Συνέντευξη για εργασία: Οι περισσότερες και διαφορετικές ερωτήσεις προς τις γυναίκες

Μπορεί να έχουν γίνει αρκετά βήματα προς την κατεύθυνση της ίσης μεταχείριση γυναικών και ανδρών στην εργασία, ωστόσο - όπως δέιχνουν και σχετικές μελέτες και στην χώρα μας- είναι πολλά ακόμα αυτά που πρέπει να γίνουν. Μια γυναίκα, δυστυχώς, πρέπει να ξεπεράσει πολλά περισσότερα εμπόδια, για να κατακτήσει τη δουλειά που επιθυμεί.

Πέρα από το μισθολογικό κομμάτι, ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα άνισης μεταχείρισης αποτελεί η συνέντευξη και οι ερωτήσεις που αυτή περιλαμβάνει, ανάλογα με το αν ο εργοδότης έχει απέναντί του άνδρα ή γυναίκα. Η ανισότητα , σύμφωνα με τα στοιχεία, έγκειται τόσο στον αριθμό των ερωτήσεων όσο και στη φύση των ερωτημάτων. 

Αυτή η διαφορετική προσέγγιση ανδρών και γυναικών πηγάζει κυρίως από βαθιά ριζωμένα στερεότυπα που παρουσιάζουν τη γυναίκα ως τον γονέα που φροντίζει τα παιδιά και τον άνδρα ως τον γονέα που εργάζεται και φιλοδοξεί να ανελιχθεί επαγγελματικά. Εν έτει 2022, τέτοιου είδους αντιλήψεις, όπως επισημαίνεται, πρέπει να αλλάξουν και το πρώτο βήμα για να έρθει η αλλαγή είναι η ενημέρωση.

Ποιες είναι όμως οι ερωτήσεις που δέχονται πιο συχνά οι γυναίκες σε σύγκριση με τους άνδρες σε μια συνέντευξη εργασίας; Πώς μπορούν οι ενδιαφερόμενες να διαχειριστούν τέτοιες καταστάσεις;

Είναι παράνομο να τίθενται διαφορετικές ερωτήσεις σε γυναίκες και σε άνδρες;

Η σύντομη απάντηση είναι: ναι, είναι παράνομο. Για την ακρίβεια, είναι παράνομο να μην τίθενται οι ίδιες ερωτήσεις σε όλους τους συνεντευξιαζόμενους για την ίδια θέση εργασίας. Οποιαδήποτε διάκριση, είτε λόγω φύλου είτε με βάση άλλες προσωπικές πληροφορίες παραβιάζει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων. 

Το ευρωπαϊκό δίκαιο, και κατ’ επέκταση και το ελληνικό, προβλέπει ότι όλοι οι εργαζόμενοι έχουν ίσα δικαιώματα στην πρόσληψη, στις συνθήκες εργασίας, στην προαγωγή, στην αμοιβή, στην πρόσβαση στην κατάρτιση και εκπαίδευση, σε επαγγελματικές συντάξεις και στην απόλυση. 

Ειδικότερα, ο Ν. 3896/2011 προβλέπει ότι απαγορεύεται οποιαδήποτε διάκριση με βάση το φύλο και πρόκειται για εφαρμογή της Οδηγίας 2006/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Σε αυτόν τον νόμο διασαφηνίζεται το πλαίσιο της αρχής των ίσων ευκαιριών και της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών σε θέματα εργασίας, απασχόλησης και επαγγελματικής εκπαίδευσης.

Ο αριθμός των ερωτήσεων

Ο αριθμός των ερωτήσεων που δέχονται οι γυναίκες στη συνέντευξη είναι συνήθως μεγαλύτερος σε σύγκριση με τους άνδρες, καθώς κρίνεται πολλές φορές λανθασμένα ότι η γυναίκα οφείλει να ενημερώσει για την οικογενειακή της κατάσταση ή ακόμα και για να μελλοντικά της σχέδια που αφορούν στην προσωπική της ζωή. 

Έτσι, οι γυναίκες απαντούν στις ίδιες ερωτήσεις με τους άνδρες, αλλά συχνά καλούνται να απαντήσουν και σε μερικές πρόσθετες ερωτήσεις, όπως θα δείτε παρακάτω.

Ποιες είναι οι ερωτήσεις που δέχονται περισσότερο οι γυναίκες

Οι ερωτήσεις που δέχονται πιο συχνά οι γυναίκες επικεντρώνονται στην προσωπική ζωή και απορρέουν κυρίως από τα στερεότυπα που υπάρχουν για τον ρόλο της γυναίκας στην οικογένεια. 

Δείτε τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που τίθενται σε γυναίκες κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης για δουλειά:

Είστε παντρεμένη;

Η οικογενειακή κατάσταση της γυναίκας αποτελεί συχνή θεματική των ερωτήσεων μιας συνέντευξης. Η πιο συχνή ερώτηση είναι αν η υποψήφια είναι παντρεμένη, έτσι ώστε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο να χρειαστεί να λείψει από τη δουλειά της λόγω άδειας μητρότητας ή αν έχει αυξημένες οικογενειακές υποχρεώσεις.

Έχετε παιδιά;

Στο ίδιο πνεύμα κινείται και η ερώτηση σχετικά με την ύπαρξη παιδιών. Η γυναίκα θεωρείται ως τροφός, δηλαδή το άτομο που έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης των παιδιών και ενδεχομένως το άτομο που θα χρειαστεί να λείψει από τη δουλειά σε περίπτωση που τα παιδιά χρειάζονται κάποιον γονέα, π.χ. σε περίπτωση ασθένειας του παιδιού.

Ποιος φροντίζει τα παιδιά σας;

Μια ακόμα ερώτηση που ακούν συχνότερα οι γυναίκες έχει να κάνει με την ευθύνη της φροντίδας των παιδιών. Παρά το γεγονός ότι δεν παίζει κανέναν ρόλο στην δουλειά της, μια γυναίκα καλείται συχνά να ενημερώσει για το ποιος φροντίζει τα παιδιά της, όταν εκείνη δουλεύει. Και αυτή η ερώτηση αποσκοπεί στο να διερευνηθεί η πιθανότητα απουσίας από τη δουλειά ή η δυνατότητα υπερωριών.

Σκοπεύετε να κάνετε παιδιά;

Πρόκειται για μια άκρως παρεμβατική ερώτηση, αλλά δυστυχώς πολύ συχνή. Μια γυναίκα που δεν έχει δημιουργήσει ακόμη οικογένεια, αλλά εκδηλώσει αυτήν την επιθυμία της για το μέλλον συχνά γίνεται θύμα διακρίσεων, υπό τον φόβο μη χρειαστεί να λάβει άδεια μητρότητας. 

Μπορείτε να εργαστείτε υπό πίεση;

Αναπαράγοντας το στερεότυπο που θέλει τη γυναίκα να είναι εύθραυστη και συναισθηματική, πολλές φορές τίθεται αυτή η ερώτηση αμφισβητώντας την ικανότητά της να ανταπεξέλθει σε απαιτητικές εργασίες που περιλαμβάνουν σύντομα deadlines και γρήγορους ρυθμούς εργασίας. 

Μπορείτε να ανταπεξέλθετε στις απαιτήσεις της θέσης;

Αυτήν την ερώτηση τη δέχονται πολύ συχνά γυναίκες που προσπαθούν να σταδιοδρομήσουν σε ανδροκρατούμενους κλάδους και σε παραδοσιακά «ανδρικά» επαγγέλματα. Πολλές φορές, ιδιαίτερα σε θέσεις που απαιτούν ηγετικές δεξιότητες, η γυναίκα θεωρείται λανθασμένα ότι υπολείπεται σε ικανότητες σε σύγκριση με τον άνδρα.  

Τι μπορεί να κάνει η υποψήφια

Το πιο απλό που μπορεί να κάνει η υποψήφια είναι να αρνηθεί ευγενικά να απαντήσει τέτοιες ερωτήσεις, τονίζοντας ότι δεν επηρεάζουν την απόδοση στη δουλειά της. Πολλές φορές, ωστόσο, είναι δύσκολη η αναγνώριση των ερωτήσεων που υπονοούν διάκριση λόγω φύλου, οπότε σας συμβουλεύουμε να σκεφτείτε «Θα ρωτούσαν έναν άνδρα κάτι τέτοιο;». Εάν η απάντηση είναι όχι, τότε ξέρετε τι πρέπει να κάνετε.

Είναι συνήθης πρακτική, οι ερωτήσεις που ρωτά ο εργοδότης ή ο υπεύθυνος προσωπικού βασίζονται στο βιογραφικό σας σημείωμα. Επομένως, μπορείτε να λειτουργήσετε προληπτικά και να αποφύγετε μερικές από αυτές τις ερωτήσεις παραλείποντας ορισμένες προσωπικές πληροφορίες στο CV σας. Τα μόνα προσωπικά στοιχεία που χρειάζεται να γνωρίζει ο εργοδότης ή ο υπεύθυνος ανθρώπινου δυναμικού είναι ο τόπος κατοικίας σας και τα στοιχεία επικοινωνίας σας (τηλέφωνο & email). 

Σε περίπτωση που αντιληφθείτε ότι έχετε πέσει θύμα διάκρισης λόγω φύλου, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Επιθεώρηση Εργασίας, που είναι η αρμόδια αρχή, ή να συμβουλευτείτε κάποιον δικηγόρο για να ακολουθήσετε τη νομική οδό. Ο εργοδότης τότε θα κληθεί να αποδείξει ότι δεν έχει παραβιάσει την αρχή της ίσης μεταχείρισης των εργαζομένων.