Αγαπητό Cretalive,
Ζω σε μια γειτονιά της πόλης όπου έχουμε το εξαιρετικό προνόμιο να υπάρχει πράσινο. Σπάνιο πράγμα για το Ηράκλειο. Ο δρόμος είναι πλατύς και διαθέτει διάζωμα στη μέση με καλλωπιστικά δένδρα. Μη φανταστείτε βέβαια ότι τα δένδρα αυτά τα φύτεψε ο Δήμος, τα φύτεψαν οι περίοικοι όπως και ο υποφαινόμενος που φύτεψε εκείνα που βρίσκονται έξω από το σπίτι του, αφού τα αρχικά που εγκατέστησε ο Δήμος, ξεράθηκαν. Το λόγο θα τον ακούσετε στη συνέχεια. Υπάρχει κάποιος καταστροφέας ανάμεσά μας.
Το αποτέλεσμα, λοιπόν, στη γειτονιά μας - για να επιστρέψω στην καλή εικόνα -, είναι εκπληκτικό αφού υπάρχει αρκετό πράσινο για να παράγει πλούσιο οξυγόνο, για να δεσμεύει τη ρύπανση, για να φιλοξενεί τα πουλιά που κτίζουν εκεί τις φωλιές τους, για να παρέχει σκιά τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού όπου ο ήλιος είναι διαπεραστικός και απειλητικός. Τα παιδιά παίζουν στο δρόμο αφού είναι ένας δρόμος χωρίς διερχόμενη κυκλοφορία, οι ηλικιωμένοι βγάζουν τις καρέκλες και κάθονται έξω από τα σπίτια τους, όπως τις παλιές καλές μέρες στα χωριά μας.
Ασφαλώς, θα έχετε όλοι ακούσει τα δελτία καιρού το καλοκαίρι, όπου οι ειδικοί συστήνουν όχι περισσότερο από ένα τέταρτο ή μισή ώρα έκθεση στις φαρμακερές ακτίνες του ηλίου, αν θέλουμε να μη πάθουμε καρκίνο ή άλλες σοβαρές βλάβες στην υγεία μας. Όμως, η γειτονιά μας, η αυλή μας, σε αντίθεση με τη συντριπτική πλειοψηφία των δρόμων της πόλης (της πιο γκρίζας πόλης της χώρας), έχει το πέπλο αυτό προστασίας που επιτρέπει άνετα στα παιδιά, στους μεγάλους, και στους ηλικιωμένους να απολαμβάνουν λίγο πράσινο, ανάμεσα στο μπετόν που μας έχει καταδικάσει ο σύγχρονος τρόπος ζωής.
Χθες, λοιπόν, όταν γύρισα από τη δουλειά στο σπίτι, αντίκρισα ένα σεληνιακό τοπίο. Τα μεγάλα, πλούσια σε φυλλωσιά δένδρα, οι φίκοι οι μπέντζαμιν, είχαν γίνει αγνώριστοι. Το αλυσιδοπρίονο είχε μπηχθεί βαθειά και με βαρβαρότητα είχε φέρει την καταστροφή. Απελπιστική εικόνα. Στη θέση του πράσινου, στη θέση όπου μέχρι χθες εκατοντάδες πουλιά ζούσαν και με τα τσιτσιβίσματα τους δημιουργούσαν μια εικόνα παραδείσου, χάρμα για τους περίοικους, δεν υπήρχαν πια παρά μόνο κάποια παστούκια, για να θυμίζουν και να κάνουν ακόμη μεγαλύτερο το βάρος στα σπλάχνα μας, ότι εδώ κάποτε υπήρχαν πλούσια μεγάλα δένδρα και ένα μικρό οικοσύστημα με πουλάκια, ζουζούνια και πεταλούδες.
Μήπως, μας κατέλαβε κάποιος εχθρός, μήπως έκαναν απόβαση οι Τούρκοι και θέλουν να μας εκδικηθούν; Όχι βέβαια, είναι ο καλός μας ο Δήμος, που αγαπά τους πολίτες, τους Δημότες του, και ήρθε εδώ με τα μεγάλα αλυσιδοπρίονα ακονισμένα, ασφαλώς για το καλό μας. Αυτό θα μας πει ο Δήμος, αυτό θα μου έλεγε εάν πήγαινα εκεί να παραπονεθώ και επειδή ξέρω ότι άκρη δεν βγάζεις, επικαλούμαι τη δική σου ευαισθησία, φίλε μου συμπολίτη.
Αλλά θα ήμουν άδικος, άδικος προς το Δήμο μας, εάν ισχυριζόμουν ότι μόνο η γειτονιά μου, μόνο ο δρόμος μου, μπήκαν στα γρανάζια του δημοτικού αλυσιδοπρίονου και υπέστησαν την καταστροφή. Ομολογώ, δεν έχουμε επιλεκτική, αρνητική μεταχείριση. Ο Δήμος και η Υπηρεσία του, επιδεικνύει την ίδια σκληρότητα, την ίδια βαρβαρότητα αδιακρίτως σε όλη την πόλη.
Το ίδιο συμβαίνει στο κέντρο της πόλης, το ίδιο και στο χωριό μου λίγο έξω από το Ηράκλειο που είχε την τύχη να συμπεριληφθεί και αυτό στο Δήμο Ηρακλείου, και τώρα γκρίζαρε και εκείνο, αφού τα πεύκα που υπήρχαν στο εκκλησάκι του χωριού έγιναν έργα αφηρημένης τέχνης, με παστούκια σαν τα σπασμένα χέρια της γκουέρνικα, να ατενίζουν με απελπισία τον ουρανό.
Αλλά ας πάμε στα αντικειμενικά δεδομένα. Τι λέει η επιστήμη; τι λέει η γεωπονία; τι γίνεται σε άλλες πόλεις και σε πιο αναπτυγμένες χώρες;
Εάν μπείτε στο internet, καλοί μου φίλοι και ψάξετε ή εάν ρωτήσετε ένα φίλο σας γεωπόνο, θα σας πει ότι κάθε κοπή δένδρου, με διάμετρο μεγαλύτερη από τον καρπό του χεριού σας, αποτελεί μια ανοικτή οπή, μια ανοικτή πληγή, που προσφέρει τη δυνατότητα σε παθογόνους μικροοργανισμούς και βακτήρια να εισέλθουν στο δένδρο και να απειλήσουν τη ζωή του. Αυτός είναι ο λόγος που βλέπουμε τα δένδρα της πόλης, λίγο μετά τα δραστικά κλαδέματα να κιτρινίζουν και σε σύντομο χρονικό διάστημα να γκριζάρουν και να οδηγούνται στο τέλος τους. Όμως, τι πρέπει να γίνει, εάν μια τομή δένδρου είναι αναγκαία για λόγους ανώτερους; Τότε, υπάρχει ειδική πάστα επάλειψης η οποία μπαίνει ως επίθεμα στην τομή και η οποία αποτρέπει την είσοδο των εισβολέων που επιβουλεύονται τη ζωή του δένδρου. Όπως ακριβώς γίνεται και στον άνθρωπο, όταν έχει κάποια ανοικτή πληγή και ο γιατρός μας τοποθετεί το κατάλληλο επίθεμα. Τοποθετεί αυτή την πάστα ο Δήμος στις τεράστιες τομές που κάνει στα δένδρα; όχι βέβαια. Τη γνωρίζουν αυτή οι αρμόδιοι; ασφαλώς. Γνωρίζουν την επιτάχυνση του τέλους του δένδρου που οι ίδιοι προκαλούν; Πιστεύω ναι. Τότε γιατί το κάνουν;
Άκουγα πρόσφατα από το Κανάλι της Βουλής, στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων, ένα ειδικό επιστήμονα που ανέπτυσσε το θέμα στους εκπροσώπους του Κοινοβουλίου. Υπάρχει μια ασθένεια που έχει πλήξει τα πλατάνια σε όλο τον κόσμο αλλά και στη χώρα μας. Η ασθένεια αυτή έχει οδηγήσει σε αφανισμό ολόκληρα δάση. Ποιος είναι ο μεγάλος εχθρός που οδηγεί σε αυτές τις καταστροφές; Όπως εξηγούσε ο ειδικός επιστήμονας, είναι τα αλυσιδοπρίονα. Μια σοβαρή αιτία είναι τα κλαδέματα που αναγκαστικά γίνονται, για λόγους ασφάλειας, στα δένδρα κάτω από τις εναέριες ηλεκτρικές γραμμές, τα οποία δημιουργούν τις ανοικτές πληγές που είπαμε προηγουμένως και επιτρέπουν την είσοδο των παθογόνων μικροοργανισμών και βακτηρίων. Οι μικροοργανισμοί αυτοί δεν περιορίζονται μόνο στο να καταστρέψουν το συγκεκριμένο δένδρο που υπέστη τη «λοβοτομή» αλλά μέσω του ριζικού συστήματος, η ασθένεια επεκτείνεται και στα διπλανά και το κακό πολλαπλασιάζεται.
Εμείς, λοιπόν, γιατί τα κόβουμε εκεί όπου δεν υπάρχουν γραμμές υψηλής η μέσης τάσης που εγκυμονούν κινδύνους; Μήπως για λόγους ασφάλειας, για να μη τα ρίξει ο άνεμος και πάθουμε κάποια ζημιά; Ίσως, να μας πουν αυτό. Αλλά εάν κινδυνεύουν κάποια εύθραυστα δένδρα, οι φίκοι οι μπέντζαμιν που είναι σκληροί και ανθεκτικοί σαν το λάστιχο και δεν υπάρχει πιθανότητα να πέσουν από τον αέρα γιατί καρατομούνται τόσο βάναυσα και εκείνοι. Μήπως κάποιοι παίρνουν τα ξύλα και έχουν οικονομικό όφελος; Ποιος καρπώνεται τα ξύλα; Το γιούκα που φαίνεται στη φωτογραφία, ακριβώς μπροστά από το σπίτι μου, και το οποίο βγάζει ένα λευκό άνθος απίστευτης ομορφιάς κάθε χρόνο, γιατί καρατομήθηκε και έμεινε μόνο το παστούκι; Υπήρχε περίπτωση να πέσει ποτέ κάτω; Υπήρχε ζήτημα ασφάλειας; Κάποιος θα πρέπει να λογοδοτήσει.
Αλλά ακόμη και κάποια ήπια κλαδέματα που γίνονται στο εξωτερικό, αυτά εκτελούνται μέχρι τον Μάρτιο μήνα και όχι κατακαλόκαιρο. Πέρυσι, Ιούλιο μήνα, ήρθε ο Δήμος να κλαδέψει το θαμνώδες πράσινο κάτω από τα δένδρα και μετά το κλάδεμα ξεράθηκε το μισό. Εγώ το φυτεύω και ο Δήμος το ξεραίνει Απίστευτο! Θα υποστεί βαριές τις συνέπειες του Νόμου κάποιος, σε προηγμένες χώρες του εξωτερικού, εάν κάνει έστω και ελαφρύ κλάδεμα την εποχή αυτή που τα πουλιά έχουν τις φωλιές με τα μικρά τους μέσα στα δένδρα. Τα σκοτώσατε όλα κύριοι, το σκεφτήκατε καθόλου;
Εάν πάτε στο Παρίσι ή σε κάποια άλλη πόλη της Ευρώπης εκεί όπου το πράσινο είναι πολλαπλάσιο εξ αιτίας των ευνοϊκών κλιματολογικών συνθηκών, θα διαπιστώσετε δένδρα ύψους 20 μέτρων π.χ. σε κεντρικούς δρόμους του Παρισιού. Οι άνθρωποι εκεί θέλουν να έχουν και να βλέπουν το πράσινο από το παράθυρό τους, ακόμη και ο άρρωστος που δεν μπορεί να εξέλθει στο δρόμο, γιατί οι άνθρωποι γνωρίζουν τα οφέλη του πρασίνου και κανείς δεν διανοείται να βάλει τα αλυσιδοπρίονα και να αφήσει μόνο τα κούτσουρα. Γιατί, λοιπόν, συμβαίνει αυτό το άθλιο πράγμα μόνο σε εμάς, ειδικά στην πόλη μας που έχει το ολιγότερο πράσινο και τις υψηλότερες θερμοκρασίες; Δεν το έχω δει πουθενά αλλού, ούτε στην Αθήνα, ούτε και σε άλλη πόλη της Ελλάδας. Μόνο εδώ πέφτει βαρύς ο πέλεκυς. Σε άλλες πόλεις και Δήμους, το στοίχημα είναι, πώς θα αυξήσουν το πράσινο.
Έχω κάποιους γνωστούς στο Καναδά, όπου για ένα δένδρο που είχε γύρει με κλίση 45ο στο έδαφος, οι άνθρωποι εκεί το είχαν υποστηλώσει, και ο Δήμος έκανε ότι μπορούσε για να το κρατήσει εν ζωή και όχι να σπεύσει να το αφανίσει, όπως οι πρόγονοι μας Σπαρτιάτες τα παιδιά στον Καιάδα.
Απέναντι από το Μουσείο Ηρακλείου, από την άλλη πλευρά της οδού Μποφώρ, σε χώρο που ανήκει και αυτός στο Μουσείο υπάρχει ένας ωραίος ευκάλυπτος, χάρμα οφθαλμών. Ακριβώς έξω από τον χώρο αυτό, υπήρχε έτερος ευκάλυπτος, δίδυμος αδελφός, ο οποίος πριν από δυο-τρία χρόνια υπέστη βαριά καρατομή. Δείτε τον τώρα, έχει κιτρινίσει και έχει πάρει τον κατήφορο να ξεραθεί. Ο πρώτος διεσώθη γιατί ανήκε στο Μουσείο και βέβαια, οι άνθρωποι του Μουσείου διαθέτουν άλλη ευαισθησία.
Η πόλη μας είναι από τις πόλεις της Ευρώπης με το ολιγότερο πράσινο, γιατί την κτίσαμε με τον τρόπο που τη κτίσαμε, γιατί, γιατί, γιατί... Πρέπει, λοιπόν, και αυτό το ελάχιστο που έχει απομείνει, να το εξοντώσουμε; Δεν έχει λογική αυτό το πράγμα, και μάλιστα να πηγάζει από τον Δήμο.
Αλλά πέρα από τη λογική υπάρχει και ένα άλλο βαθύτερο ζήτημα. Τον πλανήτη αυτό, ο άνθρωπος τον μοιράζεται με άλλους οργανισμούς και άλλες μορφές ζωής. Δεν είμαστε οι μοναδικοί ιδιοκτήτες. Είναι το ζωικό και φυτικό βασίλειο, μετεξέλιξη του οποίου αποτελούμε και εμείς. Κάθε δένδρο αποτελεί και αυτό μια ζωή, έχει μια ιστορία, μας προσφέρει απλόχερα αγαθά, όπως το οξυγόνο του, τη σκιά του, την κατοικία και προστασία σε άλλες μορφές ζωής. Πρέπει να το σεβόμαστε. Χρειάζεται ευαισθησία, χρειάζεται συμπόνια σε κάθε δημιούργημα της φύσης. Μόνο έτσι θα έχουμε μέλλον και εμείς.
Μανώλης Θαλασσινάκης
Ηλεκτρολόγος Μηχανικός phD
