Τι απαντά ο Η. Μόσιαλος στις ενστάσεις για τα εμβόλια του κορωνοϊού

Με ανάρτησή του στον προσωπικό λογαριασμό του στο facebook, ο καθηγητής Πολιτικής της Υγείας του LSE, Ηλίας Μόσιαλος έδωσε απαντήσεις σε βασικές ενστάσεις που υπάρχουν για τα εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί για τον κορωνoϊό.

 

Αναλυτικά η ανάρτησή του:

Πριν από μερικούς μήνες είχα επισημάνει ότι θα έχουμε νέα για τα εμβόλια πριν το τέλος του 2020. Δεν είχα πει ότι τα νέα θα είναι θετικά γιατί δεν θα μπορούσα να ξέρω. Ήξερα όμως ότι τα αποτελέσματα της φάσης Ι/ΙΙ για τρία τουλάχιστον εμβόλια ήταν ενθαρρυντικά.

Παράλληλα όλοι γνωρίζαμε ότι υπήρχαν περισσότερες από 200 προσπάθειες διεθνώς για την ανακάλυψη εμβολίων. Κάτι παρόμοιο δεν είχε γίνει ποτέ στο παρελθόν. Αλλά δεν ήταν μόνο η μεγάλη συμμετοχή πανεπιστημίων και ερευνητών στην ανακάλυψη των εμβολίων. Είχαμε και σημαντικές συνεργασίες μεταξύ πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων και εταιρειών (Οξφόρδη/AstraZeneca, Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ και Moderna) ή μεταξύ εταιρειών (Pfizer και BioNTech).

Επιπλέον, πολλές κυβερνήσεις χρηματοδότησαν με σημαντικά ποσά την έρευνα και την παραγωγή των εμβολίων. Ταυτόχρονα, δεκάδες χιλιάδες εθελοντές πήραν μέρος στις κλινικές δοκιμές. Έτσι επιτεύχθηκε κάτι που δεν είχε ξαναγίνει στο παρελθόν. Να έχουμε τρία (και σύντομα πιστεύω περισσότερα) αποτελεσματικά εμβόλια. Και με βάση τα στοιχεία των κλινικών δοκιμών των φάσεων Ι/ΙΙ φαίνεται ότι είναι αρκετά ασφαλή (θα αναπτύξω σε ξεχωριστή ανάρτηση αυτό το θέμα).

Τους προηγούμενους μήνες αρκετοί Έλληνες ειδικοί μας έλεγαν ότι δεν θα ανακαλυφθούν εμβόλια ή ότι αν γίνει αυτό θα γίνει σε 5-10 χρόνια. Άλλοι, λιγότερο απαισιόδοξοι, έλεγαν ότι δεν θα έχουμε αποτελέσματα μέσα στο 2020. Ή πως θα είμασταν τυχεροί αν είχαμε εμβόλια το 2021. Λογικές -ως ένα βαθμό- αντιδράσεις από όσους δεν παρακολουθούν τη ραγδαία ταχύτητα εξέλιξης της βιοτεχνολογίας και των νανοϋλικών και που δεν γνωρίζουν τις τρέχουσες δυναμικές των ανακαλύψεων των φαρμάκων και των εμβολίων.

Είναι σαφές πως σε πολλές περιπτώσεις χρειάζεται να περάσουν χρόνια γιατί δεν υπάρχουν οι συνεργασίες, οι επενδύσεις και ο αριθμός των εθελοντών. Επίσης δεν υπάρχουν τεχνολογίες και πλατφόρμες για την ανακάλυψη των νέων φαρμάκων. Τώρα όμως είχαμε μια παγκόσμια κινητοποίηση που αξιοποίησε όλες τις επιστημονικές γνώσεις και δημιούργησε ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανακάλυψη εμβολίων.

Και όμως. Μετά τις θετικές ανακοινώσεις για τα εμβόλια άρχισαν οι ενστάσεις. Αναφέρω ορισμένες από αυτές:

1. τα mRNA εμβόλια αλλάζουν το DNA μας. Δεν ισχύει και το εξήγησα αναλυτικά.

2. δεν θα υπάρχουν αρκετά εμβόλια για όλο τον πλανήτη. Θα υπάρχουν αρκετά το 2021 για να καλυφθούν όσοι ανήκουν στις ευάλωτες ομάδες και δουλεύουν στην πρώτη γραμμή προσφοράς υπηρεσιών. Και αναμένουμε και άλλα εμβόλια το 2021.

3. θα μας μεταφέρουν DNA από χιμπατζήδες. Εδώ τι να απαντήσω πραγματικά; Αλλά θα κάνω ξεχωριστή ανάρτηση και για αυτό.

4. τα παρασκευάζουν χωρίς να έχουν πάρει έγκριση. Κάτι ύποπτο έχει συμβεί επομένως. Τίποτα ύποπτο δεν έχει συμβεί. Οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες παρασκεύασαν τα εμβόλια πριν πάρουν άδεια κυκλοφορίας από τις ρυθμιστικές αρχές για να είναι άμεσα διαθέσιμα αν πάρουν έγκριση. Αν ΔΕΝ πάρουν τότε θα χάσουν τις επενδύσεις τους. Αλλά αποσκοπούν στο να έχουμε διαθέσιμα τα εμβόλια εάν πάρουν άδεια και όχι να περιμένουμε για μήνες μετά την έγκριση ώστε να έχουμε επάρκεια παραγωγής και διαθεσιμότητας.

5. είναι πολλά τα λεφτά, πολλά τα δισεκατομμύρια και όσοι υποστηρίζουν τα εμβόλια υποστηρίζουν τις φαρμακευτικές που βγάζουν υπερκέρδη. Να τονίσω εδώ ότι κάθε μήνας λοκντάουν στοιχίζει στην Ελληνική οικονομία 6 δισεκατομμύρια ευρώ. Και πολλές εκατοντάδες δισεκατομμύρια στην παγκόσμια οικονομία. Να μην έχουμε εμβόλια επομένως και να βυθιστεί ο πλανήτης στην φτώχεια; Αυτός είναι ο αντίποδας;

Επιστρέψτε όμως κάτι επί του προσωπικού. Όποιος έχει μελετήσει την ερευνητική μου δραστηριότητα θα έχει παρατηρήσει ότι μόνο ‘φιλική’ δεν είναι προς την φαρμακοβιομηχανία. Έχω δημοσιεύσει αρκετές μελέτες που δείχνουν ότι αρκετά νέα φάρμακα δεν είναι καλύτερα από αυτά που έχουμε και χρησιμοποιούμε. Και ενώ τα νεότερα φάρμακα δεν είναι πάντα καλύτερα (παρότι μερικά είναι) είναι πάντα ακριβότερα. Δεν αρέσουν αυτά τα ευρήματα στη βιομηχανία.

Μερικοί επίσης θα γνωρίζετε ότι ήμουν ο πρώτος που έθεσα το ζήτημα της υπερβολικής φαρμακευτικής δαπάνης την περίοδο 2000-2009 σε παρεμβάσεις μου στη Βουλή το Νοέμβριο του 2009 και τον Ιανουάριο του 2010 όταν κατέθεσα συγκεκριμένα στοιχεία και εκθέσεις στους υπουργούς αλλά και στους Βουλευτές. Όλα αυτά στα πλαίσια της θεσμικής κοινοβουλευτικής διαδικασίας. Όχι σε τηλεπαράθυρα ή σε γενικόλογες συνεντεύξεις. Αυτά τα έθεσα ονομαστικά και όσο πιο επίσημα γίνεται: στη Βουλή.

Τα στοιχεία που κατέθεσα τότε έδειξαν ότι η φαρμακευτική δαπάνη αυξήθηκε από 1 δις ευρώ το 2000, σε περισσότερα από 5 δις το 2009. Παράλληλα αυξήθηκαν δραματικά και οι εισαγωγές φαρμάκων, ενώ μειώθηκε η παραγωγή φαρμάκων στην Ελλάδα. Η υπερβάλλουσα φαρμακευτική δαπάνη την περίοδο 2000-2009 ήταν 17.8 δις ευρώ. Συνέχισα να κάνω παρεμβάσεις μέχρι τη στιγμή που ελήφθησαν μέτρα περιορισμού της δαπάνης.

Μερικά χρόνια μετά έγινε ειδική εξεταστική επιτροπή για την υγεία. Συγκλονίστηκε η χώρα με καταγγελίες για πολιτικούς και γιατρούς. Η εξεταστική επιτροπή και η δικαιοσύνη εστίασαν το ενδιαφέρον τους σε μια εταιρεία και σε μια περίοδο που είχε ήδη μειωθεί η φαρμακευτική δαπάνη. Οι βουλευτές της επιτροπής κάλεσαν εκατοντάδες ειδικούς να μιλήσουν για τη φαρμακευτική δαπάνη. Δεν κάλεσαν όμως τον πρώην συνάδελφό τους, εκείνον που τους είχε παρουσιάζει τα στοιχεία στη Βουλή και τότε πολλοί σφύριζαν αδιάφορα.

Συμβαίνουν αυτά στην Ελλάδα θα μου πείτε. Ναι όντως συμβαίνουν.

Η επιστημονική μου δράση και οι εφαρμογές που προτείνω σαν εμπειρογνώμονας σύμβουλος κυβερνήσεων έχουν τον αντίστοιχο γνώμονα που είχαν και οι τότε κοινοβουλευτικές μου παρεμβάσεις. Θεωρώ πως εκείνες οι παρεμβάσεις περιόρισαν τα κέρδη των φαρμακευτικών και βοήθησαν τη χώρα να ανακάμψει.

Ήμουν και είμαι θετικός λοιπόν ως προς την ανακάλυψη των εμβολίων. Τόνιζα ότι θα έχουμε εμβόλια σύντομα όχι γιατί συμπαθώ την φαρμακοβιομηχανία ή γιατί θέλω να βγάζουν υπερκέρδη. Ήμουν θετικός γιατί όταν υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα πρέπει να υπάρχει και μια σύντομη λύση του προβλήματος. Και υπήρξε.

Τι μάθαμε τους τελευταίους μήνες;

Ότι αν υπάρχει στοχευμένη έρευνα, συνεργασία κυβερνήσεων, επιστημόνων και βιομηχανίας μπορούμε να πετύχουμε πολύ καλά αποτελέσματα. Επομένως είναι αναγκαίο να σχεδιάσουμε μια νέα φαρμακευτική πολιτική σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Που να ευνοεί τις συνεργασίες και να ενθαρρύνει και να αποζημιώνει την έρευνα και την ανάπτυξη φαρμάκων. Ποιων φαρμάκων; Αυτών που είναι ασφαλή και περισσότερο αποτελεσματικά από τα φάρμακα που ήδη έχουμε. Δεν χρειαζόμαστε περισσότερα φάρμακα που δεν δίνουν καλύτερα αποτελέσματα. Θέλουμε φάρμακα και εμβόλια που είναι καλύτερα από τα υπάρχοντα.