ΚΡΗΤΗ
Κακοποίηση ανηλίκων: Μία ζωγραφιά, μία έκθεση, ένα σημάδι στο πρόσωπο και το σώμα - Πότε "χτυπάει καμπανάκι" στο σχολείο
Πώς το σχολείο μπορεί να αποκαλύψει ένα μυστικό που προκαλεί φρίκη. Τι λένε στο Cretalive ψυχολόγος και εκπαιδευτικοί.
Της Κατερίνας Μυλωνά
Ένα παιδί 4 ετών καλείται από τη νηπιαγωγό του να ζωγραφίσει κάτι. Συνήθως βλέπουμε έναν ήλιο, ένα σπίτι, μερικά λουλούδια, ίσως και έναν σκύλο ή μια γάτα.
Τι γίνεται, όμως, όταν το χαρτί γεμίζει μαύρο; Όταν η ζωγραφιά δεν είναι από εκείνες που θέλεις περήφανα να βάλεις πίσω από ένα μαγνητάκι στο ψυγείο αλλά η πρώτη σου αντίδραση είναι να ουρλιάξεις;
Η παιδική κακοποίηση, σωματική ή ψυχολογική, είναι κάτι που πάντα απασχολεί την εκπαιδευτική κοινότητα. Μία αλλαγή στη συμπεριφορά ενός παιδιού, ένα ξέσπασμα θυμού, ακόμα και μία ζωγραφιά, μπορεί να κρύβουν μία ιστορία φρίκης.
Θύμα μπορεί να μην είναι πάντα το ίδιο το παιδί, μπορεί να είναι ο αδελφός του ή, πιο σύνηθες, η μητέρα του.
Στα σχολεία του Ηρακλείου, όπως, δυστυχώς, συμβαίνει σε όλη τη χώρα, έχουν αποκαλυφθεί περιστατικά κακοποίησης χάρη στην παρατηρητικότητα και την ευαισθησία των εκπαιδευτικών. Εξάλλου, όπως λένε στο Cretalive δάσκαλοι και καθηγητές, ο ρόλος τους είναι να έχουν μάτια και αυτιά ανοιχτά σε όσα ένα παιδί θέλει να μοιραστεί μαζί τους.
Η κ. Αποστολία Μιχαηλίδου είναι την τελευταία δεκαετία ψυχολόγος σε σχολικές μονάδες του Ηρακλείου και έχει εργαστεί σε Νηπιαγωγεία ως και Λύκεια.
Μας λέει πως ακόμα και υπόνοια να υπάρχει ότι ένα παιδί αντιμετωπίζει τέτοιου είδους πρόβλημα, βάσει πρωτοκόλλου, πρέπει να κινηθεί η διαδικασία και να απευθυνθεί το σχολείο στις αρμόδιες Αρχές.
Στις μικρές ηλικίες, μία ζωγραφιά μπορεί να «μαρτυρήσει» όσα το ίδιο το παιδί δε θέλει να πει, στις μεγαλύτερες τάξεις βλέπουμε μία μετάβαση. Οι μαθητές Γυμνασίου δύσκολα ανοίγονται σε έναν ψυχολόγο και οι ομαδικές παρεμβάσεις φαίνεται να λειτουργούν καλύτερα από τις ατομικές συναντήσεις. Αντίθετα, οι μαθητές στο Λύκειο αναζητούν οι ίδιοι έναν ψυχολόγο για να ανοιχτούν.
Ο εκπαιδευτικός καλείται να «διαβάσει» τις αλλαγές στη συμπεριφορά ενός παιδιού, αν είναι χαμένο, ατημέλητο, αν δείχνει πως δε σιτίζεται καλά, το αν νοιάζεται ή όχι για την εξωτερική του εμφάνιση, αν κάνει κάτι που το ενδιαφέρει και το αποφορτίζει είναι δείγματα ότι εδώ κάτι ύποπτο υπάρχει.
Δυστυχώς, λόγω φόβου, ακόμα και αν ένα παιδί μιλήσει, κάποια στιγμή μπορεί να πάρει πίσω όσα είπε. Όπως λέει, τις περισσότερες φορές, πίσω από ένα παιδί που ζητά βοήθεια, κρύβεται μία ολόκληρη οικογένεια, ένας αδελφός, μία μητέρα ή ένας πατέρας που χρειάζεται βοήθεια.
Η κ. Μιχαηλίδου τονίζει πως η επικοινωνία με τους γονείς είναι πολύ σημαντική, η ίδια θέλει να έχει εικόνα για το ποιοι άνθρωποι μεγαλώνουν το κάθε παιδί. Η πρόληψη, όπως λέει, είναι καίρια και το σχολείο πρέπει να επιδιώκει να έρχεται κοντά με όλα τα μέλη της οικογένειας. Οι γονείς δεν πρέπει να ενδιαφέρονται μονάχα για την πρόοδο των παιδιών τους αλλά και ό,τι μπορεί να τα απασχολεί. Στο σχολείο, εκτός από καλούς μαθητές, θέλουμε και καλούς ανθρώπους, άτομα που δε θα επικροτούν λάθος συμπεριφορές αλλά θα τις καταδικάζουν.
Με αφορμή την τραγική υπόθεση του 3χρονου Άγγελου, η ίδια μίλησε στους μαθητές της και τόνισε πως, εκτός του θύμα και τον θύτη, υπάρχει και ο παρατηρητής που αν δεν αντιδράσει γίνεται και ο ίδιος θύτης. Η λέξη «ενσυναίσθηση» είναι το κλειδί για τη συμπεριφορά μας, όπως τονίζει πάντα στους μαθητές της.
Δυστυχώς, επαναλαμβάνει αυτό που έχουμε τονίσει και εμείς πολλές φορές. Είναι αναπληρώτρια και μοιράζεται σε 5 διαφορετικά σχολεία, κάθε μέρα πηγαίνει σε διαφορετικό. Αυτό σημαίνει πως δεν περνά αρκετό χρόνο με τα παιδιά, δεν είναι διαρκώς παρούσα και ζητά από τους εκπαιδευτικούς να είναι σε επαγρύπνηση και να την ενημερώσουν για ό,τι συμβαίνει όταν λείπει.
Ο εκπαιδευτικός καλείται να δει σημάδια που είναι εμφανή αλλά και όσα δε φαίνονται με γυμνό μάτι. Ο πρόεδρος της ΕΛΜΕ Ηρακλείου, κ. Ζαχαρίας Ρηγάκης, αναφέρει πως εκτός από έναν μώλωπα, ένα σημάδι που μπορεί να έχει προκαλέσει ένα χτύπημα στο πρόσωπο ή το σώμα ενός παιδιού, ο εκπαιδευτικός παρατηρεί και τις αλλαγές στη συμπεριφορά του, αν είναι φοβισμένο, για παράδειγμα.
Είναι ηθική υποχρέωση των καθηγητών να παρατηρούν και να ενημερώνουν τους αρμόδιους για ό,τι μπορεί να τους προβληματίζει σε έναν μαθητή.
Υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου οι ίδιοι οι μαθητές αποφασίζουν να ανοίξουν την καρδιά τους στον καθηγητή τους, είναι ο άνθρωπος που εμπιστεύονται, σέβονται, αγαπούν και εκτιμούν.
Ο κ. Ρηγάκης αναφέρει πως δεν έχει γίνει καμία ενημέρωση από τις Αρχές για το πώς ένας εκπαιδευτικός πρέπει να κινηθεί όταν τα στόματα ανοίγουν. Όμως, όταν γίνεται κάτι τέτοιο, αμέσως οι ίδιοι οι καθηγητές αναζητούν τρόπους και κατάλληλους ανθρώπους για να δρομολογηθεί μία υπόθεση όπως πρέπει.
Δομές, όπως λέει, δεν υπάρχουν, η εμπειρία είναι εκείνη που βοηθάει τους καθηγητές και τους ψυχολόγους.
Σε ερώτηση αν φαινόμενα βίας έχουν αυξηθεί, απαντά καταφατικά, οι οικογένειες φαίνεται να αντιμετωπίζουν ολοένα και μεγαλύτερα προβλήματα, κυρίως οικονομικής φύσης, και η βία εντός και εκτός σχολείου έχει λάβει τρομακτικές διαστάσεις.
Ο πρόεδρος του συλλόγου εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας Ηρακλείου, κ. Γιώργος Μακράκης, αναφέρει πως οι εκπαιδευτικοί επιβάλλεται να έχουν τα μάτια τους ανοιχτά και ο ρόλος τους είναι κρίσιμος.
Καλούνται να «διαβάζουν» τα συναισθήματα των παιδιών, την ψυχική τους διάθεση, να αποκτούν την εμπιστοσύνη των μαθητών τους και να τους κάνουν να αισθάνονται άνετα να τους μιλήσουν, αν χρειαστεί.
Εξάλλου, οι εκπαιδευτικοί έχουν κατά καιρούς εντοπίσει προβλήματα στα σπίτια των παιδιών, όπως είναι η κακοποίησή τους. Κάποια περιστατικά έχουν δει το φως της δημοσιότητας, άλλα έχουν αντιμετωπιστεί αθόρυβα.
Παιδιά που είχαν σημάδια από τα βίαια ξεσπάσματα κάποιου, μαθητές που απομονώνονταν και βυθίζονταν στη σιωπή, ακόμα και μία έκθεση μπορεί να προδώσει ένα βαθιά κρυμμένο μυστικό. Η κακοποίηση μπορεί να μην αφορά τα ίδια τα παιδιά αλλά ένα άλλο μέλος της οικογένειάς τους.
Μετά από ενέργειες δασκάλων και της διεύθυνσης του σχολείου ή την παρέμβαση του σχολικού ψυχολόγου, έχουν φτάσει ζητήματα στην εισαγγελία.
Ο κ. Μακράκης τονίζει πως το σχολείο πρέπει να είναι στελεχωμένο με ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς και να μη μοιράζεται ένας ειδικός σε 5 σχολεία, δεν προλαβαίνει να γνωρίσει τα παιδιά και να μπορέσει να τους εμπνεύσει εμπιστοσύνη.
Διαβάστε περισσότερες ειδήσεις από την Κρήτη και το Ηράκλειο
