Αμερικανοί επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι ανάπτυξαν μια νέα τεχνική που μετατρέπει απευθείας τα κύτταρα ενός ανοιχτού τραύματος σε νέα δερματικά κύτταρα, προσφέροντας μια νέα προοπτική στην επούλωση τραυμάτων.
Σύμφωνα με άρθρο του Nature, επιστημονική ομάδα του Ινστιτούτου Salk βάσισε τη νέα τεχνική στον αναπρογραμματισμό κυττάρων.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής Χουάν Καρλος Ιζπισουα Μπελμοντε «η μελέτη μας αποτελεί μια πρώτη απόδειξη για την in vivo αναγέννηση ενός ολόκληρου τρισδιάστατου ιστού, όπως το δέρμα, και όχι μόνο μεμονωμένων κυττάρων. Αυτό μπορεί να είναι επιβοηθητικό για την επούλωση του δέρματος αλλά και την ανάπτυξη αναγεννητικών στρατηγικών για άλλες παθολογικές καταστάσεις, καθώς και για τη γήρανση, που η ανάπλαση των ιστών είναι εξασθενημένη».
Τα δερματικά έλκη, συνήθως αντιμετωπίζονται χειρουργικά, με μεταμόσχευση δέρματος προς κάλυψη της υπάρχουσας πληγής. Όμως, όταν το έλκος είναι εκτεταμένο, είναι δύσκολη η ανεύρευση μοσχεύματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ερευνητές προσπαθούν να απομονώσουν δερματικά βλαστικά κύτταρα από τον ασθενή, να τα καλλιεργήσουν εργαστηριακά και να τα μεταμοσχεύσουν στο σημείο που είναι αναγκαία. Αλλά αυτή η τεχνική είναι χρονοβόρα ενώ συχνά αποδεικνύεται αναποτελεσματική.
Στην παρούσα μελέτη οι ερευνητές ξεκίνησαν από τη θεωρία ότι ένα σημαντικό βήμα για την αποκατάσταση του τραύματος ήταν η μεταμόσχευση ή μετανάστευση των βασικών κερατινοκυττάρων στις πληγές. Τα κύτταρα αυτά που μοιάζουν με τα βλαστικά είναι πρόδρομα διαφορετικών ειδών δερματικών κυττάρων. Αλλά στην περίπτωση των εκτεταμένων πληγών έχουν χαθεί πολλαπλά στρώματα και έτσι δεν υπάρχουν πολλά βασικά κερατινοκύτταρα. Και καθώς τα τραύματα επουλώνονται, τα κύτταρα που πολλαπλασιάζονται στην πάσχουσα περιοχή στοχεύουν κυρίως την φλεγμονή, και όχι την ανάπλαση υγιούς δέρματος.
Οι ειδικοί του Ινστιτούτου Salk ήθελαν να μετατρέψουν απευθείας τα κύτταρα αυτά σε βασικά κερατινοκυτταρικά, και μάλιστα χωρίς να χρειαστεί να τα εξάγουν από το δέρμα.
Αρχικά συνέκριναν τα επίπεδα διαφορετικών πρωτεϊνών σε δύο κυτταρικούς τους (φλεγμονώδες και κερατινοκύτταρο) για να κατανοήσουν τί έπρεπε να αλλάξει για να αναπρογραμματιστεί η ταυτότητα των κυττάρων. Εντόπισαν έτσι 55 παράγοντες αναπρογραμματισμού (πρωτεΐνες και RNA) που πιθανόν εμπλέκονταν στον καθορισμό της διακριτής ταυτότητας των βασικών κερατινοκυττάρων. Στη συνέχεια, μέσω πειραμάτων επί κάθε πιθανού παράγοντα αναπρογραμματισμού, κατέληξαν σε μια λίστα τεσσάρων παραγόντων που μπορούσαν να διαμεσολαβήσουν στη μετατροπή σε βασικά κερατινοκύτταρα.
Όταν εισήγαγαν τους τέσσερις παράγοντες σε δερματικά έλκη ποντικιών, οι πληγές ανέπτυξαν υγιές δέρμα εντός 18 ημερών. Με την πάροδο του χρόνου τα επιθήλια επεκτάθηκαν και συνδέθηκαν με το περιβάλλον δέρμα, ακόμα και σε εκτεταμένα τραύματα. Τρεις και έξι μήνες αργότερα, τα παραγόμενα κύτταρα συμπεριφέρονταν όπως τα υγιή δερματικά κύτταρα στα διάφορα μοριακά, γενετικά και κυτταρικά τεστ που έγιναν.
Οι επιστήμονες σκοπεύουν να συνεχίσουν την έρευνα για την βελτιστοποίηση της τεχνικής και τη δοκιμή του μοντέλου τους και σε άλλα έλκη.
