Η Σημασία μιας Παράδοσης στον Καιρό μας
1. Στις μέρες μας πολύ γιορτάζονται τα «παραδοσιακά» και προστατεύονται όχι μόνο από τις αρχές, αλλά και από τους συλλόγους, κι από τα γυμναστήρια, κι από τα κόμματα και τις πολιτικές παρατάξεις. Θα έχετε ακούσει πως όλοι σκίζονται να μην χαθεί το πρόσωπό μας, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά μας, και δίχως να έχουμε δραχμή αποφασίζουμε τη διατήρηση κάθε σπιτιού και κάθε χώρου, μες στον οποίο κάποιος πρόγονος έζησε, σκέφτηκε ή τέλος πάντων έφτιαξε κάτι. Χώρια που υπάρχουν εκπομπές στην τηλεόραση που προσπαθούν να μας πείσουν πως κάθε πρόγονος, όλοι οι πρόγονοι, αρκεί να μην είναι κάποιος ζωντανός, υπήρξαν όλοι τους υπέροχοι, γενναίοι, εθνικοί. Αποτελούν παράδοση εθνική.
2. Γιατί, να πούμε την αλήθεια, η αφελής υπενθύμιση της εκ παραδόσεως αρετής μας και της παραδοσιακής γραφικής ιδιοτυπίας μας, αν δεν προκαλεί θυμηδία, τουλάχιστον ενισχύει τον τουρισμό, είναι εμπορεύσιμη που λένε, και στοχεύει στο να ενισχύσει το εθνικό μας φρόνημα. Άλλο αν με το εμπόριο του γραφικού εκπορνεύεται η εθνική μας ευαισθησία και με τη συνεχή πλύση εγκεφάλου περί του εθνικού, διαβρώνεται η ψυχικότητά μας και η πνευματική αντοχή μας.
3. Κι όμως όποιος σκέφτεται και όποιος έχει τουλάχιστον την πρόσφατη συνέχεια του τόπου μέσα του είναι σε θέση να αντιληφθεί πως το μόνο που δεν μας χρειάζεται πια είναι το γραφικό, η παράσταση, οι αλλοτινές μας συνήθειες. Γιατί όλ’ αυτά δεν μας ενώνουν με τους προγόνους μας, αν δεν τους έχουμε ήδη μέσα μας, τοποθετημένους ανεξίτηλα. Και γεννιέται πάλι ένα ερώτημα. Πόσο μας είναι χρήσιμη η παρουσία τους εντός μας; Και ιδιαίτερα σε τούτους τους καιρούς; Γιατί οι νεκροί, ως γνωστόν, μας συγκρατούν από το κακό, αλλά και μας κρατάνε δέσμιους στη Γη, δεν μας αφήνουν να πετάμε αν δεν τους αρνηθούμε.
4. Να μην ξεχνάμε επίσης πως η χώρα μας ήταν κατεστραμμένη από τον πόλεμο, την κατοχή και τους Γερμανούς και το επίσημο ελληνικό κράτος εκείνου του καιρού χτυπούσε κάθε τόσο ένα τεράστιο γκονγκ από το ραδιόφωνο για να μας θυμίσει από το ραδιόφωνο, πως είμαστε τριών χιλιάδων χρόνων γέροι, λες και ήταν φάρμακο ή συνταγή για ανοικοδόμηση. Έτσι λοιπόν γεννήθηκε η ανάγκη για ό,τι μικρό, αληθινό και ταπεινό: αντίδραση υγιής, των φωτισμένων, στον φανφαρονισμό και στον επίσημο και προγονόπληκτο σκοταδισμό.
5. Το γραφικό υπήρξε απαραίτητο. Με μόνη διαφορά, πως δεν επρόφτασε να γίνει ουσία και να ξεπεραστεί μέσα από διεργασίες πνευματικές. Άρχισε ο τουρισμός, η καλοπέραση και το εμπόριο. Υποχρεωθήκαμε να φορέσουμε τις εθνικές στολές και να χορέψουμε τον Καλαματιανό για Γάλλους, Άγγλους και Γερμανούς. Να φωτογραφηθούμε με σπασμένες κολώνες και να μιλήσουμε αρχαία με αγγλική μετάφραση. Έτσι σήμερα ζούμε την τόσο συγκεχυμένη σχέση μας με την παράδοση. Όλα τα θεωρούμε απαραίτητα, για να μπορέσουμε στο μέλλον να συμπληρώσουμε πιστοποιητικά καταγωγής. Κι ακούγεται παντού το κάπως φαρισαϊκό μας αίτημα. Η Ταυτότητα. Να μη χάσουμε την εθνική μας ταυτότητα.
6. Αλλά κανείς δεν επιχειρεί να διευκρινίσει ποια στοιχεία ακριβώς συνθέτουν την ταυτότητά μας, για να φροντίσουμε να μαζέψουμε και να τα προφυλάξουμε επιμελώς μέσα σε πλαστική ή δερμάτινη θήκη. Και τέλος, μας είναι πράγματι απαραίτητη, με τα στοιχεία του παρελθόντος; Αρχίζω επίσης να αμφιβάλλω. Μ. Χατζηδάκις (Κείμενο ελαφρά διασκευασμένο)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Α1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (120-140 λέξεις). Μονάδες 25
Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε, σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:
α. Η παραδοσιακή μας ιδιομορφία αποτελεί πηγή εσόδων για τη χώρα μας.
β. Ο τουρισμός μάς βοήθησε να αντιληφθούμε βαθύτερα το νόημα της παράδοσή μας.
γ. Η απώλεια της εθνικής μας ταυτότητας αποτελεί κύρια επιδίωξή μας.
δ. Οι παρεμβάσεις του κράτους σχετικά με την παράδοση χαρακτηρίζονταν από προγονοπληξία.
ε. Δεν φροντίζουμε να ξεκαθαρίσουμε επαρκώς τα στοιχεία της ιδιαίτερης ταυτότητάς μας. Μονάδες 10
Β2. α) Να εντοπίσετε τα δομικά στοιχεία της πρώτης παραγράφου: «Στις μέρες μας πολύ γιορτάζονται τα «παραδοσιακά»… . Αποτελούν παράδοση εθνική.» (μονάδες 5).
β) Να βρείτε δύο τρόπους με τους οποίους αναπτύσσεται η πέμπτη παράγραφος και να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο (μονάδες 4). Μονάδες 9
Β3. α) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι έντονα τονισμένες διαρθρωτικές λέξεις:
Γιατί (2η Παρ.), Όμως (3η Παράγραφος), Επίσης (4η Παρ.), Έτσι (5η Παρ.) Μονάδες 4
β) Να αιτιολογήσετε τη λειτουργία του πρώτου πληθυντικού προσώπου στην 5η παράγραφο. Μονάδες 2
Β4. α) Να χρησιμοποιήσετε καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις σε αντίστοιχες προτάσεις, ώστε να φαίνεται η σημασία της: διατήρηση (1η παράγραφος), ιδιοτυπίας (2η παράγραφος), σκοταδισμός (4η παράγραφος), συγκεχυμένη (5η παράγραφος), αμφιβάλλω (6η παράγραφος) (μονάδες 5).
β) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις (μονάδες 5). Μονάδες 10
Γ. Σε ημερίδα που διοργανώνει το σχολείο σας με θέμα «Η ελληνική παράδοση, ουσιαστική γνώση, δημιουργική αφομοίωση, μελλοντικές προοπτικές», συμμετέχετε ως εκπρόσωπος του δεκαπενταμελούς συμβουλίου με μια εισήγηση 500-600 λέξεων. Στην εισήγηση αυτή να αναδείξετε τα φαινόμενα που πιστοποιούν τη διαστρεβλωμένη οπτική που μεγάλο τμήμα του ελληνικού λαού διατηρεί για την εθνική μας παράδοση και να προτείνετε τρόπους προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή στάση όλων μας απέναντί της. Μονάδες 40
Επιμέλεια-Κανέλας Χρήστος
Κέντρο Ιδιαιτέρων Μαθημάτων "ΕΠΙΛΟΓΗ"
Κεντρικό: Λ. Δημοκρατίας 4
Τ.: 2810 282213
Υποκατάστημα: Βασιλειές
Εθν. Αντίστασης & Αλ. Δελμούζου 3,
Τ.: 2810 328763
