Ανταρκτική– Η πρώτη ελληνική συμμετοχή σε αποστολή, από το ΕΛΚΕΘΕ

Στην Ανταρκτική βρίσκεται εδώ και δύο βδομάδες ο Δρ. Παντελής Καθάριος, διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ) του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).  Ο Δρ. Καθάριος συμμετέχει σε ερευνητική αποστολή του Ινστιτούτου Ανταρκτικής της Χιλής (Instituto Antarctico Chileno – INACH), μαζί με ερευνητικές ομάδες από το Universidad Autónoma de Chile και το Pontificia Universidad Católica de Valparaíso.  Ο Δρ. Καθάριος αναχώρησε από την Ελλάδα στις 2 Φεβρουαρίου με αρχικό προορισμό το Punta Arenas στη νότια Χιλή όπου βρίσκεται η έδρα του INACH.  Η ερευνητική ομάδα παρέμεινε στο Punta Arenas για μια εβδομάδα κατά την οποία πραγματοποιήθηκε ενημέρωση σχετικά με το περιβάλλον της Ανταρκτικής και παραδόθηκε ο απαραίτητος εξοπλισμός για την αποστολή.  Η ομάδα μετέβη αεροπορικώς στις 9/2/2023 στη βάση «Escudero» που βρίσκεται στη νήσο King George και από εκεί με πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού της Χιλής στο τελικό προορισμό που είναι η βάση «Arturo Prat» στη νήσο Greenwich της Ανταρκτικής.

Ο Δρ. Παντελής Καθάριος στην νήσο Greenwich της Ανταρκτικής.

Το αντικείμενο της μελέτης της ερευνητικής ομάδας στην οποία συμμετέχει ο Δρ. Καθάριος είναι οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των μικροβίων στο θαλάσσιο περιβάλλον της Ανταρκτικής.  Συγκεκριμένα, η μελέτη αφορά τα βακτήρια και τους ιούς που τα μολύνουν (βακτηριοφάγους) και περιλαμβάνει μια μεγάλη σειρά μικροβιολογικών, μοριακών και γονιδιωματικών αναλύσεων.  Σε αυτή τη φάση η βασική επιδίωξη είναι η λήψη ικανού αριθμού δειγμάτων νερού.  Τα δείγματα λαμβάνονται με ειδικούς δειγματολήπτες από διαφορετικά βάθη.  Επιπλέον, πραγματοποιείται η αρχική επεξεργασία των δειγμάτων που λαμβάνονται στο εργαστήριο της βάσης «Arturo Prat».  Οι δειγματοληψίες εξαρτώνται από τον καιρό, αφού πραγματοποιούνται με χρήση φουσκωτών σκαφών.  Καθώς η Ανταρκτική είναι στο νότιο ημισφαίριο, ο Φεβρουάριος είναι καλοκαιρινός μήνας.  Οι θερμοκρασίες αυτή την εποχή δεν είναι ακραίες, και κυμαίνονται μεταξύ -2 έως +2°C, ενώ η θερμοκρασία του νερού της θάλασσας είναι 2°C.  Όμως ο καιρός είναι ιδιαίτερα ευμετάβλητος με βασικότερο πρόβλημα το δυνατό αέρα.

Στις ερευνητικές βάσεις της Ανταρκτικής δραστηριοποιούνται παράλληλα πολλές ερευνητικές ομάδες από όλο τον κόσμο έχοντας πολλά και διαφορετικά αντικείμενα. Μεταξύ άλλων μελετάται η επίδραση της κλιματικής αλλαγής στους παγετώνες της Ανταρκτικής, η μικροβιακή οικολογία των παγετώνων και των λιμνών.  Μελετάται επίσης η γεωλογία και σεισμολογία, παλαιοντολογία, μετεωρολογία, αστρονομία, κ.α.  Οι περισσότερες ερευνητικές ομάδες πραγματοποιούν τις έρευνές τους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, όμως αρκετές ομάδες παραμένουν και το χειμώνα οπότε και οι κλιματικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα ακραίες.

Η βάση Arturo Prat, Ανταρκτική, σε μια τυπική καλοκαιρινή ημέρα!

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, η ερευνητική ομάδα στην οποία συμμετέχει ο Δρ. Καθάριος θα παραμείνει στη βάση «Arturo Prat» μέχρι την Κυριακή 26/2/2023, οπότε και θα αναχωρήσει για τη βάση «Escudero» με πολεμικό πλοίο της Μεγάλης Βρετανίας.  Η επιστροφή στην νότια Χιλή είναι προγραμματισμένη για τις 3/3/2023 με πολεμικό αεροπλάνο C130 της Χιλιανής Πολεμικής Αεροπορίας. 

Για να εκμεταλλευτεί στο έπακρο αυτή τη μοναδική αποστολή στην Ανταρκτική και τα δείγματα που θα συλλέξει και θα φέρει στην Κρήτη, η Περιφέρεια Κρήτης θα χρηματοδοτήσει ένα επιπλέον έργο του Δρ. Καθάριου στο ΕΛΚΕΘΕ.  Στο έργο αυτό θα πραγματοποιηθούν περαιτέρω αναλύσεις των δειγμάτων από την Ανταρκτική, οι οποίες περιλαμβάνουν την αλληλούχηση του γονιδιώμτος επιλεγμένων βακτηρίων και βακτηριοφάγων που θα απομονωθούν σε καλλιέργειες, τη συγκριτική γονιδιωματική των βακτηρίων και των βακτηριοφάγων.  Θα περιλαμβάνει, τέλος, και τη μελέτη γονιδίων που σχετίζονται με την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά και τη σύγκρισή τους με ακραιόφιλα βακτήρια της Μεσογείου που έχουν απομονωθεί από υποθαλάσσια ηφαίστεια, από άλλους ερευνητές του ΕΛΚΕΘΕ.  ‘Έτσι, το έργο αυτό που θα χρηματοδοτήσει η Περιφέρεια Κρήτης θα συνδυάσει τις δύο πρόσφατες διεθνείς αποστολές στις οποίες συμμετείχε το ΕΛΚΕΘΕ, αυτήν της Δρ. Βούλας Πολυμενάκου στο Ηφαίστειο ΚΟΛΟΥΜΠΟ της Σαντορίνης (https://www.iodp.org), και αυτήν του Δρ. Παντελή Καθάριου στην Ανταρκτική.

Η ερευνητική ομάδα στα γραφεία του INACH στο Punta Arenas, Χιλή, πριν την αναχώρησή τους για την Ανταρκτική.

Δείτε επίσης:

Ερευνώντας το θαλάσσιο οικοσύστημα της Ανταρκτικής!