Ουσιαστικά, η πρόσκληση αφορά ανθρώπους που έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τις ιατρικές τους δαπάνες αλλά και να οδηγηθούν σε σκηνές εξαθλίωσης, όπως όταν παρακαλούσαν για μια σακούλα δωρεάν τρόφιμα... Βασιζόμενοι, λοιπόν, σε πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για την Κύπρο, οι ευρωβουλευτές που θεωρούν ότι το Μνημόνιο καταπατά βασικά ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα, πιστεύουν ότι η δικαστική προσφυγή κατά των όρων λιτότητας που έχουν επιπτώσεις -για παράδειγμα- στην υγεία μπορεί να φέρει αποτελέσματα.
«Το Μνημόνιο Συνεργασίας ανάμεσα στην Ελλάδα και τους ευρωπαϊκούς θεσμούς παραβιάζει το διεθνές και ευρωπαϊκό Δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Οι νέες αποφάσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έχουν ανοίξει την πόρτα σε μεμονωμένα θύματα να απαιτήσουν αποζημιώσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή», δηλώνει στο «Εθνος της Κυριακής» ο Γερμανός ευρωβουλευτής Σβεν Γκίγκολντ.
«Η ομάδα των Οικολόγων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο επιθυμεί να στηρίξει την προσπάθεια των ανήσυχων πολιτών που επιθυμούν να αναζητήσουν το δίκιο τους μέσω των ευρωπαϊκών νόμων. Γι’ αυτό, καλούμε τους μεμονωμένους πολίτες που θεωρούν ότι έχουν υποστεί προσωπικές βλάβες εξαιτίας του Μνημονίου να μας ενημερώσουν για τις περιπτώσεις τους, ώστε να μπορέσουμε να τους παράσχουμε νομική βοήθεια», συμπληρώνει.
Η κρίσιμη καμπή
Η δικαστική απόφαση για την Κύπρο (υπόθεση «Ledra Advertising and others») στην οποία αναφέρεται ο Γερμανός ευρωβουλευτής θεωρείται πρωτοποριακή γιατί αναγνώρισε την ανάγκη προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε περιόδους προγραμμάτων διάσωσης και λιτότητας. Εκδόθηκε από το Δικαστήριο της ΕΕ στις 20 Σεπτεμβρίου του 2016. Για πρώτη φορά, το Δικαστήριο έχει θέσει προϋποθέσεις στις... εκπτώσεις των μέτρων οικονομικής βοήθειας. Με άλλα λόγια, η απόφαση αναφέρει ρητά ότι τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα δεσμεύονται από τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ και υποχρεούνται να προστατεύουν τα δικαιώματα των πολιτών της Ενωσης κατά την εφαρμογή των Μνημονίων. Το δικαστήριο είχε κληθεί να αποφανθεί σχετικά με ζητήματα που είχαν προκύψει από το πλαίσιο λειτουργίας του ESM (Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης), ο οποίος δημιουργήθηκε για να παρέχει οικονομική βοήθεια προς τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης όπου χρειάζεται. Η συνθήκη δημιουργίας του ΕΜΣ δεν θεωρήθηκε μέρος του νομικού πλαισίου της ΕΕ, οπότε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δεν θα δεχόταν προσφυγή σε βάρος του. Ωστόσο, η πρόσφατη απόφαση συνέδεσε το νομικό πλαίσιο του ΕΜΣ και της ΕΕ. Στη συγκεκριμένη υπόθεση, αρκετοί Κύπριοι πολίτες, όπως και μία διαφημιστική εταιρεία ζήτησαν αποζημίωση για το κούρεμα καταθέσεων του 2013. Το Δικαστήριο απέρριψε δύο αιτήσεις τους περί ακυρώσεως των σχετικών διατάξεων του Μνημονίου, όπως και την αποζημίωση. Ωστόσο, έκρινε ότι η ΕΕ είναι υποχρεωμένη να προστατεύει τα δικαιώματα των πολιτών της.
ΥποχρέωσηΟπως εξήγησε ο Σβεν Γκίγκολντ, σε αντίθεση με την προηγούμενη νομολογία, το Δικαστήριο τόνισε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διατηρεί την υποχρέωση, στο πλαίσιο της Συνθήκης του ΕΜΣ, να είναι θεματοφύλακας των δικαιωμάτων των Ευρωπαίων πολιτών. Αν αποτύχει να το πράξει, τότε μπορεί να οδηγήσει σε διεκδίκηση αποζημιώσεων βάσει των άρθρων 268 και 340 της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ (TFEU). Με αυτόν τον τρόπο, υποστηρίζουν οι Πράσινοι, οι δικαστές άνοιξαν την πόρτα για αξιώσεις κατά της λιτότητας σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Κύπρος, όπου θίγονται ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα. Ο Σβ. Γκίγκολντ αναφέρει, επίσης, ότι η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τα οικονομικά προγράμματα που έχει υπογράψει η Ελλάδα με τους θεσμούς αφορά κυρίως αναγκαστικές περικοπές στα θέματα υγείας. Αν κάποιος Ελληνας λοιπόν θεωρεί ότι η υγεία του επιδεινώθηκε εξαιτίας των μειώσεων των κονδυλίων, η νομική επιτροπή των Πρασίνων θα εξετάσει το ζήτημα και θα συμβάλει στη δικαστική εκπροσώπηση των εναγομένων. «Δεν ξέρουμε πόσες προσφυγές μπορεί να συλλεγούν, ωστόσο θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε στις πιο σημαντικές και αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις», εξηγεί ο Γερμανός.
Εκτός από τον Σβεν Γκίγκολντ, και ο Ισπανός ευρωβουλευτής Ερνεστ Ουρτασούν συνυπογράφει τη δήλωση που οι ευρωοικολόγοι έχουν δημοσιεύσει μέσω κοινωνικών δικτύων. Οι δύο «πράσινοι» δεν είναι τυχαίοι. Και οι δύο συμμετέχουν στην Ομάδα Εργασίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το ελληνικό πρόγραμμα (Financial Assistance Working Group - FAWG), που πριν από λίγες μέρες συγκροτήθηκε ξανά ενώπιον του αρμόδιου Επιτρόπου για οικονομικά θέματα Πιερ Μοσκοβισί, προκειμένου να ενημερωθεί για την εξέλιξη του ελληνικού προγράμματος. Η Ομάδα αυτή οργανώθηκε τον Ιανουάριο του 2016, όταν η Διάσκεψη των Προέδρων του Ευρωκοινοβουλίου ενέκρινε μια σειρά μέτρων για την ενίσχυση του κοινοβουλευτικού ελέγχου των προγραμμάτων οικονομικής βοήθειας σε επίπεδο ΕΕ. Τα μέτρα αυτά περιελάμβαναν και τη δημιουργία μιας ειδικής ομάδας εργασίας στο πλαίσιο της επιτροπής Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής, η οποία θα πραγματοποιεί και διερευνητικές αποστολές στις χώρες που λαμβάνουν προγράμματα στήριξης.
Κριτική στα μέτραΟι δύο ευρωβουλευτές παρακολουθούν από κοντά το ελληνικό πρόγραμμα και στέκονται κριτικά απέναντι σε κάποια από τα μέτρα, αλλά και την εφαρμογή τους. Στην πρόσφατη συζήτηση στο Στρασβούργο, οι Γκίγκολντ και Ουρτασούν επέλεξαν να μη «σφυροκοπήσουν» την ελληνική κυβέρνηση, στην οποία αναγνώρισαν την προσπάθεια για σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας, και τόνισαν τις θυσίες του ελληνικού λαού να ανταποκριθούν στις οικονομικές απαιτήσεις της Ευρώπης, εκφράζοντας τις αμφιβολίες τους για κάποιες από τις ιδιωτικοποιήσεις στο νερό και τον τομέα της ενέργειας.
