Πρωτοχρονιά: Συνταγή για παραδοσιακή βασιλόπιτα από το βιβλίο των Νίκου και Μαρίας Ψιλάκη

Επιμέλεια: Μαρία Αγαπάκη

Παραμονή Πρωτοχρονιάς και αν είστε του... χειροποίητου και "σπιτικού" στο κάδρο της προετοιμασίας μπαίνει και η παρασκευή της βασιλόπιτας που θα στολίσει το οικογενειακό τραπέζι και θα μοιράσει απλόχερα τη χαρά σε μικρά ή και μεγαλύτερα... παιδιά.

Αυτό που ίσως δεν γνωρίζετε είναι ότι  «η βασιλόπιτα, το πιο γνωστό πρωτοχρονιάτικο παρασκεύασμα του ελληνικού χώρου, δεν ήταν γνωστό στα κρητικά χωριά μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα», όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα» ο αείμνηστος Νίκος Ψιλάκης και δημοσιεύει με την ευγενική άδεια της κας. Μαρίας Ψιλάκη το Cretalive.

Η βασιλόπιτα άρχισε να διαδίδεται στην Κρήτη με τη διδασκαλία του σχολείου, μια και το θέμα αυτό ασκούσε μια ιδιαίτερη έλξη στα παιδιά. Εν τούτοις οι αστικές οικογένειες του νησιού γνώριζαν τη βασιλόπιτα από τις τελευταίες δεκαετίες τουλάχιστον του 19ου αιώνα, όπως φαίνεται και στα παλιά τετράδια συνταγών. Δεν γνωρίζομε αν και στους προηγούμενους αιώνες υπήρχε το έθιμο της βασιλόπιτας ανάμεσα στις μεγάλες αστικές οικογένειες του νησιού.

Πώς ξεκίνησε το έθιμο της Βασιλόπιτας

Στο βιβλίο του Νίκου και της Μαρίας Ψιλάκη αναφέρεται πως «είναι η πίτα για το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι. Μέσα βάζουμε ένα νόμισμα. Ο αρχηγός της οικογένειας κόβει την πίτα στο τραπέζι και δίνει στον καθένα το κομμάτι του. Εκείνος που θα βρει το νόμισμα είναι ο τυχερός της χρονιάς. Κομμάτια πίτας δεν κόβονται μόνο για τα μέλη της οικογένειας αλλά και για τον Χριστό, τον Άγιο Βασίλειο, που εορτάζει την 1η Ιανουαρίου, και για το σπίτι. Θεωρείται καλό για όλους να τύχει το νόμισμα σε ένα από τα κομμάτια αυτά. Η παράδοση λέει πως αυτή η συνήθεια άρχισε από την εποχή που ήταν ιεράρχης ο Μέγας Βασίλειος. Κάποτε, λένε, ήρθαν οι εχθροί στην πόλη του κι εκείνος παρακάλεσε τους Χριστιανούς να προσφέρουν τα χρυσά νομίσματά και τα κοσμήματα για να αποφευχθεί η λεηλασία. Στο τέλος, όμως, οι εχθροί νικήθηκαν και τα κοσμήματα έμειναν στα χέρια του Ιεράρχη. Δεν υπήρχε τρόπος να βρεθούν οι πραγματικοί ιδιοκτήτες τους και γι’ αυτό ο Άγιος πρότεινε μια λύση που έγινε αποδεκτή από όλους: Ζύμωσαν ψωμάκια και μέσα στο καθένα έβαλαν τυχαία από ένα νόμισμα ή κόσμημα. Τα μοίρασαν στον κόσμο και το θαύμα είχε γίνει! Στα χέρια του κάθε πιστού βρισκόταν πια το κόσμημα ή το νόμισμα που είχε δώσει!

Συνταγή για βασιλόπιτα με γιαούρτι και πορτοκάλι

1 ποτήρι ελαιόλαδο

1,5 ποτήρι ζάχαρη

5 αυγά

½ ποτήρι γιαούρτι

Ξύσμα και χυμό δύο πορτοκαλιών

½ κιλό αλεύρι που φουσκώνει μόνο του

Χτυπάμε καλά το λάδι με τη ζάχαρη και συνεχίζομε με τα αυγά, το γιαούρτι, το ξύσμα και τον χυμό των πορτοκαλιών. Ρίχνομε και το αλεύρι κοσκινισμένο και ανακατεύουμε ελαφρά να ενσωματωθεί. Αδειάζομε το μείγμα σε λαδωμένο ταψί και ψήνομε σε μέτριο προθερμασμένο φούρνο για 50 λεπτά περίπου. Όταν τη βγάλομε από τον φούρνο την πασπαλίζομε, αν θέλομε, με ζάχαρη άχνη και τη διακοσμούμε. Δεν ξεχνάμε να βάλομε και το φλουρί.

Πηγή: «Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα - Το θαύμα της κρητικής διατροφής» της Μαρίας και του Νίκου Ψιλάκη

Ο Νίκος Ψιλάκης έφυγε από κοντά μας ξαφνικά και απρόσμενα και η απουσία του είναι κάτι παραπάνω από αισθητή στα προσφιλή του πρόσωπα και στους πιστούς αναγνώστες του. Όμως η σπουδαία παρακαταθήκη που άφησε μέσα από τη σημαντική έρευνα που έκανε για να συγγράψει τα βιβλία του θα ακολουθεί γενεές και γενεές Κρητικών.

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη