Κοίμηση της Θεοτόκου: Τα μεγάλα προσκυνήματα για την Παναγιά στην Κρήτη

Η Παναγία καταγόταν από τη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας είναι η μητέρα του Ιησού Χριστού και αποτελεί ένα από τα πλέον αγαπητά πρόσωπα της Χριστιανοσύνης καθώς κατέχει ιδιαίτερη θέση στη χριστιανική διδασκαλία και πίστη.

Σύμφωνα με την χριστιανική παράδοση η Παναγία γεννήθηκε στην Ιερουσαλήμ και ήταν κόρη του Ιωακείμ και της Άννας, που καταγόταν από το βασιλικό γένος του Δαυίδ ενώ έζησε άλλα 11 χρόνια μετά το Θάνατο και την Ανάσταση του Ιησού Χριστού.
 

Τα μεγάλα προσκυνήματα στην Κρήτη

Στη Μεγαλόνησο πολλά μοναστήρια και ενορίες είναι αφιερωμένα στην Κοίμηση της Θεοτόκου ενώ η φήμη κάποιων Μονών έχει ξεπεράσει τα όρια της Κρήτης κι έτσι πιστοί από όλη την Ελλάδα έρχονται στο νησί για να προσκυνήσουν στη Χάρη της, όπως για παράδειγμα στην Ιερά Μονή Κουδουμά με την πλούσια ιστορική παράδοση.

Μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις οι προσκυνητές περπατούν ατελείωτα χιλιόμετρα για να εκπληρώσουν το τάμα τους και να φθάσουν ως το Ναό που είναι αφιερωμένος στην Παναγία. Έτσι η Τροχαία συνιστά επαυξημένη προσοχή στους οδηγούς που κινούνται τόσο επί του ΒΟΑΚ (στο ύψος της Παναγίας της Χαρακιανής, λίγο πριν το Ρέθυμνο) όσο και στο επαρχιακό δίκτυο της Μεσσαράς από και προς τη Μονή της Παναγίας Καλυβιανής.

Επίσης μεγάλο προσκύνημα αποτελεί η Μεγάλη Παναγιά στη Νεάπολη που αποτελεί τον Μητροπολιτικό Ναό της ιστορικής Μητρόπολης Πέτρας και Χερρονήσου.

Στο Ηράκλειο δύο ναοί με ιστορικές εικόνες συγκεντρώνουν τεράστιο πλήθων πιστών. Η Παναγίτσα του Μασταμπά (όπως χαρακτηριστικά έχει επικρατήσει να ονομάζεται από τους Καστρινούς) και η Παναγία η Καμαριανή, στη Νέα Αλικαρνασσό υποδέχονται κάθε χρόνο εκατοντάδες πιστούς που τιμούν τη μνήμη Της.

Επίσης στο Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βουτών βρίσκονται δύο υπέρλαμπρες εικόνες. Η Παναγία η Γερόντισσα είναι πιστό αντίγραφο εικόνας από την Ιερά Μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους. Η δεύτερη είναι η Παναγία η Βουτιανή η οποία βρέθηκε σχεδόν άθικτη μέσα σε φλεγόμενη βάτο. Στη θέση που ήταν η βάτος και βρέθηκε η εικόνα χτίστηκε και βρίσκεται μέχρι σήμερα ο Ιερός Ναός που πανηγυρίζει.

Μία από τις παλαιότερες και πιο ιστορικές Μονές της Κρήτης, η Αγκάραθος, το έτος ίδρυσης της οποίας χάνεται στα βάθη των αιώνων βρίσκεται κοντά στο χωριό Σαμπά του δήμου Μινώα Πεδιάδος. Η ονομασία της προέρχεται από τη λέξη Αγκάραθος επειδή, σύμφωνα με την παράδοση, η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε κάτω από μια αγκαραθιά. Εκεί κτίστηκε αργότερα ο ναός.

Κατά τον 14ο αιώνα κτίστηκε η Μονή Οδηγητρίας η οποία είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και βρίσκεται σε υψόμετρο 250 μ. στα Αστερούσια Όρη, προσβάσιμη από το χωριό Σίβας της Μεσσαράς. Μάλιστα θεωρείται κοιτίδα του μοναχισμού στην Κρήτη αφού στη μονή ανήκουν το Αγιοφάραγγο και το Μάρτσαλο, τόποι αφιλόξενοι γεμάτοι απόκρημνες κορυφές και γυμνά βράχια.

Η επιβλητική Μονή της Παναγίας της Χρυσοσκαλίτισσας στα Χανιά, ένα από τα πιο γνωστά προσκυνήματα του τόπου βρίσκεται κτισμένη ψηλά σε ένα βράχο με απέραντη θέα προς το Λιβυκό πέλαγος. Σύμφωνα με την παράδοση η εικόνα της Κοιμήσεως βρέθηκε σε κόγχη του βράχου και πιθανολογείται ότι κρύφτηκε εκεί κατά την περίοδο της Εικονομαχίας (726-842 μ.Χ.).

Στην απόμακρη γωνιά της κρητικής γης βρίσκεται η Μονή της Κρουσταλλένιας η οποία κρατά ζωντανή τη θρησκευτική παράδοση στα απρόσιτα Λασιθιώτικα βουνά. Είναι κτισμένη σε έναν κατάφυτο λόφο με πρίνους, στην δεξιά πλευρά της κοίτης του Χαβγά, κοντά στα χωριά Άγιος Κωνσταντίνος, Μέσα Λασίθι και Μαρμακέτο, στο Οροπέδιο Λασιθίου.

Το Μοναστήρι της Παναγίας Γκουβερνιώτισσας στις Ποταμιές Χερσονήσου είναι κτισμένο σε μικρό λόφο με εντυπωσιακή θέα στη Λαγκάδα και το φράγμα Αποσελέμη. Πρόκειται για σταυροειδή ναό με τρούλο και σπουδαίες τοιχογραφίες.

O ναός της Παναγίας Κεράς είναι βυζαντινή εκκλησία η οποία βρίσκεται κοντά στο χωριό Κριτσά Λασιθίου. Είναι ιδιαίτερα γνωστός για τις διατηρημένες βυζαντινές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση, στον ναό βρισκόταν εικόνα της Παναγίας με θαυματουργές ιδιότητες. Κατά τη διάρκεια της Εικονομαχίας μετακινήθηκε στην Κωνσταντινούπολη αλλά στη συνέχεια επεστράφη στον ναό. Το 1498, κατά τη διάρκεια της βενετικής κατοχής της Κρήτης, ένας Έλληνας έμπορος έκλεψε την εικόνα, η οποία μεταφέρθηκε στη Ρώμη.

Πιστοί έχουν να διηγηθούν δεκάδες ιστορίες από προσωπικά βιώματα που η Παναγιά μας εισάκουσε τις προσευχές τους και έκανε πράξη το θέλημα τους. Όποια κι αν είναι η δική μας αγαπημένη εικόνα ή ναός ή μοναστήρι στην Κρήτη ας έχουμε πάντα κατά νου τα λόγια από την Παράκληση προς την Υπεραγία Θεοτόκο «αλλ’ αιτείται την χάριν και λαμβάνει το δώρημα προς το συμφέρον της αιτήσεως».

Προσκυνήματα της Παναγιάς στο Χανιά

Το «Πάσχα του καλοκαιριού», όπως ονομάζεται ο Δεκαπενταύγουστος, χιλιάδες πιστοί, με ευλάβεια και θεία κατάνυξη, προστρέχουν σε ιερούς ναούς και μοναστήρια για να προσκυνήσουν την ιερή εικόνα της Παναγίας.

Στην περιοχή των Χανίων από τα πλέον σημαντικά σημεία αναφοράς της ημέρας είναι η Μονή Οδηγήτριας Γωνιάς Κολυμβαρίου και η Μονή της Χρυσοσκαλίτισσας που παραδοσιακά συγκεντρώνουν πλήθος πιστών από όλη την Κρήτη. Και οι δύο μονές είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ιστορία του τόπου και τους αγώνες των Κρητικών από την εποχή της Τουρκοκρατίας μέχρι και την κατοχή της Κρήτης από τους Γερμανούς.

Η Μονή Γωνιάς στο Κολυμπάρι

Στη Μονή Γωνιάς πολλοί πιστοί το ‘χουν σαν τάμα να πηγαίνουν με τα πόδια για να προσκυνήσουν την εικόνα της Παναγίας διανύοντας αποστάσεις ακόμα και από την πόλη των Χανίων. Η εικόνα των πιστών που κατευθύνονται προς τη μονή κυρίως την παραμονή της εορτής κρατώντας κεριά και τάματα είναι χαρακτηριστική, αναδεικνύοντας το βαθύ αίσθημα πίστης που τους διακατέχει.

Η μονή ιδρύθηκε τον 9ο αιώνα μ.Χ. στη θέση Μένιες του Ακρωτηρίου, στη θέση που βρισκόταν το ιερό της Δίκτυννας, και ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Γεώργιο. Λόγω επιθέσεων από πειρατές, η μονή τον 13ο αιώνα μεταφέρθηκε νοτιότερα, και ένα μικρό μοναστήρι χτίστηκε εκεί όπου σήμερα βρίσκεται το κοιμητήριο του μοναστηριού.

Στη σημερινή θέση ιδρύθηκε το 1618 από τον μοναχό Βλάσιο, από την Αμάσεια της Κύπρου. Το έργο της ανοικοδόμησης συνέχισε ο Βενέδικτος Τζαγκαρόλας, ενώ στην ανοικοδόμηση και συντήρηση της μονής βοήθησε η μεγάλη δωρεά του Γεωργίου Μούρμουρη. Ο ναός της ολοκληρώθηκε το 1634, σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται στο δυτικό μέρος του τρούλου.

Το 1652, οι Τούρκοι κατέστρεψαν το μοναστήρι για να λειτουργήσει στη συνέχεια μετά από εργασίες ως Μονή-σχολείο. Κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, η μονή λειτούργησε ως νοσοκομείο, ενώ το 1867, κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1866, καταστράφηκε ξανά από τους Τούρκους.

Το 1899 κατασκευάζεται το σημερινό καμπαναριό της Μονής, η οποία κρίθηκε διατηρητέα το 1935. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, μετά την κατάληψη της Αθήνας από τους Γερμανούς, εκεί λειτούργησε μέρος της σχολής Ευελπίδων. Μετά τη μάχη της Κρήτης, οι Γερμανοί επίταξαν τη Μονή και φυλάκισαν τους μοναχούς. Επαναλειτούργησε μερικώς το 1942 και μέχρι το 1944 ήταν γερμανικό στρατόπεδο.

Τη δεκαετία του 1960, σε έκταση που παραχώρησε η Μονή κατασκευάστηκε η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης που μέχρι και σήμερα αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ιδρύματα της Ορθοδοξίας, έχοντας φιλοξενήσει και την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο, τον Ιούνιο 2016.

Η Μονή Χρυσοσκαλίτισσας

H Μονή Χρυσοσκαλίτισσας, βρίσκεται σε απόσταση 76 χιλιομέτρων από τα Χανιά στο νοτιοδυτικό άκρο της Περιφερειακής Ενότητας.

Χτισμένη πάνω σε ψηλό βράχο, γεγονός που καλεί τους πιστούς να ανηφορίσουν για το κερί της πίστης και της προσευχής.

Η παράδοση αναφέρει ότι το τελευταίο της σκαλί ήταν κάποτε χρυσό και από αυτό πήρε το όνομα της.

Ο κεντρικός ναός της Μονής είναι δίκλιτος με τα κλίτη του αφιερωμένα στην Κοίμηση της Θεοτόκου και στην Αγία Τριάδα και χτίστηκε το 1894 για να αντικαταστήσει τον αρχικό μικρό σπηλαιώδη ναό. Το μοναστικό συγκρότημα συμπληρώθηκε με το κτίσιμο θολωτών χώρων στην επιφάνεια του βράχου, ενώ κάτω από το βράχο υπάρχουν τα κτίρια του «Παρθενώνα», όπου στεγάζονταν οι μοναχές. Στο καθολικό σήμερα σώζεται η θαυματουργή εικόνα της Κοίμησης της Θεοτόκου που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, ενώ έχει διαμορφωθεί και μικρό μουσείο.

Η θέα είναι εντυπωσιακή καθώς όταν ο επισκέπτης φτάνει στο μοναστήρι, αντικρίζει το απέραντο γαλάζιο του Λιβυκού Πελάγους.

Οι Παναγιές της ενδοχώρας

Στις 15 Αυγούστου «πανηγυρίζουν» ακόμα, μεταξύ άλλων, η Μονή Γουβερνέτου στο Ακρωτήρι Χανίων, ο Μητροπολιτικός Ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου στην παλιά πόλη των Χανίων, καθώς και 14 ιεροί ναοί στην ενδοχώρα. Πρόκειται για τους Ιερούς Ναούς: Κοιμήσεως Θεοτόκου Καλάμι, Κοιμήσεως Θεοτόκου Τσικαλαριά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Αρωνίου, Κοιμήσεως Θεοτόκου Χωραφάκια, Κοιμήσεως Θεοτόκου Εξώπολις, Κοιμήσεως Θεοτόκου Κεφαλά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Εμπρόσνερος,Κοιμήσεως Θεοτόκου Μεσκλά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Λίμνη, Κοιμήσεως Θεοτόκου Κερά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Βαθανιά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Μαχιά, Κοιμήσεως Θεοτόκου Τεμένια, Κοιμήσεως Θεοτόκου Επισκοπή.

Δείτε επίσης:

Δεκαπενταύγουστος: Η Κρήτη τιμά, με ευλάβεια, την Κοίμηση της Θεοτόκου

 

Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη

φωτογραφία: AndriyTod FpyG via Unsplash