Μια μαρτυρία για την Επανάσταση του 1821

Η Ελλάδα ολόκληρη σε αναβρασμό. Μυστικές συζητήσεις, συμφωνίες, αποφάσεις. Η Επανάσταση προ των πυλών και η δύναμη, η βοήθεια και η παρακίνηση παίζουν τον  πιο σπουδαίο ρόλο.

Ένας από τους μάχιμους Αρχιεπισκόπους της εποχής ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, γνωστός ήρωας  του 1821 με την διακήρυξή του μέσα στην Μονή της Αγίας Λαύρας  εμψυχώνει και « μαρτυρεί » την έναρξη του μεγάλου Αγώνα .

Η  προκήρυξη αυτή διασώθηκε και δημοσιεύτηκε στις 21 Ιουνίου στη γαλλική εφημερίδα   «Le Constitutionnel» στο φύλλο της 6ης Ιουνίου 1821 και στους Times του Λονδίνου την 11-6-1821 (νέο ημ.) και συνοπτικά στην Journal de Savoie της 15 Ιουν. 1821 (νέο ημ.).

Μαρτυρία ἐνάρξεως  τῆς Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821

Διακήρυξις τοῦ Γερμανοῦ, Ἐξάρχου τῆς πρώτης κατὰ τὴν τάξιν Ἀχαΐας, Ἀρχιεπισκόπου Πατρῶν, πρὸς τὸν Κλῆρον καὶ τοὺς πιστοὺς τῆς Πελοποννήσου, ἡ ὁποία ἐξεφωνήθη ἐντὸς τῆς Μονῆς τῶν Ἀδελφῶν τῆς Λαύρας τοῦ ὄρους Βελιᾶ τὴν 8ην (20ὴν) Μαρτίου 1821.

«…Πολυαγαπημένοι μας ἀδελφοί, ὁ Κύριος, ὁ ὁποῖος ἐτιμώρησε  τοὺς πατέρας μας καὶ τὰ τέκνα των, σᾶς ἀναγγέλλει διὰ τοῦ στόματός μου τὸ τέλος τῶν ἡμερῶν τῶν δακρύων καὶ τῶν δοκιμασιῶν. Ἡ φωνή Του εἶπε ὅτι θὰ εἶσθε ὁ στέφανος τὸν κάλλους Του καὶ τὸ διάδημα τῆς Βασιλείας Του. Ἡ ἁγία Σιὼν δὲν θὰ παραδοθῇ πλέον εἰς τὴν ἐρήμωσιν .Ὁ ναὸς τοῦ Κυρίου, ὁ ὁποῖος ἐβεβηλώθη, ὡσὰν ἕνας ἄθλιος χῶρος, τὰ σκεύη τῆς δόξης, τὰ ὁποῖα ἐσύρθηκαν εἰς τὸν βοῦρκον, θὰ γίνουν καταιγίς! Ἡ ἄβυσσος τὴν ἄβυσσον ἐπικαλεῖται  ἡ παλαιόθεν (δηλ. ἡ ἐγνωσμένη) εὐσπλαγχνία τοῦ Κυρίου θὰ ἐπισκιάσῃ τὸν Λαόν Του. Ἡ φυλὴ τῶν Τούρκων ὑπερέβη τὸ μέτρον τῶν ἀνομιῶν, ἡ ὥρα τὸν καθαρμοῦ ἔφθασε, συμφώνως πρὸς τὸν λόγον τοῦ Αἰωνίου: «νὰ πετάξῃς ἔξω, νὰ διώξῃς, τὸν σκλάβον καὶ τὸν υἱόν του» (Γενεσ. 21,10). Νὰ εἶσθε, λοιπόν, ἀγαπημένοι, ὦ γένος τῶν Ἑλλήνων, φυλὴ Ἑλληνική, δύο φορὲς δοξασμένοι ἀπὸ τοὺς Πατέρες σας, ὁπλισθῆτε μὲ τὸν ζῆλον τοῦ Θεοῦ, ἕκαστος ἐξ ὑμῶν ἂς ζωσθῇ τὴν ῥομφαῖαν του, διότι εἶναι προτιμώτερον νὰ ἀποθάνῃ τις μὲ τὰ ὅπλα ἀνὰ χεῖρας, παρὰ νὰ καταισχύνῃ τὰ ἱερὰ τῆς Πίστεώς του καὶ τὴν Πατρίδα του . Ἐμπρὸς λοιπὸν «διαῤῥήξωμεν τοὺς δεσμοὺς αὐτῶν καὶ ἀποῤῥίψωμεν ἀφ᾿ ἡμῶν τὸν ζυγὸν αὐτῶν» , διότι εἴμεθα οἱ κληρονόμοι τοῦ Θεοῦ καὶ οἱ συγκληρονόμοι τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ .

Οἱ ἄλλοι, καὶ ὄχι ἡμεῖς οἱ ἱερωμένοι , θὰ σᾶς ὁμιλήσουν διὰ τὴν δόξαν τῶν προγόνων σας. Ἐγὼ ὅμως θὰ σᾶς ἐπαναλάβω τὸ ὄνομα τοῦ Θεοῦ, πρὸς τὸν Ὁποῖον ὀφείλομεν ἀγάπην ἰσχυροτέραν καὶ ἀπὸ τὸν θάνατον .

Αὔριον, ἀκολουθοῦντες τὸν Σταυρόν, θὰ βαδίσωμεν πρὸς αὐτὴν τὴν πόλιν τῶν Πατρῶν, τῆς ὁποίας ἡ γῆ εἶναι ἡγιασμένη ἀπὸ τὸ αἷμα τοῦ ἐνδόξου Μάρτυρος Ἀποστόλου Ἁγίου Ἀνδρέου. Ὁ Κύριος θὰ ἑκατονταπλασιάσῃ τὸ θάῤῥος σας. Ἵνα δὲ προστεθοῦν εἰς ὑμᾶς αἱ ἀναγκαῖαι διὰ νὰ ἀναζωογονηθῆτε δυνάμεις, σᾶς ἀπαλλάσσω ἀπὸ τὴν νηστείαν τῆς Τεσσαρακοστῆς, τὴν ὁποίαν τηροῦμεν. Στρατιῶται τοῦ Σταυροῦ, ὅτι καλεῖσθε νὰ ὑπερασπισθῆτε, εἶναι αὐτὸ τοῦτο τὸ θέλημα τοῦ Οὐρανοῦ. Εἰς τὸ ὄνομα τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος νὰ εἶσθε εὐλογημένοι καὶ συγκεχωρημένοι ἀπὸ πάσας τὰς ἁμαρτίας σας».

Το δημοσίευμα της Constitutionnel διερευνήθηκε από τον ιστορικό Β. Κρεμμυδά ο οποίος συμπέρανε ότι η ομιλία αυτή δεν έγινε, τουλάχιστον στο χρόνο και το χώρο που αναφέρεται, και ότι το δημοσίευμα είναι κατασκευασμένο.

Ο Κρεμμυδάς διαπιστώνει ότι η ομιλία είναι πολύ σύντομη, οι παραπομπές στην Παλαιά Διαθήκη είναι παραποιημένες και ότι δεν μπορεί να ήταν κατανοητές στο κοινό και να διεγείρουν το επαναστατικό του πνεύμα. Κατά την άποψη του Β. Κρεμμυδά η ομιλία είναι κατασκεύασμα του γάλλου περιηγητή, συγγραφέα και διπλωμάτη F. Pouqueville, πιθανώς σε συνεργασία με τον ίδιο τον Γερμανό ή τουλάχιστον εν γνώσει του, με σκοπό να παρουσιάσει στο γαλλικό κοινό τον Γερμανό ως φίλο της Γαλλίας και πρωτεργάτη της Επανάστασης. Ο ίδιος σημειώνει ότι ούτε αυτή ούτε άλλη ομιλία αναφέρει ο Γερμανός στα απομνημονεύματά του, χωρίς αυτό να σημαίνει (κατά τον Κρεμμυδά) ότι κάποιες ομιλίες δεν εκφωνήθηκαν στην πραγματικότητα. Άλλη μελέτη της ίδιας ομιλίας διαπιστώνει ότι τα επιχειρήματα του Β. Κρεμμυδά δεν ευσταθούν και ότι δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η ομιλία μπορεί να μην είναι γνήσια. Βάσει των απομνημονευμάτων του Γερμανού, θεωρεί πιθανό ότι η ομιλία έγινε την ημέρα που ο Γερμανός και οι λοιποί πρόκριτοι έλαβαν την οριστική απόφαση να μη μεταβούν στην Τρίπολη αλλά να κρυφτούν έως ότου αρχίσει η Επανάσταση.

Η ομιλία έγινε γνωστή στην Ελλάδα πρώτα από τη δημοσιογράφο Γιολάντα Τερέντσιο. Εκτός από τη “Φωνή των Καλαβρύτων” δημοσιεύτηκε επίσης σε τετράπτυχο της Ιεράς Μητροπόλεως Καλαβρύτων και Αιγιαλείας το 1993. Η Μητρόπολη θεωρεί ότι με την ομιλία αυτή κηρύχθηκε η Επανάσταση στα Καλάβρυτα.

ΠΗΓΕΣ :

Εφημερίδα το ΒΗΜΑ,

Cretalive.gr

Wilkipedia.gr

LE CONSTITUTIONNEL, JOURNAL DU COMMERCE POLITIQUE ET LITTERAIRE EXTERIEUR

PÉLOPONNÈSE(Allocution de Germanicus, exarque de la première Achaïe, archevêque de Patras, au clergé et aux fideles du Péloponnèse, prononcée dans le couvent des frères Laures du mont Vélin, le 8 (20) mars 1821.)

Κρεμμυδάς Βασίλης, Μηχανισμοί παραγωγής ιστορικών μύθων. Σχετικά με μια ομιλία του Παλαιών Πατρών Γερμανού, περιοδικό “Μνήμων”