Ταβερναράκης: Πώς ξεκλειδώσαμε τα μυστικά της αντιγήρανσης

Μια ζωή γεμάτη με υγεία μέχρι τα βαθιά γεράματα είχε στόχο η ανακάλυψη που έκαναν Έλληνες ερευνητές στο Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας και Βιοτεχνολογίας του Ιδρύματος Έρευνας και Τεχνολογίας (ΙΤΕ) της Κρήτης.

Οι ειδικοί όχι απλώς ανακάλυψαν τον μηχανισμό γήρανσης των κυττάρων, αλλά κατάφεραν να επιδιορθώσουν τα κύτταρα και να επιβραδύνουν τη διαδικασία σε πειραματόζωα.

Όπως εξηγεί σε συνέντευξη που έδωσε στο NEWS 24/7 ο υπεύθυνος της μελέτης Νεκτάριος Ταβερναράκης, πρόεδρος στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου της Κρήτης, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Καινοτομίας και Τεχνολογίας (EIT) και αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC), «μπορεί καθώς μεγαλώνουμε τα κύτταρά μας να γερνούν, όμως εμείς βρήκαμε τους μηχανισμούς επιδιόρθωσης και μάλιστα καταφέραμε να τα “επισκευάσουμε”».

Η συνέντευξη του Ν. Ταβερναράκη στο NEWS 24/7

Κύριε Ταβερναράκη, πώς ξεκίνησε η ιδέα για την αναζήτηση του μυστικού της αντιγήρανσης;

Γενικά η γήρανση είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον βιολογικό φαινόμενο που το μελετούν πολλά εργαστήρια σε Ευρώπη και ΗΠΑ. Ένα από αυτά τα εργαστήρια είναι και το δικό μας, στην Κρήτη.

Στόχος είναι να κατανοήσουμε γιατί τα κύτταρα γερνούν καθώς μεγαλώνουμε, τι ακριβώς σημαίνει αυτό και τι θα μπορούσε να συμβεί αν το φαινόμενο αναστραφεί.

Ποιοι άλλοι επιστήμονες συμμετείχαν στην έρευνα;

Η δρ Mαργαρίτα Έλενα Παπανδρέου, που στην ουσία ήταν ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς που έκανε για να πάρει το διδακτορικό της και ο δρ Γιώργος Κωνσταντινίδης.

Τι κάνει τη δική σας ανακάλυψη τόσο σημαντική, ώστε να δημοσιευτεί στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Aging και να πάρει τόσο μεγάλη διεθνή δημοσιότητα;

Αυτά που βρήκαμε είναι ότι με το πέρασμα του χρόνου, στα κύτταρά μας συσσωρεύονται βλάβες, δηλαδή ότι λειτουργούν σαν μηχανές που έχουν φυσιολογική φθορά.

Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι βρήκαμε ότι υπάρχουν συγκεκριμένοι μηχανισμοί αυτοεπιδιόρθωσης και ένας που διαδραματίζει εξαιρετικά σημαντικό ρόλο και ονομάζεται πυρηνοφαγία. Επίσης, ότι μπορέσαμε να κάνουμε παρέμβαση σε αυτόν τον μηχανισμό και να τον επιδιορθώσουμε.

Ο μηχανισμός αυτός είναι υπεύθυνος για τη γήρανση σε κυτταρικό επίπεδο, ή αφορά και τα όργανα, όπως εγκέφαλος, δέρμα κ.λπ.;

Οι μηχανισμοί αυτοεπιδιόρθωσης βρίσκονται αποθηκευμένοι στο πυρήνα του κυττάρου, εκεί δηλαδή που βρίσκεται το DNA και τα γονίδια.

Ως εκ τούτου, αν ο πυρήνας πάθει κάποια βλάβη, τότε τα κύτταρα μένουν ανυπεράσπιστα, εξασθενούν και ακολούθως προκαλείται δυσλειτουργία σε ιστούς και όργανα. Έτσι ξεκινά η διαδικασία της γήρανσης.

Μπορούμε να παρέμβουμε σε αυτόν τον μηχανισμό και να σταματήσει η διαδικασία της γήρανσης;

Ναι, ακριβώς. Αυτό είναι ακόμα ένα σημαντικό μέρος της ανακάλυψης που κάναμε.

Αν ενισχύσουμε τον μηχανισμό αυτό, μπορούμε να κάνουμε τα κύτταρα να επιδιορθώνονται πιο αποτελεσματικά και να ζουν περισσότερο.

Αυτό αφορά μόνο συγκεκριμένα πειραματόζωα και απλούς οργανισμούς ή μπορεί να εφαρμοστεί και σε πιο σύνθετους, όπως ο άνθρωπος;

Η μελέτη έχει γίνει σε ποντίκια και νηματώδη (σκώληκες) και φάνηκε να λειτουργεί και στα δύο.

Όταν ένας μηχανισμός δείχνει ότι μπορεί με επιτυχία να λειτουργήσει σε τόσο διαφορετικά είδη ζώων, επιστημονικά συμπεραίνουμε ότι πιθανότατα μπορεί να εφαρμοστεί και στον άνθρωπο.

Επιπλέον, τα νηματώδη ζουν για μικρό χρονικό διάστημα και έτσι μπορούσαμε να έχουμε πιο άμεσα αποτελέσματα από τις διαδικασίες που συμβαίνουν στα κύτταρά τους.

Τα ποντίκια ζουν περίπου δύο χρόνια και είναι πιο χρονοβόρα τα πειράματα σε αυτά.

Ήταν σημαντικό όμως να γίνει και στα δύο ζώα για να καταλήξουμε στο συμπέρασμα για τους μηχανισμούς αντιγήρανσης.

H συνέχεια της συνέντευξης στο ΕΔΩ

Δείτε επίσης

Το ΙΤΕ πρωτοπορεί ξανά - Ανακαλύφθηκε μηχανισμός που ρυθμίζει γήρανση και αναπαραγωγή!