Η μεγάλη ευκαιρία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων για φθηνό δανεισμό

Για πρώτη φορά οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορέσουν να δανειστούν με ευρωπαϊκά επιτόκια. Το μήνυμα αυτό στέλνουν οι τράπεζες στις παρουσιάσεις που οργανώνουν με τις επιχειρήσεις ενόψει της ενεργοποίησης του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Μέχρι σήμερα έχουν γίνει 350 παρουσιάσεις σε ισάριθμες επιχειρήσεις και οι προσδοκίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, δεν εξαντλούνται μόνο στις μεγάλες, αλλά προχωρούν και στις μεσαίες επιχειρήσεις της χώρας με τζίρο από 10 έως 30 εκατ. ευρώ. Οπως εξηγούν τραπεζικά στελέχη που εμπλέκονται στενά στη διαδικασία, οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν περιορίσει κατά πολύ το κόστος δανεισμού τους μέσω και της πρόσβασης στις αγορές κεφαλαίου, κάτι που δεν ισχύει για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας που για πρώτη φορά θα έχουν πρόσβαση σε φθηνό δανεισμό, εξασφαλίζοντας χαμηλό κόστος κεφαλαίου για διάρκεια 12 ετών. 

Οι πέντε στόχοι

Οι επενδυτικοί στόχοι είναι:

• Η πράσινη μετάβαση. 
• Ο ψηφιακός μετασχηματισμός. 
• Η καινοτομία – έρευνα και ανάπτυξη.
• Η ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών, εξαγορών και συγχωνεύσεων. 
• Η εξωστρέφεια.

Πρόκειται για τομείς που αγγίζουν όλο το εύρος της επιχειρηματικής κοινότητας, χωρίς εξαιρέσεις, παρά μόνο τις δραστηριότητες που ρητά απαγορεύεται να χρηματοδοτηθούν και οι οποίες έχουν να κάνουν με την αμυντική βιομηχανία, τα τυχερά παιχνίδια, τα στερεά καύσιμα κ.ά. Η ακριβής συμμετοχή (μεταξύ 30% και 50%) του Ταμείου Ανάκαμψης στη χρηματοδότηση της επένδυσης εξαρτάται από τον βαθμό ανταπόκρισης της τελευταίας στα πέντε κριτήρια επιλεξιμότητας. Σημειώνεται ότι στην περίπτωση όπου ένα επενδυτικό σχέδιο είναι επιλέξιμο σε παραπάνω από έναν πυλώνα, οι ποσοστώσεις από τον κάθε πυλώνα ξεχωριστά αθροίζονται και το άθροισμα δεν μπορεί να υπερβεί το 50%. Παρά το γεγονός ότι η στόχευση του Ταμείου είναι αμιγώς η χρηματοδότηση επενδυτικών σχεδίων, αναγνωρίζονται ως δαπάνη κεφάλαιο κίνησης και έξοδα marketing σε ποσοστό έως 30% του επενδυτικού σχεδίου. 

«Τρέχουν» οι διαδικασίες

Σύμφωνα με πληροφορίες, την προσεχή Πέμπτη αναμένεται να δημοσιευθεί η υπουργική απόφαση για τη διαδικασία και τα κριτήρια επιλεξιμότητας των επενδυτικών σχεδίων, ενώ έως τα τέλη του μήνα αναμένεται να δοθεί σε διαβούλευση το νομοσχέδιο για τα κίνητρα των συγχωνεύσεων και εξαγορών που αποτελούν διακριτή επενδυτική κατηγορία στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης. Με ταχείες διαδικασίες και συγκεκριμένα εντός του Οκτωβρίου αναμένεται να υπογραφούν οι συμβάσεις με τις τράπεζες, προκειμένου τα πρώτα χρήματα του μηχανισμού να έχουν πέσει στην πραγματική οικονομία έως τα τέλη του χρόνου. Οι εισροές, εκτός από τα πρώτα 4 δισ. ευρώ που εγκρίθηκαν τον Αύγουστο, εκτιμώνται έως τα τέλη του χρόνου σε 4 δισ. ευρώ επιπλέον.

Συνολικά θα μοχλευθούν 32 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 12,7 δισ. ευρώ (40%) θα είναι ο δανεισμός από τις  τράπεζες. Σε αυτά περιλαμβάνονται 5 δισ. ευρώ που έχει δεσμευθεί ότι θα εισφέρει η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα 500 εκατ. ευρώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, ενώ στα 6,6 δισ. ευρώ (20%) θα είναι η ίδια συμμετοχή των επιχειρήσεων. Η συμμετοχή της ΕΤΕπ και της EBRD ανεβάζει το θερμόμετρο του ανταγωνισμού μεταξύ των τραπεζών, καθώς με δεδομένο ότι οι δύο ευρωπαϊκοί χρηματοδοτικοί μηχανισμοί θα επικεντρωθούν κυρίως στις μεγάλες επιχειρήσεις, η κάνουλα της χρηματοδότησης ανοίγει και για τις μικρότερες επιχειρήσεις και η μάχη μεταξύ των τραπεζών για την προσέγγισή τους προμηνύεται σκληρή. 

Η αξιολόγηση

Σημείο-κλειδί θα αποτελέσει η πιστοληπτική κατάσταση των ελληνικών επιχειρήσεων που θα κρίνει πόσες τελικά επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν υποψηφιότητα δανειοδότησης από το Ταμείο. Η αξιολόγησή τους είναι στα χέρια των τραπεζών και με δεδομένο ότι η πλειονότητα των ελληνικών μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων δεν διαθέτει rating από ανεξάρτητες εταιρείες, το βάρος πέφτει στις τράπεζες και στα εσωτερικά συστήματα αξιολόγησης που διαθέτουν. Με βάση το rating αυτό θα αξιολογηθεί και το επίπεδο των εξασφαλίσεων που θα απαιτηθεί, και όπως εξηγούν αρμόδια τραπεζικά στελέχη στην άσκηση αυτή βαρύνοντα ρόλο θα παίξουν οι μελλοντικές ταμειακές ροές και οι προοπτικές της επιχείρησης που θα εξασφαλίζουν την αποπληρωμή του δανείου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Οικονομικών προσανατολίζεται στη στήριξη των μικρών επενδυτικών σχεδίων έως 1,5 εκατ. ευρώ, αναλαμβάνοντας το κόστος της αξιολόγησης από πιστοποιημένο ανεξάρτητο ελεγκτή. Εργο του ελεγκτή θα είναι η αξιολόγηση της επιλεξιμότητας του επενδυτικού σχεδίου ως προς τους στόχους του Ταμείου, δηλαδή εάν εμπίπτει στις κατηγορίες επιδότησης, και η αξιολόγηση για το κατά πόσον η επιδότηση στο επιτόκιο ξεπερνάει το όριο των κρατικών ενισχύσεων. 
Πρόκειται για τον στόχο de minimis που ορίζει η ευρωπαϊκή νομοθεσία και μετράει το σύνολο των ενισχύσεων που έχει λάβει μια επιχείρηση, έτσι ώστε να μην υπερβαίνουν ένα συγκεκριμένο όριο ανά τριετία. Αντίθετα, το κόστος αξιολόγησης για τις μεγάλες εταιρείες θα βαρύνει τις ίδιες τις επιχειρήσεις που θα υποβάλουν επενδυτικά σχέδια. 

Τα επιχειρηματικά σχέδια θα αξιολογούνται με βάση τη μέθοδο FIFO – First in First Out και οι τράπεζες υπόσχονται ταχεία εξέταση των αιτημάτων προκειμένου να κερδηθεί χρόνος και οι πόροι του Ταμείου να απορροφηθούν στον προγραμματισμένο χρόνο, δηλαδή αυστηρά έως τα τέλη του 2026.