση του ανώτερου πεπτικού (γαστροσκόπηση). Εάν κατά την ενδοσκόπηση βρεθούν ύποπτες περιοχές, συλλέγονται μικρά κομματάκια ιστού (βιοψίες) από τη βλάβη τα οποία αποστέλλονται στο εργαστήριο για να εξετασθούν κάτω από το μικροσκόπιο (ιστοπαθολογική εξέταση). Η λήψη βιοψίας είναι ο μοναδικός τρόπος για να διαπιστωθεί μετά βεβαιότητος εάν υπάρχουν καρκινικά κύτταρα ή όχι.

  Μετά την επιβεβαίωση της διάγνωσης ακολουθεί η σταδιοποίηση της νόσου κατά την οποία διενεργούνται ειδικές εξετάσεις για να διαπιστωθεί εάν ο όγκος έχει επεκταθεί πέρα από το τοίχωμα του στομάχου σε γειτονικά όργανα ή λεμφαδένες ή μέσω της κυκλοφορίας σε απομακρυσμένα όργανα όπως το ήπαρ ή οι πνεύμονες (οι λεγόμενες μεταστάσεις). Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβανουν πάντοτε αξονική τομογραφία θώρακος και κοιλίας και επί ενδείξεων ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα, λαπαροσκόπηση και PET scan. Η ακριβής σταδιοποίηση του όγκου είναι απαραίτητη, τόσο για να ληφθούν οι σωστές θεραπευτικές αποφάσεις, όσο και για να εκτιμηθεί ακριβέστερα η πρόγνωση της νόσου.

Πώς αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του στομάχου;

Ο σχεδιασμός της θεραπείας του καρκίνου του στομάχου πρέπει να γίνεται από διεπιστημονική ομάδα ιατρών και στο πλαίσιο του λεγόμενου ογκολογικού συμβουλίου. Σε πρώτη φάση, εκτιμάται εάν ο όγκος είναι εξαιρέσιμος (χειρουργήσιμος), δηλαδή εάν ολόκληρος ο όγκος μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά ή όχι. Σε γενικές γραμμές, οι πρωιμότεροι όγκοι είναι πιο πιθανό να είναι και εξαιρέσιμοι. Σε κάθε περίπτωση πάντως, το χειρουργείο παραμένει η μοναδική μορφή θεραπείας που στοχεύει στην ίαση του καρκίνου. Εάν αυτό δεν είναι εφικτό, οι υπόλοιπες θεραπείες δίνονται με σκοπό την ανακούφιση των συμπτωμάτων και ενδεχομένως την παράταση της επιβίωσης του ασθενούς.

Ανάλογα με το μέγεθος και την εντόπιση του όγκου, κατά τη διάρκεια της εγχείρησης αφαιρείται ο όγκος μαζί με ένα τμήμα ή και ολόκληρο το στομάχι (υφολική ή ολική γαστρεκτομή αντίστοιχα). Έχει βρεθεί ότι για τη βελτιστοποίηση του ογκολογικού αποτελέσματος και επομένως της έκβασης του ασθενούς, είναι σημαντικό να αφαιρεθεί ολόκληρος ο όγκος σε υγιή όρια (η επονομαζόμενη R0 εκτομή) μαζί με επαρκή αριθμό των λεμφαδένων που βρίσκονται γύρω από το στομάχι. Σε κάποιες περιπτώσεις μεγαλύτερων όγκων, για να επιτυχθεί η πλήρης εξαίρεση μπορεί να απαιτηθεί συναφαίρεση και γειτονικών οργάνων όπως είναι το πάγκρεας ή ο σπλήνας, γεγονός που αυξάνει τη βαρύτητα του χειρουργείου έτι περαιτέρω. Το χειρουργείο της γαστρεκτομής γίνεται συνήθως ανοιχτά και σε επιλεγμένες περιπτώσεις λαπαροσκοπικά, με την προϋπόθεση βέβαια ότι δεν τίθεται σε κίνδυνο η ογκολογική επάρκεια της επέμβασης.

Μεγάλες πολυκεντρικές μελέτες έχουν δείξει ότι η έκβαση των ασθενών με τοπικά προχωρημένους αλλά χειρουργήσιμους όγκους βελτιώνεται σημαντικά όταν το χειρουργείο συνδυάζεται με κάποια μορφή φαρμακευτικής αγωγής (χημειοθεραπεία ή/και ανοσοθεραπεία). Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα τα αποτελέσματα είναι ακόμα καλύτερα όταν η χημειοθεραπεία χορηγείται, τόσο πριν, όσο και μετά από το χειρουργείο (περιεγχειρητική χημειοθεραπεία).

Συμπερασματικά, η σύγχρονη αντιμετώπιση του καρκίνου του στομάχου είναι σύνθετη και απαιτεί χειρουργό με εξειδίκευση στη χειρουργική του ανώτερου πεπτικού και ογκολογική ομάδα με γνώση και εμπειρία στην εφαρμογή των σύγχρονων χημειοθεραπευτικών πρωτοκόλλων. Το Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού διαθέτει τον πλέον εξελιγμένο τεχνολογικό εξοπλισμό αλλά και απόλυτα εξειδικευμένο ιατρικό και παραϊατρικό προσωπικό για την ασφαλή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των ασθενών με καρκίνο του στομάχου.

Ανδρέας Φουντουλάκης

Διαβάστε περισσότερα άρθρα για θέματα που αφορούν την υγείας σας, εδώ

Κεντρική φωτογραφία: Pixabay