Βραχνάς η ακρίβεια για τα νοικοκυριά - Ποια μέτρα στήριξης εξετάζει η κυβέρνηση

Στα ύψη παραμένουν οι τιμές των προϊόντων που βάζουν στο καλάθι τους τα νοικοκυριά, ενώ ανατιμήσεις στα τρόφιμα αναμένονται και τον Σεπτέμβριο, παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός επιβραδύνθηκε τον Ιούλιο μετά από 15 μήνες. Η ακρίβεια αποτελεί βραχνά για τους καταναλωτές, ενώ ακόμη πιο δυσχερής θα είναι η κατάσταση τον χειμώνα εξαιτίας του αυξημένου κόστους της ενέργειας για τη θέρμανση.

Απέναντι σε αυτήν την εικόνα, η κυβέρνηση σχεδιάζει τα νέα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

«Να σταθούμε δίπλα σε όσους και σε όσες έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτές τις μεγάλες δυσκολίες», είναι το μήνυμα του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, από την Τήνο που βρίσκεται για τους εορτασμούς της κοιμήσεως της Θεοτόκου αλλά και τις εκδηλώσεις για την επέτειο του τορπιλισμού, του καταδρομικού «Έλλη».

Προϋποθέσεις για τη δημιουργία πρόσθετου δημοσιονομικού χώρου, μέσω του οποίου θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν νέα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων, δημιουργεί η εισπραξιμότητα στον φόρο εισοδήματος και τον ΕΝΦΙΑ, ενώ ιδιαίτερα καλή είναι η εικόνα και στην αποπληρωμή των «επιστρεπτέων προκαταβολών».

Παράλληλα, επιπλέον έσοδα στα δημόσια ταμεία φέρνουν και οι «υψηλές ταχύτητες» που καταγράφονται στις συναλλαγές με «πλαστικό χρήμα», ενώ πολύ υψηλές είναι και οι τουριστικές εισπράξεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι τελικές αποφάσεις για το περιεχόμενο του νέου πακέτου των μέτρων στήριξης για νοικοκυριά και επιχειρήσεις που επεξεργάζεται το υπουργείο Οικονομικών, αναμένεται να «κλειδώσουν» στις αρχές του φθινοπώρου, ενόψει και της ομιλίας του πρωθυπουργού στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Τα μέτρα που θα ληφθούν για το τελευταίο τρίμηνο του έτους είναι σε λίστα και ποσοτικοποιημένα, δήλωσε προ ολίγων ημερών ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας. Η προτεραιότητα θα δοθεί από τον πρωθυπουργό για το ποια από αυτά θα ληφθούν, συμπλήρωσε.

Ο υπουργός Οικονομικών ανέφερε ότι «με ασφάλεια τα στοιχεία δείχνουν ότι θα υπάρχει δημοσιονομικός χώρος τον Σεπτέμβριο, που δημιουργήθηκε τους μήνες Ιούλιο- Αύγουστο». Ωστόσο, επεσήμανε, πως η μεγάλη υπέρβαση στα έσοδα του Ιουλίου δεν σημαίνει ότι όλα έχουν μόνιμο χαρακτήρα. Οπότε, στις αρχές του Σεπτεμβρίου αναμένονται, τα στοιχεία από την ΕΛΣΤΑΤ για το ΑΕΠ του β' τριμήνου, η πορεία των εσόδων και η πορεία των τουριστικών εισπράξεων. Με άγνωστο «Χ» να παραμένουν οι τιμές τότε του φυσικού αερίου και των καυσίμων. Όλα θα εξαρτηθούν από την εικόνα της πραγματικής οικονομίας τον Σεπτέμβριο, κατέληξε.

Ερωτηθείς για την πιθανότητα μείωσης του ΦΠΑ στα τρόφιμα, απάντησε ότι «από τον Ιανουάριο 2021 είχαμε πει πως είχαμε ποσοτικοποιήσει και αυτό το μέτρο. Πρέπει, όμως, να υπάρχει δημοσιονομικός χώρος, να μην απαιτούνται παρεμβάσεις σε άλλους τομείς και οι παρεμβάσεις να καταλήγουν στον πολίτη και να μην χάνονται στην εφοδιαστική αλυσίδα». Πρόσθεσε, χαρακτηριστικά, ότι «όσο μένει υψηλά η τιμή του φυσικού αερίου ή συνεχίζει να αυξάνεται, που είναι το δυσμενές σενάριο, τόσο θα πρέπει να έχουμε ποσά για πρόσθετες παρεμβάσεις». Τα οποία, όμως, όπως είπε, αφαιρούνται από παρεμβάσεις σε άλλους τομείς.

Ποια μέτρα εξετάζει η κυβέρνηση

Σύμφωνα με πληροφορίες φέρεται να έχουν κλείδωσε το Fuel pass 3, η αύξηση του επιδόματος θέρμανσης και η νέα επιταγή ακρίβειας, ενώ δεν αποκλείεται οι νέες φοροελαφρύνσεις που βρίσκονται στο τραπέζι να ενεργοποιηθούν από το 2023. Στόχος των παρεμβάσεων είναι η ενίσχυση των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων που πλήττονται από το κύμα των ανατιμήσεων.

Σε ό,τι αφορά στον ΦΠΑ υπάρχει η σκέψη για μείωση των συντελεστών στο 11% και 22%, από 13% και 24% σήμερα, με διατήρηση του υπερμειωμένου συντελεστή στο 6%. Το συγκεκριμένο μέτρο έχει πολύ υψηλό δημοσιονομικό κόστος και γι’ αυτό μέχρι στιγμής δεν έχει κλειδώσει. Το οικονομικό επιτελείο ζυγίζει τα δεδομένα και μένει να αποδειχθεί αν στο πακέτο της ΔΕΘ ανακοινωθεί και μείωση του ΦΠΑ.

Επίσης επί τάπητος βρίσκεται η μείωση του συντελεστή φορολόγησης των εταιρικών κερδών από το 22% στο 20% από την επόμενη χρήση. Αξίζει να αναφερθεί πως τα φετινά κέρδη των επιχειρήσεων θα φορολογηθούν με συντελεστή 22% από 24%.

Στο επίπεδο των φοροελαφρύνσεων προμετωπίδα φαίνεται ότι θα αποτελέσει η παρέμβαση στο τέλος επιτηδεύματος, έναν φόρο που μπήκε επί εποχής Μνημονίων. Έτσι μετά πλήρη κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης για όλους που εξήγγειλε ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της Βουλής, εξετάζεται το ενδεχόμενο το τέλος επιτηδεύματος να μειωθεί αρχικά κατά 30%-50% το 2023 και τελικά να καταργηθεί το 2024. Εξαιτίας του τέλους επιτηδεύματος που ισχύει μέχρι σήμερα επαγγελματίες και επιχειρήσεις επιβαρύνονται με ποσά έως και 1.000 ευρώ τον χρόνο ανεξάρτητα από το ύψος των εσόδων τους ή αν παρουσιάζουν κέρδη ή ζημίες.

Για το σχέδιο ενόψει ΔΕΘ εξετάζεται και η αντικατάσταση των τεκμηρίων διαβίωσης από ένα νέο σύστημα εντοπισμού των πραγματικών εισοδημάτων των φορολογουμένων, κυρίως μέσα από την πλήρη εφαρμογή των έμμεσων τεχνικών ελέγχου και την περαιτέρω επέκταση των ηλεκτρονικών συναλλαγών. Σύμφωνα με την εισήγηση που έχουν δεχθεί στελέχη του οικονομικού επιτελείου της κυβέρνησης, δεν αποκλείεται η κατάργηση των τεκμηρίων να πραγματοποιηθεί σε δύο φάσεις: να μειωθούν κατά 50% τη μία χρονιά και να καταργηθούν την επόμενη.
 

Βελτίωση των εισοδημάτων

Επιπλέον, ανακούφιση στα νοικοκυριά αναμένεται να φέρει η βελτίωση στα εισοδήματα που πρόκειται να επέλθει τους επόμενους μήνες. Συγκεκριμένα:

Αύξηση συντάξεων από 1/1/2023: Η αύξηση εκτιμάται στο 6% στις μεικτές αποδοχές. Η νομοθετική πρόβλεψη για αναπροσαρμογές από το 2023 έγινε σε περιβάλλον αποπληθωρισμού και αυτή η πρόβλεψη είναι ήδη ξεπερασμένη λόγω της γενικευμένης ακρίβειας. Ωστόσο το τέχνασμα Κατρούγκαλου με την «προσωπική διαφορά» περιορίζει σημαντικά τους τελικούς ωφελημένους αυτής της παρέμβασης. Οσοι συνταξιούχοι έχουν προσωπική διαφορά θα δουν μόνο λογιστική αύξηση της σύνταξής τους και μηδενική αύξηση «στην τσέπη», καθώς η αναπροσαρμογή που δικαιούνται από 1/1/2023 θα συμψηφιστεί με την προσωπική διαφορά. Οι πρώτοι υπολογισμοί αναφέρουν πως περίπου 1,2 έως 1,5 εκατομμύριο συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις στην τσέπη τους. Πρόκειται για συνταξιούχους που δεν έχουν προσωπική διαφορά ή έχουν αρνητική προσωπική διαφορά. Αλλοι 250.000 θα δουν πολύ μικρές αυξήσεις, καθώς έχουν μικρή προσωπική διαφορά, η οποία θα «ροκανιστεί» ολόκληρη και θα λάβουν λίγα παραπάνω χρήματα στη μηνιαία καταβολή. Οι συνταξιούχοι που έχουν μεγαλύτερη προσωπική διαφορά θα δουν μόνο λογιστική αύξηση της σύνταξης, καθώς η αύξηση που δικαιούνται θα συμψηφιστεί με την προσωπική διαφορά. Πρόκειται για περίπου 650.000 συνταξιούχους.

Κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης: Τίτλοι τέλους μπαίνουν στην ειδική εισφορά αλληλεγγύης τόσο για τους εργαζομένους στον δημόσιο τομέα όσο και για όλους τους συνταξιούχους (Δημοσίου και Ταμείων ιδιωτικού τομέα) με μηνιαίες αποδοχές άνω των 1.000 ευρώ. Η εισφορά επιβάλλεται αυτή τη στιγμή μόνο στα εισοδήματα από συντάξεις που υπερβαίνουν σε ετήσια βάση τις 12.000 ευρώ, καθώς επίσης στα εισοδήματα από μισθούς του δημόσιου τομέα που ξεπερνούν ετησίως τις 12.000 ευρώ. Στην ουσία, όσοι φορολογούμενοι λαμβάνουν μηνιαίως συντάξεις άνω των 1.000 ευρώ (12.000 ευρώ/12 μήνες) θα ωφεληθούν με μειώσεις στις μηνιαίες φορολογικές κρατήσεις τους, λόγω της μη επιβολής ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης από την 1η-1-2023.

Αύξηση κατώτατου μισθού: Νέα αύξηση έρχεται το 2023 στον κατώτατο μισθό (πιθανότατα κατά το δεύτερο εξάμηνο) που δικαιούνται 650.000 εργαζόμενοι μετά τη διπλή ενίσχυση που δόθηκε τη φετινή χρονιά. Στόχος είναι το νέο έτος ο κατώτατος μισθός να φτάσει στα 751 ευρώ από 713 ευρώ σήμερα προκειμένου να στηριχθούν τα νοικοκυριά των χαμηλόμισθων που πιέζονται από τον πληθωρισμό και το ενεργειακό κόστος. Επισημαίνεται ότι για άλλη μία φορά επισπεύδεται η διαδικασία διαμόρφωσης του νέου κατώτατου μισθού και όπως επισήμανε ο υπουργός Εργασίας Κωστής Χατζηδάκης: «Θα ξεκινήσει στις αρχές της νέας χρονιάς, ώστε να καταλήξουμε στον νέο, αυξημένο κατώτατο μισθό την άνοιξη του 2023». Ετσι το 2023 η διαβούλευση θα ξεκινήσει νωρίτερα, και συγκεκριμένα τον Ιανουάριο, ώστε να ολοκληρωθεί σε χρόνο-εξπρές με σφιχτές διαδικασίες και ο νέος μισθός να ισχύσει από την άνοιξη ή τον Ιούνιο.

Ασφαλιστικές εισφορές: Στο τραπέζι είναι μία ακόμα μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, η οποία εκτιμάται πως μπορεί να φτάσει τις 0,6 ποσοστιαίες μονάδες. Το νέο «ψαλίδι» αναμένεται να μπει σε εφαρμογή το 2023, προκειμένου μέσα σε μία τετραετία το μη μισθολογικό κόστος να έχει μειωθεί σωρευτικά κατά πέντε μονάδες. Ειδικότερα, η πρώτη μείωση των εισφορών έγινε το 2020 και ήταν της τάξης των 0,9 ποσοστιαίων μονάδων, και ακολούθησε, στη συνέχεια, μια περικοπή τριών ποσοστιαίων μονάδων. Τον Ιούνιο ήρθε μία ακόμα μείωση, της τάξης των 0,5 ποσοστιαίων μονάδων, στην επικουρική ασφάλιση, και έτσι οι ασφαλιστικές εισφορές στον ιδιωτικό τομέα διαμορφώθηκαν στο 3% για τους εργοδότες και στο 3% για τους εργαζομένους (από το 3,5% τον Μάιο).