Μια αληθινή ιστορία διαδοχής: η εκπαίδευση του διαδόχου

Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου*

Στο προηγούμενο άρθρο γράφαμε ότι ο Ralph J. Roberts υλοποίησε μια σωστή διαδοχή, επειδή ακριβώς ακολούθησε πιστά τις τρεις φάσεις της διαδοχής. Έτσι κατάφερε κι εξασφάλισε τη συνέχεια και την ανάπτυξη της μεγάλης του επιχείρησης. Άλλωστε το διακύβευμα στην περίπτωσή του ήταν πολύ μεγάλο. Σκεφθείτε τις 190.000 οικογένειες να βρεθούν ξαφνικά χωρίς δουλειά, επειδή ο εργοδότης – ιδιοκτήτης σχεδίασε λανθασμένα, ή δεν σχεδίασε καθόλου, τη διαδοχή του ή αδιαφόρησε πλήρως για τη διαδοχή του, πιθανόν νομίζοντας ότι θα είναι αθάνατος. Η κοινωνική ευθύνη του ιδρυτή, όσο μεγάλη ή όσο μικρή κι αν είναι η οικογενειακή επιχείρηση, είναι μεγάλη. 

Επειδή ακριβώς ο Ralph J. Roberts πίστευε βαθιά στον κοινωνικό ρόλο της οικογενειακής του επιχείρησης, φρόντισε να αναπτύξει έγκαιρα τα προσόντα και τις δεξιότητες του γιού του και υποψηφίου διαδόχου. Μάλιστα είχε ξεχωρίσει νωρίς τα προσόντα και τις ηγετικές ικανότητες του Brian και φρόντισε να τον προετοιμάσει κατάλληλα, παρότι – κι αυτό είναι άξιο μεγάλης προσοχής – ο Brian ήταν τον τέταρτο στη σειρά από τα πέντε παιδιά του Ralph.

 

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο για πολλούς η ανέλιξη του Brian στην ηγεσία της «COMCAST» ήταν προδιαγεγραμμένη. Ο πατέρας του Ralph J. Roberts σε όλη του τη ζωή έκανε ακριβώς αυτό: να εκπαιδεύει διαρκώς τον υποψήφιο διάδοχό του, να τον έχει διαρκώς μαζί του, να του μαθαίνει πράγματα για την επιχείρηση, να διηγείται καταστάσεις, να μιλάει για το πώς αντιμετώπισε σημαντικές κρίσεις, να γίνει παράδειγμα για τη συνεργασία του με τους συνεταίρους του, να δείχνει ηγετική συμπεριφορά, ……….., ούτως ώστε όταν ο Brian θα έφτανε σε ηλικία ανάληψης των ηγετικών του καθηκόντων, να μπορεί να αποφασίσει ο Ralph αν όντως ο γιός του μπορεί να αναλάβει την ηγεσία κι αν είναι άξιος και ικανός για το βαρύ αυτό καθήκον. 

Η επιλογή του Brian – προφανώς και εκ του αποτελέσματος –  αποδείχθηκε σωστή. Αν δεν ήταν το κατάλληλο άτομο για τη δουλειά, τότε ο Ralph να είστε βέβαιοι ότι θα είχε κάνει διαφορετική επιλογή. Παρατηρώντας προσεκτικά για χρόνια το περίπλοκο ζήτημα της διαδοχής στις οικογενειακές επιχειρήσεις, γνώριζε πολύ καλά ότι τα παιδιά των ιδρυτών που «έμπαιναν» για εργασία στις εταιρείες αυτές, περίμεναν να έχουν μια «ειδική μεταχείριση.» Ο ίδιος αποφάσισε από νωρίς, ότι αυτό δεν θα συμβεί στην «COMCAST». 

Σε κάθε περίπτωση, η «γενεαλογική μετάβαση» αποτελεί εδώ αρκετές δεκαετίες ένα πολύ μεγάλο πρόβλημα για την επιβίωση πλήθους οικογενειακών επιχειρήσεων. Μάλιστα, η καθημερινότητα και η πραγματικότητα, δεν είναι ευνοϊκή για το διάδοχο που εργάζεται για τον πατέρα του. Στα βιβλία, στις ταινίες και στην ίδια τη ζωή, αντιμετωπίζεται ως χαϊδεμένος και ανάξιος. Για να πετύχει, θα πρέπει να καταρρίψει τα στερεότυπα και να αποδείξει επανειλημμένα την αξία του.

Συνέβη αυτό στην περίπτωση του Brian;

Ναι, διότι παρόλο που ο Ralph δεν ήξερε πού θα καταλήξει ο Brian, δεν αναρωτήθηκε ποτέ του για το σημείο από το οποίο ξεκίνησε την ενασχόλησή του στην οικογενειακή επιχείρηση: από την αναρρίχησή του σε στύλους καλωδίων, από την εκπαίδευσή του ως απλός εργαζόμενος και από την εξοικείωσή του με την καλωδιακή τηλεόραση ξεκινώντας από τα πολύ βασικά. Τα υπόλοιπα θα εξαρτώνταν από τον ίδιο και τις δυνατότητές του. Το πάθος του για την επιχείρηση ήταν εμφανές από την αρχή, ωστόσο αυτό δεν εξισώνεται με την ικανότητα, την ηγεσία ή την κριτική ικανότητα. Αυτά τα στοιχεία θα πρέπει να διδαχθούν και να φανούν εμπράκτως.

Σε κάθε περίπτωση ο Ralph έκανε την υπέρβαση κι από την «πλάνη της εσωστρέφειας» που καταστρέφει τις οικογενειακές επιχειρήσεις, κατάφερε κι έκανε πράξη την «ευφυία της συνύφανσης». Ο ίδιος ήταν ένας αληθινός «Ηγέτης Συνύφανσης» και κατάλαβε γρήγορα ότι ο Brian μπορεί να γίνει ένας άξιος διάδοχός του με την κατάλληλη προετοιμασία και με τη σειρά του κι εκείνος επίσης ο επόμενος «Ηγέτης Συνύφανσης» στην οικογενειακή τους επιχείρηση.

*Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, είναι Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»