Αποκλεισμένα από την εκπαίδευση, τα «άπραγα» κορίτσια παντρεύονται στο Αφγανιστάν

Η δεκατριάχρονη Ζαϊνάμπ θα έπρεπε να αγοράσει μια νέα σχολική στολή αυτό το φθινόπωρο, αλλά, χωρίς καμία προοπτική επαναλειτουργίας των σχολείων για κορίτσια στο Αφγανιστάν, αναγκάστηκε να διαλέξει ένα νυφικό.

Από τότε που οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την εξουσία στην Καμπούλ και απαγόρευσαν στα έφηβα κορίτσια την εκπαίδευση, πολλά από αυτά παντρεύτηκαν, συχνά με πολύ μεγαλύτερους άνδρες της επιλογής του πατέρα τους.

«Έκλαιγα πολύ και έλεγα συνέχεια στον πατέρα μου ότι οι Ταλιμπάν θα ξανανοίξουν τα σχολεία για κορίτσια», είπε η Ζαϊνάμπ.

«Όμως μου είπε ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί και ότι είναι καλύτερα να παντρευτώ παρά να κάθομαι άπραγη στο σπίτι».

Η ημερομηνία του γάμου της καθορίστηκε μέσα σε λίγες ώρες από την άφιξη του υποψήφιου γαμπρού με την προσφορά μερικών προβάτων, κατσικιών και τεσσάρων σακουλών ρύζι ως τιμή νύφης, ένα έθιμο αιώνων για πολλούς στο αγροτικό Αφγανιστάν.

Σύμφωνα με την παράδοση, η Ζαϊνάμπ μετακόμισε με τα νέα πεθερικά της και τον σύζυγό της ο οποίος είναι 17 χρόνια μεγαλύτερός της. «Κανείς δεν με ρώτησε για τη γνώμη μου», είπε. Το Αφγανιστάν είναι η μόνη χώρα στον κόσμο όπου απαγορεύεται στα κορίτσια να πηγαίνουν στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Μαζί με την οικονομική κρίση και τις βαθιά ριζωμένες πατριαρχικές αξίες, πολλοί γονείς έχουν επιταχύνει τον γάμο των έφηβων κοριτσιών που έχουν ως επί το πλείστον περιοριστεί στα σπίτια τους από τότε που οι Ταλιμπάν σταμάτησαν την εκπαίδευσή τους.

«Στο σπίτι των γονιών μου συνήθιζα να ξυπνάω αργά ενώ εδώ, όλοι με μαλώνουν», δήλωσε η Ζαϊνάμπ στο AFP από τη βάση εξουσίας των Ταλιμπάν στην Κανταχάρ.

Λένε: «Ξοδέψαμε τόσα πολλά για σένα και δεν ξέρεις να κάνεις τίποτα».

Οι γονείς αισθάνονται όλο και περισσότερο ότι δεν υπάρχει μέλλον για τα κορίτσια στο Αφγανιστάν, δήλωσε ο Mohammad Mashal, επικεφαλής μιας ένωσης εκπαιδευτικών στη δυτική πόλη Χέρατ. «Πιστεύουν ότι είναι καλύτερα τα κορίτσια να παντρευτούν και να ξεκινήσουν μια νέα ζωή», είπε.

Όταν οι Ταλιμπάν ανέλαβαν ξανά τον έλεγχο της χώρας τον Αύγουστο του περασμένου έτους, υπήρχε σύντομη ελπίδα ότι θα επέτρεπαν περισσότερες ελευθερίες για τις γυναίκες σε σύγκριση με τη βίαιη, αυστηρή κυριαρχία τους τη δεκαετία του 1990.

Όμως η προγραμματισμένη επαναλειτουργία των σχολείων για κορίτσια τον Μάρτιο από το υπουργείο Παιδείας ακυρώθηκε από τον μυστικοπαθή ανώτατο ηγέτη Χιμπατουλάχ Ακχουντζάντα.

Οι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι η απαγόρευση είναι προσωρινή, αλλά έχουν προβάλει μια σειρά από δικαιολογίες για το κλείσιμο των σχολείων.
Για πολλά κορίτσια είναι ήδη πολύ αργά.

Τώρα πλένω πιάτα

Μια ομάδα δημοσιογράφων του AFP πήρε συνέντευξη από πολλά κορίτσια που είτε παντρεύτηκαν είτε αρραβωνιάστηκαν τους τελευταίους μήνες. Τα πραγματικά τους ονόματα αποκρύπτονται για την ασφάλειά τους.

«Ποτέ δεν σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να σταματήσω τις σπουδές μου και αντ’ αυτού να γίνω νοικοκυρά», δήλωσε η 16χρονη Μαριάμ.

«Οι γονείς μου πάντα με υποστήριζαν, αλλά σε αυτή την κατάσταση, ούτε η μητέρα μου δεν μπορούσε να αντιταχθεί στον γάμο μου».

Σπούδασε μέχρι την έκτη τάξη σε ένα χωριό, και στη συνέχεια ο πατέρας της μετέφερε την οικογένεια στην κοντινή πόλη Τσαρικάρ, βόρεια της Καμπούλ, όπου τα παιδιά του μπορούσαν να ακολουθήσουν ανώτερη εκπαίδευση.

«Αντί να σπουδάζω, τώρα πλένω πιάτα, πλένω ρούχα και σφουγγαρίζω το πάτωμα. Όλα αυτά είναι τόσο βαρετά», είπε καθώς σέρβιρε το πρωινό στον πατέρα της Αμπντούλ Καντίρ, 45 ετών.

Ο Καντίρ σκόπευε να αφήσει τη Μαριάμ και τις αδελφές της να σπουδάσουν για πτυχία προτού αναζητήσει μνηστήρες.

«Ήθελα να ολοκληρώσουν την πανεπιστημιακή τους εκπαίδευση επειδή είχα δουλέψει σκληρά γι’ αυτό και είχα ήδη ξοδέψει τόσα πολλά χρήματα γι’ αυτές», δήλωσε στο AFP.

Ζώντας σε ένα νοικιασμένο διαμέρισμα, ο Καντίρ του οποίου ο μισθός από μια εργασία στο δημόσιο έχει μειωθεί σχεδόν στο μισό υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν, αναγκάστηκε να πουλήσει κάποια οικιακά αντικείμενα για να θρέψει την οικογένειά του.

«Στο Αφγανιστάν, τα κορίτσια δεν έχουν πολλές ευκαιρίες και οι προτάσεις για γάμο σταματούν να έρχονται μετά από λίγο καιρό», είπε.

«Η προηγούμενη εμπειρία μου από τους Ταλιμπάν, μου λέει ότι δεν θα ανακαλέσουν την απόφασή τους».

Ακόμα και αν επρόκειτο να υπάρξει μια αντιστροφή της πολιτικής, θα ήταν άνευ σημασίας για τη Μαριάμ.

«Το πρώτο πρόσωπο που θα αντιταχθεί στην εκπαίδευσή μου θα είναι ο σύζυγός μου. Θα είναι σωματικά βίαιος μαζί μου», δήλωσε στο AFP.

Ο πρόωρος γάμος μπορεί συχνά να οδηγήσει σε μια ζωή γεμάτη βάσανα για τα κορίτσια και τις γυναίκες.

Τέτοιοι γάμοι είναι ιδιαίτερα συνηθισμένοι στις αγροτικές περιοχές του Αφγανιστάν, όπου οι προίκες που δίνονται στις οικογένειες των νυφών αποτελούν ζωτική πηγή εισοδήματος.

Οι ειδικοί λένε ότι η εκπαίδευση είναι καθοριστικής σημασίας για την καθυστέρηση των γάμων των κοριτσιών και μαζί με αυτόν της τεκνοποίησης που συνοδεύεται από υψηλότερο ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας και μητρικών θανάτων σε νεαρή ηλικία.

Ένα κορίτσι είναι «βάρος»

Οι Ταλιμπάν έχουν επιβάλει αυστηρούς περιορισμούς στις γυναίκες, αναγκάζοντάς τες να συμμορφωθούν με το αυστηρό όραμα της ομάδας αυτής για το Ισλάμ.

Στις γυναίκες έχει ζητηθεί να καλύπτονται με το χιτζάμπ ή κατά προτίμηση, με μια ολοσχερή μπούρκα όταν βρίσκονται σε δημόσιο χώρο ή ακόμα καλύτερα, να βγαίνουν από το σπίτι μόνο αν είναι απολύτως απαραίτητο.

Η εξαρτώμενη από τη βοήθεια η οικονομία του Αφγανιστάν έχει καταρρεύσει μετά την αποχώρηση των ξένων δυνάμεων, αφήνοντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους χωρίς δουλειά και το ήμισυ των 38 εκατομμυρίων κατοίκων του να αντιμετωπίζει την πείνα, λένε οι οργανώσεις ανθρωπιστικής βοήθειας.

Σε μια διεστραμμένη αίσθηση θυσίας, ορισμένες νεαρές γυναίκες προσφέρονται για γάμο για να ανακουφίσουν το οικονομικό φορτίο.

«Ο πατέρας μου δεν με ανάγκασε, αλλά η κατάσταση ήταν τέτοια που δέχτηκα μια πρόταση και αρραβωνιάστηκα», δήλωσε η 15χρονη Σιμάγια από την Καμπούλ.

Οι αδελφές Σάρα, 20 ετών, και Φατίμα, 19 ετών, απείχαν μήνες από τις εισαγωγικές εξετάσεις για το πανεπιστήμιο, όταν το λύκειό τους έκλεισε, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να αποφοιτήσουν.

Με την οικογένεια σε κρίση μετά τον θάνατο του πατέρα τους, δήλωσαν η μία μετά την άλλη ότι έπρεπε να ξεκινήσει η αναζήτηση συζύγων.

«Η συνείδησή μου, μου λέει ότι είναι καλύτερα να παντρευτώ παρά να γίνω βάρος στην οικογένειά μου», δήλωσε η Φατίμα.

Πηγή: AFP