Προσφυγή στο ΣτΕ για τον Παλίγκρεμνο

Αποφασισμένη να προστατεύσει τον Παλίγκρεμνο με κάθε νόμιμο μέσο είναι η τοπική κοινωνία. Η διατήρηση ενός από τα διασημότερα τοπία της νότιας Κρήτης, δίπλα στον οποίο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί ξενοδοχειακή μονάδα, υποστηρίζεται από φορείς όπως το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ρεθύμνου και η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, δεν έτυχε όμως της στήριξης της πολιτείας, που άνοιξε τον δρόμο για την έκδοση της οικοδομικής άδειας. Ο Δήμος Αγίου Βασιλείου πάντως προαναγγέλλει προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ), ζητώντας από το υπουργείο Περιβάλλοντος να ανακηρύξει την περιοχή «προστατευόμενο τοπίο-μνημείο της φύσης».

Η παραλία του Παλίγκρεμνου, στο άκρο του κόλπου του Πλακιά, είναι γνωστή για το δραματικό της ανάγλυφο, στο οποίο κυριαρχεί ένα τεράστιο κατακόρυφο «κόψιμο» στον βράχο. Σύμφωνα με το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, η περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο γεωλογικό ενδιαφέρον (έχει συμπεριληφθεί στον Ατλαντα των Γεωλογικών Μνημείων του Αιγαίου) και ως εκ τούτου δέχεται κάθε χρόνο επισκέψεις από φοιτητές γεωλογικών σχολών της Ελλάδας και του εξωτερικού. Επιπλέον έχει ιστορική και πολιτισμική αξία, καθώς συνδέεται με μεταλλευτικές δραστηριότητες και ιστορικά γεγονότα της ευρύτερης περιοχής, ενώ διαθέτει και αξιόλογα οικολογικά χαρακτηριστικά, καθώς οι βράχοι καταλήγουν σε παράκτιες αμμοθίνες.

Πριν από ένα έτος έφθασε στο Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Ρεθύμνου αίτημα για την έγκριση οικοδομικής άδειας, για τη δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας με υπόσκαφα κτίρια πάνω από τον Παλίγκρεμνο. Το συμβούλιο γνωμοδότησε αρνητικά και οι ενδιαφερόμενοι υπέβαλλαν προσφυγή στο Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής (ΚΕΣΑ). Εν τω μεταξύ η υπόθεση έγινε ευρύτερα γνωστή (βλ. «Κ» 7.12.2019) και αρκετοί φορείς υποστήριξαν την προστασία της. Ανάμεσα σε αυτούς η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, που με επιστολή της προς το υπουργείο Περιβάλλοντος ζήτησε την εκπόνηση μελέτης χαρακτηρισμού και καθορισμού όρων και περιορισμών προστασίας του Παλίγκρεμνου, με παράλληλη αναστολή χορήγησης οικοδομικών αδειών. Αλλά και ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Ρεθύμνου: «Πιστεύουμε ότι πρέπει να διασωθεί γιατί είναι ένα τοπόσημο, ένα από τα πιο πολυφωτογραφημένα τοπία της Κρήτης, που μάλιστα χρησιμοποιήθηκε και σε καμπάνιες του ΕΟΤ», λέει ο πρόεδρος του Συλλόγου, Βαλάντης Μανωλεσάκης. «Οσο προσεγμένη κι αν είναι η επέμβαση, σε ένα τόσο ιδιαίτερο τοπίο θα έχει αποτύπωμα. Δεν θα είναι το ίδιο. Το ζητούμενο είναι να παραδώσουμε αυτό το δώρο της φύσης ανέγγιχτο στις επόμενες γενιές».

Η υπόθεση εξετάστηκε από το ΚΕΣΑ στα τέλη της άνοιξης. Να σημειωθεί ότι η Πανελλήνια Ενωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) στήριξε την αποδοχή της προσφυγής, υποστηρίζοντας ότι το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Ρεθύμνου δεν είχε αρμοδιότητα να κρίνει οτιδήποτε εκτός από την αρχιτεκτονική μελέτη της προτεινόμενης μονάδας. Τελικώς το ΚΕΣΑ έκανε δεκτή την προσφυγή, κρίνοντας ότι το τοπικό συμβούλιο έπρεπε να περιορίσει την κρίση του αποκλειστικά στο γνωμοδοτικό του αντικείμενο και να μη θεμελιώσει την απόφασή του σε «προσωπικές κρίσεις» και την επίκληση του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Κρήτης, καθώς «πρόκειται για πρόσωπα μη έχοντα τις ειδικές επιστημονικές γνώσεις για να κρίνουν αντικειμενικά την επίμαχη αρχιτεκτονική μελέτη».

Μετά την απόφαση του ΚΕΣΑ, αρχικά η κοινότητα Μύρθιου και στη συνέχεια ο Δήμος Αγίου Βασιλείου αποφάσισαν να ζητήσουν από το υπουργείο Περιβάλλοντος να κηρυχθεί ο Παλίγκρεμνος «προστατευόμενο τοπίο - μνημείο της Φύσης». «Παράλληλα ετοιμαζόμαστε να καταθέσουμε αίτηση ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας, μόλις εκδοθεί η οικοδομική άδεια», λέει ο δήμαρχος της περιοχής, Γιάννης Ταταράκης. «Οποιος επισκεφθεί το σημείο θα καταλάβει γιατί εκεί δεν πρέπει να χτιστεί τίποτα. Μακάρι ο υπουργός κ. Χατζηδάκης, να έρθει να το δει από κοντά». «Το αποτέλεσμα του μαζικού τουρισμού και της λεηλασίας όλων των φυσικών πόρων το ζούμε σε όλα τα επίπεδα στην Κρήτη», λέει ο κ. Μανωλεσάκης. «Δεν μπορεί στο όνομα της υφιστάμενης τουριστικοποίησης των πάντων, να προσθέτουμε και ένα λιθαράκι ακόμα κάθε φορά».