Απειλές και "μετωπική σύγκρουση" Πολωνίας με Ε.Ε.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε σήμερα από το Στρασβούργο ότι θα ενεργήσει για την υπεράσπιση των «κοινών αξιών» της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μετά την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας που θέτει σε αμφισβήτηση την υπεροχή του ευρωπαϊκού έναντι των εθνικών δικαίων.

«Δεν θα επιτρέψουμε να τεθούν σε κίνδυνο οι κοινές μας αξίες...Η Κομισιόν θα αναλάβει δράση», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου παρουσία του πρωθυπουργού της Πολωνίας Ματέους Μοραβιέτσκι.

Η Πολωνία απορρίπτει τις προειδοποιήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης για την παραβίαση των ευρωπαϊκών αρχών κάνοντας λόγο για «εκβιασμό» δια στόματος του πολωνού πρωθυπουργού Ματέους Μοραβιέτσι ο οποίος δήλωσε ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ότι το Σύνταγμα παραμένει «ο υπέρτατος νόμος» για την Βαρσοβία.

«Απορρίπτω την γλώσσα αυτή των απειλών και του καταναγκασμού (...). Ο εκβιασμός εξελίσσεται σε συνήθη μέθοδο για ορισμένα κράτη μέλη, δεν βρίσκεται εκεί η βάση της δημοκρατίας», δήλωσε ο πολωνός πρωθυπουργός για να δικαιολογήσει την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας του.

Η υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου αποτελεί έναν εκ των ακρογωνιαίων λίθων του ευρωπαϊκού οικοδομήματος και αποτελεί sine qua non όρο για την ένταξη ή την συνέχιση της συμμετοχή ενός κράτους στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Προειδοποιήσεις και από τους ευρωπαίους υπουργούς Εξωτερικών

Το τέλος του κράτους δικαίου θα σημάνει το τέλος της Ευρώπης, τόνισε από την πλευρά του, ο υπουργός Εξωτερικών του Λουξεμβούργου Ζαν Ασελμπορν.

«Η Ευρώπη δεν θα δεχθεί το τέλος του κράτους δικαίου. Η Ευρώπη θα πεθάνει από μία τέτοια εξέλιξη...η Ευρώπη έχει οικοδομηθεί με βάση την δημοκρατία την ελευθερία, τον σεβασμό και το κράτος δικαίου», δήλωσε ο Ζαν Ασελμπορν στους δημοσιογράφους πριν από την σύνοδο των ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών στο Λουξεμβούργο.

«Θα πρέπει να το αντιληφθούμε, όχι μόνο τα μέλη που σέβονται το κράτους δικαίου, αλλά και σε τόπους όπου η αντίληψη είναι ότι το κράτος δικαίου δεν είναι και τόσο σημαντικό. Αν αμφισβητήσεις το κράτος δικαίου, έχει κάποιο λόγο για να το κάνεις. Και ο λόγος αυτός είναι η διατήρηση της εξουσίας».

Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γερμανίας Μίχαελ Ροτ δήλωσεότι δεν υπάρχει χώρος για συμβιβασμούς ως προς το κράτος δικαίου. «Δεν μπορούν να γίνουν εκπτώσεις», προειδοποίησε.

«Πρέπει να μιλήσουμε, αλλά δεν βλέπω χώρο για συμβιβασμούς...Στο τέλος αυτού του διαλόγου, πρέπει να υπάρξει μία σαφής ομολογία για αυτά επί των οποίων δεσμευθήκαμε όταν ενταχθήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Δεν μπορεί να υπάρξουν ειδικές συμφωνίες», προειδοποίησε ο Μίχαελ Ροτ προσερχόμενο στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ενωσης.

«Η αμφισβήτηση του κράτους δικαίου είναι αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.»

Η Ευρωπαϊκή Ενωση οφείλει να ενεργήσει χωρίς αδυναμία κατά της αμφισβήτησης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος από την Πολωνία και να χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που τα κράτη μέλη έχουν θέσει στην διάθεσή της, δήλωσε σήμερα ο υπουργός ΕυρωπαϊκώνΥποθέσεων της Γαλλίας Κλεμάν Μπον.

«Η αμφισβήτηση του κράτους δικαίου είναι αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Θα αντιμετωπίσουμε με εξαιρετική επαγρύπνηση και αυστηρότητα αυτά τα θέματα παντού στην Ευρώπη», δήλωσε ο γάλλος υπουργός προσερχόμενος στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Λουξεμβούργο.

Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεωντης Ευρωπαϊκής Ενωσης θα συζητήσουν την αμφισβήτηση της υπεροχής του ευρωπαϊκού επί των εθνικών δικαίων από την Πολωνία, καθώς και τις κατηγορίες περί «εκβιασμού» που έφθασε να εκτοξεύσει από το βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ο πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι.

«Η Ευρώπη έχει βασισθεί στο δίκαιο, τους κοινούς κανόνες και τις κοινές αξίες που είναι εγγεγραμμένοι στις συνθήκες μας που αποτελούν πολιτικό σύμφωνο και όχι ένα απλό φύλλο χαρτί που μπορεί κανείς να σκίσει και από το οποίο μπορεί κάποιος να επιλέξει τι του αρέσει και τι δεν του αρέσει», υπενθύμισε ο Κλεμάν Μπον.

«Ο διάλογος συνεχίζεται με την Πολωνία, αλλά πρέπει επίσης να χρησιμοποιηθούν και εργαλεία πίεσης», είπε αναφερόμενος στον νέο ευρωπαϊκό μηχανισμό που επιτρέπει την διακοπή ή τον περιορισμό της εκταμίευσης ευρωπαϊκών χώρων προς μία χώρα που παραβιάζει τις αρχές του κράτους δικαίου.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι βάζουμε μία τιμή στο κράτος δικαίου, ότι μπορούμε να πληρώσουμε για να μην σεβασθούμε τις αξίες, αν είμαστε έτοιμοι να στερηθούμε ορισμένους ευρωπαϊκούς πόρους», εξήγησε.

Αλλο μέσο πίεσης είναι η έγκριση ή μη του πολωνικού σχεδίου ανάκαμψης ύψους 36 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχει παγώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πολλά κράτη της Ενωσης έχουν δηλώσει ότι αντιτίθενται στην έγκριση του πολωνικού σχεδίου, αφού η Βαρσοβία δεν τηρεί τα κριτήρια που απαιτούνται.

«Δεν πρόκειται για διμερές θέμα, δεν πρόκειται για ματς μίας χώρας κατά της άλλης. Αφορά τις ευρωπαϊκές διαδικασίες και αξίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει την αξιολόγηση κάθε σχεδίου και σήμερα η Κομισιόν είναι αυτή που συζητά με την Πολωνία και την Ουγγαρία για τις αρχές αυτές», είπε ο Κλεμάν Μπον.

«Κάθε μορφή πίεσης και κύρωσης είναι μία μορφή συλλογικής αποτυχίας, διότι σημαίνει ότι η Ευρώπη μας δεν λειτουργεί αυθορμήτως με βάση τις αξίες ως προς τις οποίες έχουμε κυρίαρχα συμφωνήσει ... Αλλά θα ήταν χειρότερο να αποδεχθούμε ως θεατές την αποξήλωση του ευρωπαϊκού πολιτικού οικοδομήματος», προειδοποίησε ο Κλεμάν Μπον.

Το πολωνικό σχέδιο ανάκαμψης στον αέρα

Και, ενώ η έγκριση του πολωνικού σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης εκκρεμεί, ο ευρωπαίος επίτροπος Δικαιοσύνης Ντιντιέ Ρεντέρς δήλωσε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει ένα «ξεκάθαρο μήνυμα» από την Βαρσοβία σχετικά με τις δικαστικές μεταρρυθμίσεις, που έχουν φέρει αντιμέτωπη την Πολωνία με τις Βρυξέλλες.

«Θα συνεχίσουμε να συζητούμε το πολωνικό σχέδιο ανάκαμψης. Πρέπει να υπάρξουν επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις και οι μεταρρυθμίσεις αυτές να αφορούν την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Αρα περιμένουμε ένα ξεκάθαρο μήνυμα γι' αυτό. Η ανάλυση θα συνεχισθεί», είπε προσερχόμενος στην σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο Λουξεμβούργο.

Η Πολωνία βρίσκεται σε ανοικτό πόλεμο με τις Βρυξέλλες εδώ και χρόνια, εξαιτίας των δικαστικών μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε το κυβερνών Κόμμα Δικαίου και Δικαιοσύνης (PiS) παραβιάζοντας κατάφωρα την ανεξαρτησία της πολωνικής δικαιοσύνης και την αρχή διάκρισης των εξουσιών.

Αυτή η σύγκρουση κορυφώθηκε στις 7 Οκτωβρίου από το Συνταγματικό Δικαστήριο της Πολωνίας. Το ανώτατο δικαστήριο, στελεχωμένο από το PiS, και άρα προσκείμενο στην πολωνική εξουσία, έκρινε ορισμένα άρθρα των ευρωπαϊκών συνθηκών «ασύμβατα» με το πολωνικό σύνταγμα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ως τοποτηρητής των ευρωπαϊκών συνθηκών, ετοιμάζει την απάντησή της.

Η Ούρσουλα φον ντε Λάιεν παρέθεσε σήμερα τις εναλλακτικές. Η Κομισιόν μπορεί να εκκινήσει ακόμη μία διαδικασία επί παραβάσει κατά της Πολωνίας, που μπορεί να καταλήξει σε προσφυγή ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Από τον Ιανουάριο έχει επίσης στην διάθεσή της έναν μηχανισμό που συνδέει την εκταμίευση των ευρωπαϊκών πόρων με τον σεβασμό των αρχών του κράτους δικαίου από κάθε κράτος μέλος.

Οι επίμαχες δικαστικές μεταρρυθμίσεις στην Πολωνία οδήγησαν επίσης την Κομισιόν να εκκινήσει τον Δεκέμβριο 2017 την διαδικασία του άρθρου 7 της ευρωπαϊκής συνθήκης κατά της Βαρσοβίας. Η διαδικασία αυτή, η οποία μπορεί να οδηγήσει, θεωρητικά, στην αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου ενός κράτους μέλους, βρίσκεται ωστόσο στο σημείο μηδέν.

«Είμαι πολύ ανήσυχη (...) αυτή η άνευ προηγουμένου απόφαση θέτει σε αμφισβήτηση τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης», δήλωσε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ενώπιον των ευρωβουλευτών που ζητούν την υιοθέτηση σκληρής γραμμής κατά της Βαρσοβίας.