Χανς Κλούγκε: Θέμα παγκόσμιας ανησυχίας οι επιπτώσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία

«Η πανδημία Covid-19 έχει καταστήσει την ψυχική υγεία ένα θέμα παγκόσμιας ανησυχίας. Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία». Με τη διαπίστωση αυτή ο Περιφερειακός Διευθυντής Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας Δρ. Χανς Κλούγκε (Hans Kluge) αποδέχθηκε το Χρυσό Μετάλλιο, που του απένειμε σήμερα το πρωί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), για την «εξέχουσα συμβολή του στην ψυχική υγεία».

Ο κ. Κλούγκε, με προσωπική αναφορά στην εμπειρία της υπηρεσίας του ως γιατρός φυματίωσης στις φυλακές της Σιβηρίας, μίλησε για τις δυσμενείς επιπτώσεις του εγκλεισμού και της απομόνωσης στην ψυχική υγεία των ανθρώπων, χαρακτηρίζοντας το θέμα «κρίσιμης σημασίας για τον ΠΟΥ» και εκφράζοντας ιδιαίτερη ικανοποίηση για «τη δέσμευση που υπάρχει στην Ελλάδα για την ψυχική υγεία, τόσο από την ακαδημαϊκή και επιστημονική κοινότητα, όσο και από τις εθνικές αρχές».

«Ενώ οι κυβερνήσεις προσπαθούν να διασφαλίσουν τη φυσική υγεία των πολιτών τους, πολλά από τα αναγκαία περιοριστικά μέτρα έχουν μια βαθειά επίδραση στην ψυχική ευημερία των ανθρώπων. Οι επιπτώσεις γίνονται ευρέως αισθητές. Από εκείνους οι οποίοι εξαρτώνται από τις υπηρεσίες της ψυχικής υγείας, μέχρι τους ανθρώπους που ποτέ πριν δεν είχαν την εμπειρία μιας ψυχικής ασθένειας», ανέφερε και υπογράμμισε: «Είμαστε σε σταυροδρόμι. Σήμερα έχουμε την επιλογή. Ή να αντιμετωπίσουμε εμπροσθοβαρώς τις αυξανόμενες ανάγκες ψυχικής υγείας ή να έλθουμε αντιμέτωποι με μια δεύτερη πανδημία, η οποία δε θα επηρεάσει την σωματική υγεία των ανθρώπων ευθέως, αλλά θα διακινδυνεύσει την ψυχική τους ευημερία».

Επικαλούμενος στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας σημείωσε ότι «σχεδόν οι μισοί νέοι ηλικίας 18 έως 29 ετών είναι ευάλωτοι στην κατάθλιψη και το άγχος», ενώ φαίνεται πως «το κλείσιμο των σχολείων έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική ευεξία των παιδιών» και ίσως περισσότερο από όλους επηρεάζονται «οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας που αγωνίζονται, καθώς παλεύουν για να μας κρατήσουν ασφαλείς».

Παραλαμβάνοντας το Χρυσό Μετάλλιο από τον πρύτανη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθηγητή Νίκο Παπαϊωάννου ο επικεφαλής του ΠΟΥ Ευρώπης μίλησε για την «εκπληκτική προσπάθεια καθηγητών του ΑΠΘ τον τελευταίο χρόνο, που ερεύνησαν τις επιδράσεις της πανδημίας στην ψυχική υγεία των ανθρώπων», καθώς «το Πανεπιστήμιο συντονίζει μία διεθνή μελέτη για την πανδημία COVID-19 και την ψυχική υγεία σε 40 χώρες, η οποία καθοδηγείται από τον καθηγητή Κωνσταντίνο Φουντουλάκη σε συνεργασία με την Παγκόσμια Ψυχιατρική Ένωση».

«Στο Περιφερειακό Γραφείο του ΠΟΥ προσβλέπουμε στην ενδυνάμωση των δεσμών με τις ελληνικές αρχές και την ακαδημαϊκή κοινότητα, και σε μελλοντικές συνεργασίες στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας "Συμμαχία για την Ψυχική Υγεία", του Ευρωπαϊκού Πρόγραμματος Εργασίας (European Programme of Work -EPW). Σας εγγυώμαι ότι, τόσο ο ΠΟΥ Ευρώπης, όσο κι εγώ προσωπικά θα συνεχίσουμε να θέτουμε την ψυχική υγεία στην κορυφή της ατζέντας μας», διαβεβαίωσε κατά τη βράβευσή του ο κ. Κλούγκε.

Η βράβευση του υψηλού αξιωματούχου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας πραγματοποιήθηκε σε μία ολιγομελή -λόγω των περιοριστικών υγειονομικών μέτρων- τελετή, με την παρουσία της αρμόδιας για την Ψυχική Υγεία υφυπουργού Υγείας Ζώης Ράπτη και του Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολου Τζιτζικώστα.

Ο πρύτανης του ΑΠΘ αφότου έκανε μία σύντομη παρουσίαση του πανεπιστημίου στον κ. Κλούγκε μίλησε για τη συμβολή του στη διάρκεια της πανδημίας. «Η συμβολή του ΑΠΘ μέσα από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του ΑΧΕΠΑ, τις πολυάριθμες κλινικές του και φυσικά τους γιατρούς που μόρφωσε στις αίθουσές του, συνιστά την πιο εύγλωττη μαρτυρία αδιάλειπτης συνεργασίας με το δημόσιο Εθνικό Σύστημα Υγείας», είπε, ενώ αναφέρθηκε στην έρευνα του ΑΠΘ στα λύματα της Θεσσαλονίκης, «ένα πρωτοπόρο ερευνητικό έργο» που «μας έδωσε τη δυνατότητα να προβλέπουμε με τρόπο πιστό τις εξελίξεις κατά το άμεσο μέλλον». Αναφερόμενος στις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της πανδημίας ο πρύτανης του ΑΠΘ τόνισε ότι «εδώ έρχεται το μείζον ζήτημα της ψυχικής υγείας με τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο που θα έχει στις ζωές των ανθρώπων οι οποίοι ήδη υφίστανται τις συνέπειες του εγκλεισμού και του αποκλεισμού».

Ζ. Ράπτη:Προτεραιότητα η ψυχική υγεία στο Εθνικό Σχέδιο για την Υγεία

«Η επόμενη μέρα της πανδημίας, θα μας βρει στο προσκήνιο μιας νέας πρόκλησης: την πρόκληση της αντιμετώπισης του ψυχολογικού και ψυχικού επακόλουθου της πανδημίας στους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο», ανέφερε στην ομιλία της η υφυπουργός Υγείας Ζωή Ράπτη, υπογραμμίζοντας πως η ψυχική υγεία αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα του Εθνικού Σχεδίου για την υγεία.

«Έχουν ληφθεί σημαντικά μέτρα μέχρι στιγμής για τη βελτίωση της κατάστασης της ψυχικής υγείας στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Τέθηκε σε εφαρμογή μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας, μέσω της οποίας εξειδικευμένοι ψυχολόγοι και ψυχίατροι προσφέρουν δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη στον γενικό πληθυσμό, με τήρηση απόλυτης εχεμύθειας. Ο ετήσιος προϋπολογισμός για την ψυχική υγεία αυξήθηκε κατά 62%», ανέφερε, μεταξύ άλλων. Σημείωσε, επίσης, ότι θα προκηρυχθούν 40 θέσεις για ψυχιάτρους και παιδοψυχιάτρους σε δημόσια νοσοκομεία, «και παράλληλα σχεδιάζουμε να προσλάβουμε περίπου 250 νοσηλευτές που ειδικεύονται στη θεραπεία ασθενών με ψυχικά προβλήματα».

«Είναι πολύ σημαντικό το γεγονός ότι σε αυτή την πολύ δύσκολη συγκυρία για την Ελλάδα, την Ευρώπη και ολόκληρο τον κόσμο, αυτός ο κορυφαίος επιστήμονας, με μία διαδρομή ανεκτίμητης προσφοράς και υπηρεσιών, σε πολλές περιοχές του πλανήτη, ακόμα και σε ζώνες συγκρούσεων, είναι ο περιφερειακός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Ευρώπη», είπε ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας για τον κ. Κλούγκε. Αναφερόμενος στη συνεργασία που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2020, με τη συνυπογραφή του Κοινού Σχεδίου Δράσης μεταξύ του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών τόνισε ότι «θα θα έχουμε την ευκαιρία, να δουλέψουμε μαζί, για να αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα των πολιτικών στην υγεία, για να ερευνήσουμε τρόπους βελτίωσης των περιφερειακών και τοπικών συστημάτων υγείας, για να προτείνουμε συγκεκριμένες πολιτικές, λύσεις και εφαρμογές με επίκεντρο τις Περιφέρειες και τους Δήμους της Ευρώπης».

Το Τμήμα Ιατρικής παρουσίασε στον τιμώμενο ο πρόεδρός του καθηγητής Κυριάκος Αναστασιάδης. «Το Τμήμα Ιατρικής ΑΠΘ, το οποίο έχει ως στόχο να είναι πρωτοπόρο και καινοτόμο, θέλει και μπορεί να αποτελέσει συνεργάτη του ΠΟΥ», είπε ο κ. Αναστασιάδης και προσκάλεσε τον κ. Κλούγκε να αποδεχθεί πρόσκληση αναγόρευσής του σε Επίτιμο Διδάκτορα Ιατρικής του ΑΠΘ σε μια δια ζώσης τελετή, όταν θα το επιτρέψουν οι υγειονομικές συνθήκες. «Θεωρώ την απόδοση της τιμής αυτής ως την ελάχιστη χειρονομία, αντίστοιχη της προσωπικότητας και της προσφοράς σας, που μπορούμε να σας απευθύνουμε», ανέφερε.

Το βιογραφικό του τιμωμένου παρουσίασε ο καθηγητής Ψυχιατρικής του ΑΠΘ, Κωνσταντίνος Φουντουλάκης με έμφαση στην εθελοντική δράση του κ. Κλούγκε σε διάφορες περιοχές του κόσμου «για τη σωτηρία ζωών, και την ανακούφιση της αρρώστιας, του πόνου και της αναπηρίας», στην προσφορά του για τον έλεγχο της φυματίωσης στις στις πρώην Σοβιετικές δημοκρατίες και στο έργο του κατά τη σταδιοδρομία του στον ΠΟΥ για «την ανάπτυξη εθνικών σχεδίων υγείας και στρατηγικών για τον τομέα της υγείας και την αξιολόγηση των επιδόσεων των συστημάτων», καθώς και την εστίαση του «στην πρωτοβάθμια υγιειονομική περίθαλψη και στην ψυχική υγεία με έμφαση στην ενθάρρυνση εθνικών στρατηγικών για τα παιδιά και τους εφήβους».

«Η σύλληψη του οράματός του βασίζεται σε διεπιστημονική και πολύπλευρη προσέγγιση και αξιολόγηση με εστιασμένο ενδιαφέρον σε θέματα άρσης του αποκλεισμού, ισότητας και μείωσης του στίγματος», ανέφερε ο κ. Φουντουλάκης.