Το εμβόλιο των Pfizer/BioNTech είναι λιγότερο αποτελεσματικό έναντι των μεταλλάξεων

Τα mRNA εμβόλια κατά του κορωνοϊού των Moderna και Pfizer/BioNTech είναι από τα πιο αποτελεσματικά μεταξύ αυτών που έχουν μέχρι σήμερα αναπτυχθεί όσον αφορά την πρόληψη μόλυνσης και νόσησης. Είμαστε όλοι ευγνώμονες γι’ αυτό. Ωστόσο, ακόμη και τα καλύτερα εμβόλια δεν προστατεύουν ορισμένους ανθρώπους για κάποιο διάστημα. Τα δεδομένα των κλινικών δοκιμών τόσο των Pfizer/BioNTech όσο και της Moderna δείχνουν ότι τα εμβόλιά τους είναι σχεδόν κατά 95% αποτελεσματικά έναντι του κορωνοϊού, γεγονός που σημαίνει ότι το 5% αυτών που έχουν εμβολιαστεί εξακολουθούν να διατρέχουν κίνδυνο μόλυνσης ακόμη λίγο χρονικό διάστημα μετά τη δεύτερη δόση, οπότε επιτυγχάνεται η μέγιστη αποτελεσματικότητά τους.

Αναρωτήθηκα τι θα μπορούσε να δικαιολογεί αυτό το 5%. Αποτυγχάνει το εμβόλιο να αναπτύξει προστατευτικά αντισώματα ή φταίει το γεγονός ότι προκύπτουν μεταλλάξεις και αυτές προκαλούν τη λοίμωξη; Σήμερα, χάρη στο εκτεταμένο πρόγραμμα εμβολιασμού του Ισραήλ και την επιμελή παρακολούθηση των εμβολιασμένων. Τώρα χάρη στο εκτεταμένο πρόγραμμα εμβολιασμού στο Ισραήλ και την επιμελή παρακολούθηση αυτών που εμβολιάστηκαν, έχουμε ένα μέρος της απάντησης.

Το Ισραήλ ηγείται παγκοσμίως στον εμβολιασμό του πληθυσμού του κατά του κορωνοϊού. Μέχρι και την πρώτη εβδομάδα του Απριλίου, περίπου το 80% του ενήλικου πληθυσμού του Ισραήλ είχε εμβολιαστεί. Σχεδόν σε όλους χορηγήθηκε το εμβόλιο mRNA που αναπτύχθηκε από τις Pfizer/BioNTech. 

Αυτό έδωσε την ευκαιρία στους Ισραηλινούς επιστήμονες να εξετάσουν προσεκτικά όσους μολύνθηκαν -όπως προκύπτει από την ανίχνευση ιού RNA στις αναλύσεις PCR (ανίχνευσης αντιγόνου)- μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης δόσης του εμβολίου αλλά και μετά τη λήψη και των δύο δόσεων. Σε κάθε περίπτωση, ταυτοποίησαν το πλήρες μήκος κάθε αλληλουχίας γονιδιώματος του ιού. Τα αποτελέσματα της μελέτης είναι διαθέσιμα σε μη αξιολογημένη προδημοσίευση που αναρτήθηκε στο MedRxiv, στις 9 Απριλίου, με τίτλο "Αποδείξεις αυξημένων ποσοστών ανακάλυψης παραλλαγών SARS-CoV-2 που προκαλούν ανησυχία, σε άτομα εμβολιασμένα με το BNT162b2 mRNA”.

Το πιο σημαντικό εύρημα της μελέτης είναι η αυξημένη αναλογία αλληλουχιών ιών που αντιστοιχούν στη μετάλλαξη Β1.351 (Νότιας Αφρικής), σε σύγκριση με τον αρχικό ιό. Ταυτόχρονες μετρήσεις της συχνότητας των λοιμώξεων σε προσεκτικά αντιστοιχισμένους ανεμβολίαστους πληθυσμούς επέτρεψαν στους επιστήμονες να υπολογίσουν ότι το εμβόλιο παρέχει οκτώ φορές μεγαλύτερη προστασία έναντι του αρχικού ιού από ό,τι έναντι της μετάλλαξης B1.351. Παρόμοιες μελέτες έδειξαν ότι το εμβόλιο είναι περίπου 2,5 φορές πιο αποτελεσματικό έναντι του αρχικού ιού από ό,τι έναντι της μετάλλαξης B1.1.7 (Ηνωμένου Βασιλείου). 

Οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν ότι παρ’ όλο που τα αποτελέσματα για την προστασία που παρέχει το εμβόλιο έναντι των τριών στελεχών του ιού είναι σαφής, το πραγματικό εύρος της διαφοράς προστασίας είναι κατά προσέγγιση λόγω του περιορισμένου αριθμού των περιπτώσεων μόλυνσης εμβολιασμένων ατόμων (breakthrough cases).

Επιδιώκοντας να εξηγήσουν τις παρατηρήσεις τους, οι συγγραφείς αναφέρουν, "Από βιολογική άποψη, οι breakthrough cases που παρατηρήθηκαν σε αυτή τη μελέτη μπορεί να οφείλονται είτε στην ανοσοδιαφυγή και των δύο στελεχών, είτε στην ικανότητα του στελέχους Β.1.17 να δημιουργήσει υψηλότερα ιικά φορτία”.

Σχολιάζοντας τα ευρήματά τους, ο Adi Stern του Πανεπιστημίου του Τελ Αβίβ φέρεται να είπε ότι "Βρήκαμε δυσανάλογα υψηλότερο ποσοστό της μετάλλαξης της Νότιας Αφρικής μεταξύ των ατόμων που εμβολιάστηκαν με τη δεύτερη δόση, σε σύγκριση με την ομάδα που δεν εμβολιάστηκε. Αυτό σημαίνει ότι η μετάλλαξη της Νότιας Αφρικής είναι σε θέση, σε κάποιο βαθμό, να αποφύγει την προστασία του εμβολίου”.

Οι συγγραφείς ολοκληρώνουν επισημαίνοντας: "Τα ευρήματά μας υπογραμμίζουν τη σημασία της παρακολούθησης των μεταλλάξεων σε αυστηρό πλαίσιο και της επιτάχυνσης του εμβολιασμού, ο οποίος συμπεραίνουμε πως είναι ο ασφαλέστερος και πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αποτροπή της περαιτέρω εξάπλωσης του στελέχους Β.1.351 και άλλων πιθανών μελλοντικών ανησυχητικών μεταλλάξεων”.

Επί του παρόντος, υπάρχουν αρκετές άλλες ανησυχητικές μεταλλάξεις που κυκλοφορούν στον παγκόσμιο πληθυσμό. Πολλές από αυτές τις μεταλλάξεις είναι ανθεκτικές, σε διαφορετικό βαθμό η κάθε μία, στα εξουδετερωτικά αντισώματα που υπάρχουν στο πλάσμα εκείνων που ανάρρωσαν μετά από νόσηση με τον αρχικό ιό. Πολλές από τις μεταλλάξεις φαίνεται επίσης να είναι πιο μεταδοτικές, όπως διαπιστώνεται από την ταχεία αύξηση του επιπολασμού στον πληθυσμό. 

Οι προκλήσεις των ανθεκτικών και των πολύ ανθεκτικών στα εμβόλια μεταλλάξεων δεν είναι ανυπέρβλητες, αλλά είναι προκαλούν ανησυχία. Είναι επείγον λοιπόν να αποκτήσουμε δεδομένα από τον πραγματικό κόσμο σχετικά με την προστατευτική δράση των υφιστάμενων εμβολίων έναντι όλων των ανησυχητικών μεταλλάξεων.