Το μέρος που θα τσακωνόμαστε…

Γράφει ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου*

Οι Ινδιάνοι Cherokee φημίζονται για τη σοφία τους, την οποία εκφράζουν με πολύ απλές ιστορίες, οι οποίες όμως αποκρυσταλλώνουν μεγάλα και πολύ βαθιά νοήματα. Τέτοιος είναι και ο μύθος των δύο λύκων, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά, εδώ και αιώνες. Τι μας λέει αυτός ο μύθος;

Ο παππούς θέλοντας να νουθετήσει τον εγγονό του και να του δώσει ένα εύληπτο μάθημα ζωής, του διηγείται την ακόλουθη ιστορία: «Παιδί μου, μέσα μου και μέσα σου, αλλά και μέσα σε όλους τους ανθρώπους παλεύουν δύο λύκοι. Ο ένας είναι κακός και τρέφεται με μίσος, θυμό, φθόνο, βία, απληστία, αλαζονεία, ενοχές, δυσαρέσκεια, κατωτερότητα, ψέματα, ψευτοπερηφάνια, και εγωισμό. Ο άλλος είναι καλός και τρέφεται με χαρά, ειρήνη, αγάπη, ελπίδα, γαλήνη, ταπεινότητα, ευγένεια, καλοσύνη, ενσυναίσθηση, γενναιοδωρία, αλήθεια, συμπόνια και πίστη». Τότε ο μικρός τον ρωτάει: «Παππού, ποιος λύκος θα νικήσει;» Και ο παππούς του απαντάει: «Αυτός που με τις πράξεις μας, τρέφεται περισσότερο».

Αυτός ο μύθος των ινδιάνων Cherokee κυριολεκτικά αντιπροσωπεύει τη «λειτουργία» πλήθους οικογενειακών επιχειρήσεων ανά τον κόσμο. Οι συμπεριφορές που περιγράφει ο μύθος είναι τελικά η μεγαλύτερη πηγή των συγκρούσεων, και πολλές φορές της καταστροφής ή/και της εξαφάνισης από τον επιχειρηματικό χάρτη πολλών οικογενειακών επιχειρήσεων σε όλον τον πλανήτη. Μπορεί άραγε κανένας να αποφύγει αυτή την προοπτική «καταστροφής»; Η απάντηση είναι καταφατική, αν καταλάβει έγκαιρα ότι θα πρέπει να ακολουθήσει συγκεκριμένα βήματα, για να εξασφαλίσει τη συνέχεια και εν τέλει τη διαιώνιση της οικογενειακής του επιχείρησης.

Ποιο είναι το πρώτο βήμα; Η δημιουργία και η σωστή λειτουργία του «Οικογενειακού Συμβουλίου».

Τι είναι όμως το «Οικογενειακό Συμβούλιο»; 

«Οικογενειακό Συμβούλιο» είναι μια οικογενειακή συνάντηση κατά τη διάρκεια της οποίας η οικογένεια συζητά διάφορα ζητήματα, σκέψεις, καταστάσεις, και άλλα διάφορα θέματα. Δεν είναι βεβαίως μια νέα ιδέα, έχει ασκηθεί εδώ και αιώνες. Είναι μια ιδέα, εντούτοις, η οποία πρέπει να εξετασθεί εκ νέου στις σημερινές συνθήκες και η οποία εφαρμόζεται από μεγάλο πλήθος οικογενειακών επιχειρήσεων σε ολόκληρο τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, γνωρίζουμε πλέον από τη μελέτη της διεθνούς βιβλιογραφίας ότι το «Οικογενειακό Συμβούλιο» είναι το μέσον για να μπορείτε να συζητάτε όλα τα μέλη της οικογένειας με κανόνες και να παίρνετε συλλογικά τις αποφάσεις για την οικογενειακή σας επιχείρηση. Για να κάνουμε και λίγο χιούμορ… είναι το μέρος που μπορείτε να τσακώνεστε με την άνεσή σας!

Ουσιαστικά το «Οικογενειακό Συμβούλιο» λειτουργεί για μια οικογενειακή επιχείρηση σαν το «GPS». Το GPS (Global Positioning System) είναι πλέον ακόμη και στα κινητά μας τηλέφωνα και μας δείχνει την επόμενη στροφή του δρόμου και πόσα χιλιόμετρα θα πρέπει να διανύσουμε μέχρι να φτάσουμε στον προορισμό που του έχουμε υποδείξει.

Ωστόσο πολλοί ιδρυτές οικογενειακών επιχειρήσεων, των οποίων οι εργαζόμενοι, οι πελάτες, οι προμηθευτές, τα παιδιά τους και τα εγγόνια τους περιμένουν να «φτάσουν κάπου», κι αυτό το «κάπου» να είναι πραγματικά κάτι το «ιδιαίτερο», μερικές φορές συνεχίζουν να οδηγούν απλά την οικογενειακή επιχείρηση μόνοι τους και από τον «θρόνο» τους. Αυτό που τους οδηγεί σ’ αυτή τους την πορεία είναι ότι υποθέτουν πως ολόκληρη η οικογένεια συμφωνεί με το ότι ο ιδρυτής οδηγεί την οικογενειακή επιχείρηση στη σωστή κατεύθυνση, ακόμη κι αν κατά τη διάρκεια αυτού του «ταξιδιού» ξεσπούν πολλοί και σημαντικοί διαπληκτισμοί με τα άλλα μέλη της οικογένειας.

Οπότε ένα «Οικογενειακό Συμβούλιο» όταν καθιερωθεί στο πλαίσιο της λειτουργίας μιας οικογένειας και μιας οικογενειακής επιχείρησης, προνοεί για την κατεύθυνση της οικογένειας, ειδικά όταν επιθυμεί η επιχείρηση και η οικογένεια να απεμπλακούν από τον ιδρυτή, ο οποίος, μοιραία ίσως, γνωρίζει όλα τα βασικά δεδομένα για την επιχείρηση και τη διοίκησή της τα οποία όμως τα έχει μόνον στο κεφάλι του και αναγκαστικά είναι αυτός που λαμβάνει τις αποφάσεις.

Μόλις οι ιδιοκτήτες πολλαπλασιαστούν μέσω της δεύτερης και τρίτης γενιάς, καθίσταται ζωτικής σημασίας να έχουν σαφείς και γραπτές δηλώσεις σχετικά με τις βασικές αξίες της οικογένειας, τους στόχους, τις ηθικές αρχές, τα κριτήρια για την επιλογή ηγεσίας και τη δομή ή τις δομές διακυβέρνησης της οικογενειακής επιχείρησης. Με ποιους όρους όμως θα πραγματοποιηθούν οι σημαντικές αποφάσεις στο μέλλον, ειδικά όταν ο «Μπαμπάς» ή η «Μαμά» δεν είναι πλέον κοντά μας για να διευθετήσει τα ζητήματα που θα προκύψουν από τις διαφωνίες μεταξύ των μελών της «Οικογένειας»;

Για όλ’ αυτά προνοεί το «Οικογενειακό Συμβούλιο».

*Ο Δρ. Χρήστος Ε. Γεωργίου, είναι Γενικός Διευθυντής του «ΙΝΣΒΕ», συγγραφέας του πρακτικού οδηγού: «Προετοιμάζοντας τη διαδοχή: πρακτικός οδηγός για προνοητικές οικογενειακές επιχειρήσεις»