Στο φαράγγι του Καψά ο Ορειβατικός Σύλλογος Αγίου Νικολάου

Το φαράγγι Περβολακίων, στην περιοχή της Σητείας διέσχισε η ομάδα του Ορειβατικού Συλλόγου Αγίου Νικολάου, την Κυριακή 26 Σεπτεμβρίου 2021. Όπως επισημαίνουν οι διοργανωτές στη σχετική τους ανακοίνωση:

"Μοιραστήκαμε μια 5ωρη κυκλική πεζοπορία με αφετηρία και τερματισμό στην έξοδο του φαραγγιού στην νότια ακτογραμμή δίπλα στην μονή Καψά, απολαμβάνοντας την άγρια ομορφιά της νοτιοανατολικής Κρήτης.

Με υπέροχο φθινοπωρινό καιρό, ξεκινήσαμε το τελευταίο κυριακάτικό πρωινό του Σεπτέμβρη, από την επαρχιακή οδό Μακρύγιαλου-Γούδουρα, κοντά από την παραλία του Καψά. Η είσοδος του φαραγγιού ξεχωρίζει από μακριά, καθώς κόβει στα δυο τα βουνά οδηγώντας τα νερά της βροχής προς τη θάλασσα. Στην δεξιά πλευρά του φαραγγιού δεσπόζει το γραφικό μοναστήρι, να ατενίζει το πέλαγος σκαρφαλωμένο σε μια απότομη βουνοπλαγιά.

Το φαράγγι Περβολακίων ή φαράγγι Μονής Καψά (όπως έχει επικρατήσει να ονομάζεται τα τελευταία χρόνια) βρίσκεται στην περιοχή της Σητείας, 9χλμ ανατολικά του Μακρύγιαλου. Η βόρεια είσοδος του βρίσκεται κοντά στο απομονωμένο γραφικό χωριό Περβολάκια και η έξοδος δίπλα στη Μονή Καψά, στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος. Το φαράγγι διαρρέει ρέμα που συγκεντρώνει τα νερά από το οροπέδιο των Αρμενοχανδράδων και κοντά στην έξοδο βρίσκεται η ήρεμη βοτσαλωτή παραλία του Καψά. Το μήκος του είναι περίπου 4.5χλμ και η διαδρομή στο φαράγγι δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητική, με υψομετρική διαφορά εισόδου-εξόδου 350μ. Η πεζοπορία διαρκεί περίπου 2 ώρες, με αφετηρία από την νότια έξοδο του φαραγγιού (Μονή Καψά) ή 1,5 ώρα με εκκίνηση από τα Περβολάκια. Άγριο και επιβλητικό, χαρακτηριστικό της ορεινής Κρητικής φύσης, με εντυπωσιακά βραχώδη πρανή και περιορισμένη βλάστηση λόγω του ξηροθερμικού κλίματος της περιοχής, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον από πλευράς φυσικού περιβάλλοντος. ΄Εχει ενταχθεί στο δίκτυο Νατούρα 2000, καθώς φιλοξενεί 14 ενδημικά φυτά, ανάμεσα τους και το σπανιότατο ‘Λιμόνιο του Κορνάρου’.

Ακολουθούμε το σκεπασμένο με μικρές και μεγάλες πέτρες μονοπάτι, που ελίσσεται μέσα στην κοίτη του φαραγγιού. Το μονοπάτι σχηματίζεται από την ροή του ποταμού που οδηγεί τα νερά της βροχής από τα γύρω υψώματα προς την θάλασσα. Η διαδρομή δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, αν και σε κάποια σημεία μεγάλα βράχια και τεράστιοι ογκόλιθοι μας αναγκάζουν να εγκαταλείψουμε την κοίτη και να σκαρφαλώσουμε στα πρανή, ακολουθώντας ‘κατσικομονοπάτι’ με απότομη κλίση.

Παρότι το φαράγγι δεν είναι ιδιαίτερα γνωστό, είναι ξεχωριστά όμορφο, αντιπροσωπευτικό δείγμα της ορεινής φύσης της περιοχής, που διακρίνεται για την απέριττη ομορφιά της, καθώς λόγω του ημιερημικού μικροκλίματος η βλάστηση είναι περιορισμένη (κυριαρχούν αρωματικοί θάμνοι, φασκόμηλο και θυμάρι) και οι βουνοπλαγιές είναι σχεδόν άδενδρες. Εντυπωσιάζει με τα πανύψηλα, κάθετα βραχώδη πρανή του, που είναι διάτρητα από πολυάριθμες σκοτεινές σπηλιές. Γενικά στην περιοχή συναντούμε πολύ συχνά απότομους γκρεμούς και χάσματα, εντυπωσιακούς βραχώδεις σχηματισμούς από ασβεστόλιθο, σπηλιές, στοές και απόκρημνες βραχώδεις ακτές. Πολλά μικρά φαράγγια αυλακώνουν την άγονη γη, ξεκινώντας από τα υψίπεδα του Χανδρά και της Ζήρου για να καταλήξουν στα καταγάλανα νερά του νότιου Κρητικού πελάγους.

Συνεχίζουμε με ανηφορική πορεία, άλλοτε μέσα στην κοίτη και άλλοτε σκαρφαλώνοντας στα κάθετα πρανή. Λίγο πριν την βόρεια έξοδο συναντούμε μνημείο αφιερωμένο στους δυο Αυστριακούς αναρριχητές, που έχασαν τη ζωή τους το 2015 πέφτοντας από ύψος 40μ. Στο σημείο του ατυχήματος έχει σχηματιστεί ένας μικρός σωρός από πέτρες με μια σύντομη ευχή γραμμένη στην επιφάνεια τους, αφιερωμένη από τους πεζοπόρους που διασχίζουν το φαράγγι στους δυο άτυχους φυσιολάτρες. Στην έξοδο διασχίζουμε τον παλιό παραδοσιακό οικισμό ‘Πεζούλες’, με τα λιγοστά ερειπωμένα σπίτια να μας θυμίζουν πως ήταν η αγροτική ζωή πριν μερικές δεκαετίες. Συνεχίζουμε μέχρι το χωριό Περβολάκια, όπου και κάνουμε στάση για ξεκούραση.  

Την πρώτη γραπτή μαρτυρία για το χωριό Περβολάκια την συναντούμε στην απογραφή του 1670-71 όπου χαρακτηρίζονται σαν μετόχι της Ετιάς, με κατοίκους χριστιανούς και μουσουλμάνους. Από προφορικές μαρτυρίες που έχουν καταγραφεί, θεωρείται ότι οι κάτοικοι του χωριού έμεναν αρχικά στην περιοχή της μονής Τοπλού (που έφερε την  ονομασία Περβολάκια) και μετακινήθηκαν στην αναγκαστικά στην ενδοχώρα εξαιτίας των πειρατικών επιδρομών στα παράλια. Το σημερινό χωριό διατηρεί το παραδοσιακό του ‘χρώμα’ και συνεχίζει την διαδρομή του στον χρόνο με λίγους ηλικιωμένους κατοίκους.

Περιπλανιόμαστε στα στενά σοκάκια του χωριού, με τις κλειστές αυλόπορτες γεμάτες πολύχρωμα λουλούδια και τα έρημα καφενεία. Κάνουμε στάση για ξεκούραση στην ΄παιδική χαρά' του χωριού και ανανεωμένοι παίρνουμε τον δρόμο της επιστροφής, ακολουθώντας διαφορετική κατηφορική διαδρομή έξω από το φαράγγι. Κατευθυνόμαστε προς τον νότο, πάνω σε ίχνη παλιού μονοπατιού, που ξεδιπλώνεται κατά μήκος της κορυφογραμμής του ανατολικού πρανές του φαραγγιού και καταλήγει στην Μονή Καψά.

Βαδίζουμε για  ένα περίπου χιλιόμετρο σε χωματόδρομο και συνεχίζουμε ακολουθώντας το παλιό μονοπάτι, που στο μεγαλύτερο μέρος του έχει εξαφανιστεί κάτω από αμέτρητα θυμάρια. Στις απέναντι ξεχερσωμένες βουνοπλαγιές ξεχωρίζουν καλλιεργημένα χωράφια φυτεμένα με λιόδεντρα. Η μεσημεριανή ζέστη δυσκολεύει τα βήματα μας, καθώς στην βουνοπλαγιά δεν υπάρχει ούτε ένα δέντρο για να καταφύγουμε στην σκιά του. Από ψηλά το φαράγγι εντυπωσιάζει καθώς κόβει σαν μαχαιριά τους άγριους ορεινούς όγκους για να καταλήξει με φιδογυριστή πορεία στο πέλαγος. Από το επίπεδο ύψωμα που βρίσκεται πάνω από το μοναστήρι, απολαμβάνουμε την εκπληκτικό θέα προς τον Γούδουρα και το πέλαγος του νότου που αστράφτει ασημογάλανο κάτω από τον ασυννέφιαστο ουρανό. Το μικροσκοπικό νησάκι της Χρυσής ξεχωρίζει να πλέει σαν μια σκούρα ίσια γραμμή στα νερά του Λυβικού. Το μονοπάτι μας οδηγεί στην είσοδο της μονής Καψά, όμως βρίσκουμε κλειστή την πόρτα, οπότε η προγραμματισμένη στάση στον προαύλιο χώρο του μοναστηριού ακυρώνεται.

Η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Καψά βρίσκεται 9χλμ ανατολικά του Μακρύγιαλου, κοντά στο Γούδουρα και είναι μετόχι της μονής Τοπλού. Είναι κτισμένη σαν φρούριο σε μια απότομη βραχώδη πλαγιά που αγναντεύει το Λιβυκό πέλαγος, δίπλα στην έξοδο του ομώνυμου φαραγγιού και μπροστά στην ομώνυμ βοτσαλωτή παραλία. Ιδρύθηκε τον 15ο αιώνα, αν και πιθανολογείται ότι ιδρύθηκε από ασκητές νωρίτερα, τον 14ο ή 13ο αιώνα. Το 1471 Τούρκοι έκαναν επιδρομή από τη θάλασσα και κατάστρεψαν μεγάλο μέρος του μοναστηριού. Η μισο-ερειπωμένη μονή αναστηλώθηκε 400 χρόνια αργότερα από τον μοναχό Ιωσήφ Γεροντογιάννη, που την έκανε γνωστή όχι μόνο σε ολόκληρη την Κρήτη, αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.

Καταλήγουμε στην αφετηρία έχοντας διανύσει 9,6χλμ με υψομετρική διαφορά 556μ και ολοκληρώνουμε την κυριακάτικη εξόρμηση μας με δροσερές βουτιές στην κοντινή παραλία της 'Στάουσα'. Περισσότερες πληροφορίες, φωτογραφίες, χάρτης διαδρομής στο blog του συλλόγου."

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Λασίθι