Ο Χάρτης του Λευτέρη της Κατερίνας Λαγού*… στα Παραμύθια του Σαββάτου!

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη**

Επιστροφή στα γραπτά, επιστροφή στην όποια κανονικότητα επιβάλλει η δύσκολη περίοδος που ζούμε. «Τα Παραμύθια του Σαββάτου» επιστρέφουν για την νέα σεζόν και πιστά στο εβδομαδιαίο τους ραντεβού θα «μιλούν» για βιβλία που αξίζει να διαβαστούν από όλους μας.
Πρεμιέρα λοιπόν για 8^η χρονιά κάνει το εκπληκτικό βιβλίο: Ο Χάρτης του Λευτέρη της Κατερίνας Λαγού που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός!

Είναι κάποια βιβλία που σαν έρθουν να σε βρουν δεν θες να τελειώσουν ποτέ κι επειδή αυτό δεν γίνεται, τα διαβάζεις ξανά και ξανά μέχρι που τα παίρνεις μαζί σε κάποιες διαδρομές που ξέρεις πως είναι σαν να τους ανήκουν. Με τον Λευτέρη της Κατερίνας Λαγού κινήσαμε για τα Χανιά, τόπος γέννησης του και πολλών γεγονότων που σημάδεψαν την Κρήτη, την Ελλάδα, τη Μικρά Ασία, την εξέλιξη της Ιστορίας... 

Στις Μουρνιές ήταν ο πρώτος μας σταθμός. Στο σπίτι που γεννήθηκε και έφυγε μόλις δυο χρόνων για τη Σύρο και επέστρεψε μεγαλύτερος πια σχεδόν οκτώ χρονών παλικαράκι. Με φόβο άτρομο και με οράματα πολλά να γίνει  θέλησε ο «Λευτέρης ο ελευθερωτής».

Τι σαύρες θέλησε να κάνει κατοικίδια, τι ποντίκια ή άλλα ερπετά ίσα ίσα για να τρομάζει τις αδελφές του! Έξι χρόνια το σπίτι κλειστό γεμάτο αράχνες και βρωμιά, κλεισούρα και Ιστορία που μόλις είχε αρχίσει να γράφεται και να μένει ανεξίτηλη στους πέτρινους κι ασβεστωμένους τοίχους μέχρι τις μέρες μας. 

Με ένα οδοιπορικό στα χρόνια της ξενιτιάς στη Σύρα που όλα, όλα θύμιζαν Κρήτη για τους γονείς του Λευτέρη κι έτσι μάθανε τα παιδιά τους να την αγαπούν και να μην την ξεχνούν για κανέναν και τίποτα, ξεκινά το βιβλίο.

Στις Μουρνιές, έκαιγε ο ήλιος, καταμεσήμερο τη μέρα του Δεκαπενταύγουστου που  βρέθηκα εκεί να περπατώ στην Ιστορία. Πήρα μια καρέκλα και κάθισα απέναντι από το σπίτι του Ελευθερίου Βενιζέλου. Άνοιξα το βιβλίο της Κατερίνας κι άρχισα να ζω μαζί του όλα εκείνα τα χρόνια της παιδικής αθωότητας κι ανεμελιάς. Φωνές και γέλια σα να άκουσα, αυστηρές προσταγές από τον πάτερα, και λόγια σταράτα, παρηγορητικά και …κρητικά από την μάνα. Κι υστέρα πήρα το βλέμμα παραπέρα, ψάχνοντας εκείνον τον πλάτανο που ‘θέλε ο Λευτέρης να ανεβεί στην πιο ψηλή του κορφή. Όλοι οι Λευτέρηδες μαζί, κι ήταν πολλοί στο χωριό, τρέχανε να ξεπεράσουν τα όρια τους, μα μόνο εκείνος κι ας τον πληγώνανε τα κλαδιά έφτασε στο πιο ψηλό, στο άπιαστο. Κι ας λέγανε οι γέροντες «Τούτοσες ο διάολος θα μας σκοτώσει τα κοπέλια μας!». Τους είδα κι εγώ που παραμιλούσαν και κρύφτηκα πίσω από τις σελίδες του βιβλίου να μην με δουν που γελούσα σιγανά…

Η οικογένεια απαρτιζόταν από την Μαρία, την Ελένη, την Κατερίνα, την Ευανθία και τον Αγαθοκλή. Τον μεγαλύτερο αδελφό του που στα δυο του χρόνια έπαθε τύφο. Κι είχε μάθει μέσα στην ευγένεια και σε αγκαλιές να ζει ο μικρός Λευτέρης κι όταν σκουρήνανε τα πράγματα στο σχολείο,  σαν να γεννήθηκε και για εκείνον η βία. Με την άγρια συμμορία των Λευκών Βουνών θέλησε να τα βάλει. Έξυπνος πολύ και μεθοδικός κατάφερε πάρα τις μπουνιές, τις τιμωρίες, τα πειράγματα και τους τσακωμούς να κάνει φίλο του παντοτινό τον Κλέαρχο κι ας  τον φώναζε  περιπαίχτηκα Φραγκολεβαντίνο. Ο Βενιζέλος όμως γεννημένος από εκείνη την πάστα ων Κρητικών που δεν λυγάνε στα δύσκολα  έγινε μέντορας και παράδειγμα ανωτερότητας στον νέο του φίλο. Να σκεφτείτε  πως για την εποχή είχε τόσο θράσος - θάρρος που τόλμησε να αυθαδιάσει στον καθηγητή των Γαλλικών και να αποκτήσει διαγωγή «κοσμία». Καταφέρνει και φεύγει για να τελειώσει το Γυμνάσιο στην Αθήνα παρά τις αντιρρήσεις του πάτερα του. Προσπαθούσε να μην μένει χωρίς φανέλα μήπως κι αρρωστήσει. Στην επιστροφή γνωρίζει τον Τάκη, τον σύντροφο της αδελφής του της Κατερίνας και η σαγήνη του πράσινου Χάρτη μπαίνει στη ζωή του ίσαμε την τελευταία του ώρα. Το ό,τι έγινε δικηγόρος το χρωστάει στον κ. Ζηγομαλά, τον Πρόξενο της Ελλάδας που κατάφερε μόνο με τρεις λέξεις να πείσει τον αλύγιστο πάτερά του πως δεν είναι σωστό να παραμείνει έμπορος, ο γιος του. Ο καιρός περνούσε, κατάφερε να γίνει ένας καλός δικηγόρος κι ας το φώναζε ο φίλος του με το παρατσούκλι «χασοδίκης». Ξεχρέωσε όλα τα χρέη του πάτερά του και επιτέλους τον κοίταξε η όμορφη Μαρία, η κόρη του Κατελούζου από τα Χανιά. Ένα μωρό, ο Κυριάκος συμπλήρωσε την ευτυχία τους, όχι όμως για πολύ γιατί μόλις γεννήθηκε κι ο Σοφοκλής, η Μαρία έφυγε από τη ζωή. Το πένθος και η λύπη χαθήκανε μόνο με ένα παράξενο γιατρικό που είχε το όνομα «Φιλοκτήτης».

Ακολουθούν γεγονότα που σημάδεψαν πολύ την Ιστορία της Ελλάδας αλλά γραμμένα τόσο αριστοτεχνικά από την πένα της Κατερίνας Λαγού και με τέτοια ματιά που  νομίζεις πως τα ζεις. Έγιναν στ’ αλήθεια όλα και αφήσαν σημάδια ανεξίτηλα σε πολλές μελλοντικές γενιές  της Χώρας μας. Ο πόλεμος του 1897, ο νυσταγμένος Σουλτάνος Αμπντούλ Χαμίτ, οι προστάτες, η ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα, ο Ύπατος Αρμοστής - ο «Ζαχαρένιος». Μπήκε κι ο «Μεγάλος Πέτρος » στη ζωή του Βενιζέλου κι ήταν αιτία κι αφορμή η συμμορία των Λευκών Βουνών (ο Φούμης, ο Βασίλης, ο Κλέαρχος, οι Λευτέρηδες και ένα νέο μέλος ο Κώστας ο Μάνος) να ξεσηκωθούν…. Ακολούθησε το κίνημα στο Γουδή, κι ο Βενιζέλος πολύ γρήγορα θα γίνει πρωθυπουργό με πρώτο του διευθυντή τον Κλέαρχο. Αυτό με τα στιβάνια στην πρώτη χοροεσπερίδα στην Αθήνα ήταν για μένα η πιο σπουδαία στιγμή της «καθημερινότητας» ενός πρωθυπουργού. Δεν ήταν θέμα γούστου, ήταν μόνο χρημάτων…. Ακολουθεί η «Συντακτική Βουλή». Διλλήματα, γενναίες αποφάσεις, «Αναθεωρητική Βουλή» τελικά, και ένας καταπρασινος χάρτης  που όλο και μεγάλωνε….

Ακολουθεί ο Διχασμός και το φευγιό του Ντίνου του Κουμπάρου, του βασιλιά Νο 2 δηλαδή. Ήρθε όμως ο Ντελής Φουσέκης που αποδείχθηκε πιο έξυπνος και τα μεγάλα όνειρα του Βενιζέλου έφτασαν ίσαμε την Σμύρνη… Κοντέψαν να πρασινίσουν στο Χάρτη τουκαι την Τροία. 

Κεμάλ Ατατούρκ, Συνθήκη Σεβρών, απόπειρα δολοφονίας κατά του Βενιζέλου στον σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών, στο Παρίσι, και η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών οραματίζεται κι ακολουθούν οι εκλογές!

Λίγο πριν το τέλος ο Ελευθέριος Βενιζέλος παντρεύεται για δεύτερη φορά, την Μις Ελέν. Κι ύστερα μίκρυνε ο Χάρτης ο Καταπράσινος κι ήρθε κι εκείνη η συνθήκη της Λοζάνης και η Δίκη των Έξι… Κι ο φοβερός διάλογος του βιβλίου του Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ με τον δικό μας τον Λευτέρη τον Ελευθερωτή κλείνει με εκείνο που πάντα συμβούλευε ο πατέρας του τον Λευτεράκη : «Δεν σου έχω πει ότι οι Τούρκοι είναι φίδια; Φαρμακερά. Μόνο να τα κοιμίζεις μπορείς. Αλλά όχι στο κρεββάτι σου…»

Έκλεισα το βιβλίο και κοίταξα απέναντι το γενέθλιο σπίτι του Βενιζέλου. Έκαιγε ο ήλιος και λόγω της ημέρας ήταν όλα κλειστά. Φύγαμε με χίλιες δυο σκέψεις και κατευθυνθήκαμε στο Ακρωτήρι. Ύψιστος φόρος τιμής η επίσκεψη στους Τάφους των Βενιζέλων. Ώρα περισυλλογής, γαλήνης, αξεπέραστης ομορφιάς η θέα… 

Αμίλητοι όλοι μας κι εγώ με χίλιες σκέψεις για το βιβλίο, για τη ζωή του μεγάλου Ελευθερίου Βενιζέλου…

Ένα βιβλίο απλά συγκλονιστικό. Μια γραφή που σε γεμίζει εικόνες, Ιστορία, υπερηφάνεια και γνώσεις. Ένα μυθιστόρημα τόσο αληθινό, και τόσο ζωντανό όσο και τα γεγονότα που τόσο περίτεχνα και μοναδικά αναδεικνύει η Κατερίνα Λαγού. Ένα βιβλίο κόσμημα και απαραίτητο για κάθε σπίτι, για κάθε σχολική βιβλιοθήκη. Λογοτεχνία, Ιστορία, Περιπέτεια ζωής και θησαυρός για τα παιδιά η εξιστόρηση τόσο σπουδαίων γεγονότων μάσα από μια τόσο μοναδική γραφή. Χωρίς συναισθηματισμούς ή εμπαθείς απόψεις πλέκεται η μυθιστορία του μεγάλου Εθνάρχη. Ούτε διθύραμβοι, ούτε περιττά σχόλια αναδεικνύεται μια προσωπικότητα μέσα από μικρές ιστορίες που σημάδεψαν τη ζωή και το έργο του.  Θα μπορούσα να γράφω ώρες για τις δικές μου εντυπώσεις όμως είναι τόσες πολλές και τόσα τα συναισθήματα που μου γέννησε τούτη η ανάγνωση( τρεις φορές το διάβασα, κι ήταν λίγες) που θα ΄θελα να βρω καλύτερα έναν τρόπο να πείσω εσάς να το ψάξετε, να το διαβάσετε να το πείτε σε όλους, στα παιδιά μας. 

Η Κατερίνα Λαγού έχει στο ενεργητικό της τρία βιβλία που το είναι το ένα καλύτερο από το  άλλο. Δεν ξέρω πιο να ξεχωρίσω για αυτό σας προτρέπω αν θέλετε να μάθετε Νεότερη Ιστορία της Χώρας μας σαν παραμύθι να τα ψάξετε όλα.

Η εικονογράφηση  του βιβλίου από την Πετρούλα Κρίγκου είναι απλά εκπληκτική, επίσης.

*Δείτε εδώ και διαβάστε ένα μικρό απόσπασμα: https://www.psichogios.gr/o-xarths-toy-leyterh.html 

Και μπείτε στο βιβλιοπωλείο της γειτονιάς σας να το παραγγείλετε !

**https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/