11 Φεβρουαρίου 1934…
Μια ημερομηνία διεξαγωγής δημοτικών εκλογών στην Ελλάδα που έμειναν στην ιστορία γιατί ήταν η πρώτη φορά που επιτέλους θα ψήφιζαν και οι γυναίκες. Όμως διεκδικεί και μια ακόμη πρωτιά σαν εξελέγη πρώτη φορά δήμαρχος κομουνιστής.
Η πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα ρευστή μετά τις εκλογές της 5ης Μαρτίου του 1933, κατά τις οποίες η βενιζελική παράταξη μπορεί να πλειοψήφησε στην κάλπη, αλλά βρέθηκε στην αντιπολίτευση λόγω του πλειοψηφικού εκλογικού συστήματος. Τη χώρα από τις 10 Μαρτίου του 1933 κυβερνούσε ο αρχηγός του Λαϊκού Κόμματος και ηγέτης της αντιβενιζελικής παράταξης Παναγής Τσαλδάρης, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του Νικολάου Πλαστήρα. Το αβασίλευτο δημοκρατικό πολίτευμα κρεμόταν από μία κλωστή και οι φωνές που ζητούσαν την παλινόρθωση της βασιλείας ακούγονταν με ευκρίνεια.
Η κυβέρνηση Τσαλδάρη, σε μια προσπάθεια να εξουδετερώσει τις ψήφους του προσφυγικού στοιχείου (ψήφιζε τους βενιζελικούς υποψηφίους) και να κερδίσει τις εντυπώσεις, προέβη την τελευταία στιγμή σε αναδιάταξη του δημοτικού χάρτη, κυρίως στην Αθήνα. Με το διάταγμα της 18ης Ιανουαρίου, οι προσφυγικές συνοικίες και οικισμοί του Βύρωνα, της Καισαριανής, της Νέας Ιωνίας, του Περιστερίου, της Νέας Φιλαδέλφειας, της Νέας Χαλκηδόνας, του Αιγάλεω, των Νέων Σφαγείων (νυν Ταύρος), Κουκουβαούνων (νυν Μεταμόρφωση) και της Καλογρέζας, αποσπάσθηκαν από τον Δήμο Αθηναίων και αποτέλεσαν ίδιες αυτοδιοιηκητικές μονάδες. Το ίδιο συνέβη και στον Πειραιά, με τη Νέα Κοκκινιά (νυν Νίκαια), το Κερατσίνι, το Νέο Φάληρο και άλλες περιοχές.
Οι εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου διεξήχθησαν σε κλίμα πόλωσης ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα, το βενιζελικό και το αντινεζελικό. Οι αντιβενιζελικοί κυβερνητικοί υποψήφιοι κέρδισαν τις εντυπώσεις, αφού διεκδίκησαν με επιτυχία και τους τρεις μεγάλους δήμους της χώρας (Αθήνα, Πειραιάς και Θεσσαλονίκη). Όμως, η έκπληξη προήλθε από το ΚΚΕ, που παρά τον αντικομουνιστικό κλίμα που επικρατούσε (ιδιώνυμο Βενιζέλου), κατόρθωσε να εκλέξει δύο δημάρχους (Καβάλα και Σέρρες) και να έχει παρουσία σε πάνω από 60 δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια της χώρας.
Στην Αθήνα, όπου ήταν στραμμένα όλα τα βλέμματα, δήμαρχος εξελέγη ο Κώστας Κοτζιάς, εκλεκτός του Λαϊκού Κόμματος και του μετέπειτα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά, αρχηγού τότε του μικρού κόμματος των Ελευθεροφρόνων. Ο 42χρονος δικηγόρος, δημοσιογράφος, εκδότης και εκ των πρωτοπόρων της διαφήμισης στην Ελλάδα, έλαβε 31.442 ψήφους, έναντι 29.204 του 72χρονου υποψηφίου των Φιλελευθέρων Σπυρίδωνος Πάτση, βετεράνου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και πρώην Δημάρχου Αθηναίων. Τρίτος, με 5.195 ψήφους, ήρθε μια θρυλική μορφή της τοπικής αυτοδιοίκησης, ο επί 18ετία δήμαρχος Αθηναίων, Σπυρίδων Μερκούρης. Ο 78χρονος Μερκούρης (παππούς της Μελίνας Μερκούρη), κατήλθε ως ανεξάρτητος με την υποστήριξη, όμως, του Υπουργού Στρατιωτικών και πρώην βενιζελικού Γεωργίου Κονδύλη.
Στον Πειραιά εξελέγη ο γιατρός Σωτήριος Στρατήγης του Λαϊκού Κόμματος, με 14.663 ψήφους έναντι 13.657 του αντιπολιτευόμενου Μιχαήλ Ρινόπουλου, δικηγόρου το επάγγελμα. Στη Θεσσαλονίκη εξελέγη ο επιχειρηματίας Νικόλαος Μάνος με 16.076 ψήφους, έναντι 12.689 του αντιπολιτευόμενου πρώην δημάρχου της πόλης Μηνά Πατρίκιου. Στην Καβάλα εκλέχτηκε ο πρώτος «κόκκινος δήμαρχος», ο 29χρονος Μήτσος Παρτσαλίδης, ηγετική μορφή του εγχώριου κομμουνιστικού κινήματος και εκ των ιδρυτών του ΚΚΕ (Εσωτερικού), προδρόμου του ΣΥΡΙΖΑ. Στις 12 Μαρτίου, σε επαναληπτική εκλογή, ο 30χρονος κομουνιστής συνδικαλιστής Διονύσης Μενύχτας εξελέγη δήμαρχος Σερρών.
Στο Ηράκλειο Κρήτης, δήμαρχος θα αναδεχθεί ο Μηνάς Γεωργιάδης και θα ασκήσει τα καθήκοντά του ίσαμε το 1940.
Στις δημοτικές εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου ψήφισαν για πρώτη φορά και οι γυναίκες. Δικαίωμα του εκλέγειν είχαν όσες γυναίκες είχαν συμπληρώσει το 30ο έτος της ηλικίας τους και διέθεταν τουλάχιστον απολυτήριο Δημοτικού. Η ψήφος τους, όμως, δεν επηρέασε το εκλογικό αποτέλεσμα στην Αθήνα, καθώς το εκλογικό δικαίωμα άσκησαν μόλις 439 Αθηναίες από τις 2.665 που είχαν δικαίωμα ψήφου. Φρόντισαν να το απαξιώσουν και «επώνυμες» Ελληνίδες, όπως η σπουδαία ηθοποιός Μαρίκα Κοτοπούλη, που αρνήθηκε να ψηφίσει, λέγοντας ότι ψήφο θέλουν μόνο οι άσχημες και όσες αποφεύγουν να κάνουν παιδιά.
ΠΗΓΕΣ:
Sanshemra.gr
Wikipedia.gr
Αρχείο Μηνά Γεωργιάδη
