Brexit και νέοι τελωνειακοί κανόνες εξαφανίζουν από τα ράφια και κρητικά προϊόντα

Σε μια αποθήκη τροφίμων στο νοτιοανατολικό Λονδίνο υπάρχει ένας πραγματικός θησαυρός από ελληνικές λιχουδιές, όπως φέτα βαρελίσια, φρέσκια ρίγανη, λάδι ελιάς από την Κρήτη και εκατοντάδες διαφορετικά κρασιά που προορίζονται για τα καλύτερα ρεστοράν και τους πλέον διακεκριμένους μάγειρες. Καθώς όμως η Βρετανία εφαρμόζει τους κανόνες στα τελωνεία, συνεπακόλουθο του Brexit, η δελεαστική ποικιλία της Maltby & Greek κινδυνεύει να λείψει από τη Βρετανία.

«Εχει ελαχιστοποιηθεί η δυνατότητά μας να ανακαλύπτουμε και να εισάγουμε ασυνήθιστα προϊόντα», τονίζει ο κ. Γιάννος Χατζηιωάννου, ιδιοκτήτης της Maltby & Greek, που όλη την προηγούμενη δεκαετία εισήγε τρόφιμα και κρασιά από την Ελλάδα και από τα ελληνικά νησιά και είχε ιδιαίτερη προβολή στη Βρετανία καθώς προσέφερε σπάνια είδη. Το Σάββατο, η πελατεία του μπορεί να περιεργαστεί και να αγοράσει βούτυρο από κατσικίσιο γάλα, τυρί μαστέλο, ένα είδος σαν το χαλούμι που παράγεται στη Χίο από αγελαδινό γάλα, διάφορες ποικιλίες από τσάι του βουνού και φασόλια γίγαντες από τον Φενεό στη νότια Πελοπόννησο. Οταν η Βρετανία αποχώρησε από την τελωνειακή ένωση με την Ε.Ε. στις αρχές του περασμένου έτους, ο κ. Χατζηιωάννου συνέχισε να κινεί την επιχείρησή του όπως πριν. Μέσα σε έξι μήνες όμως, το πρόσθετο κόστος έχει γίνει απαγορευτικό. Δεν παραγγέλνει πια κάθε εβδομάδα ανθότυρο από την Κρήτη, ούτε πρόβειο γιαούρτι και συχνά μένει χωρίς τα δημοφιλή αυτά προϊόντα. Αναγκάζεται να προτιμά πλέον όχι φρέσκα αλλά κατεψυγμένα αλλαντικά από την Κρήτη, ώστε οι παραγγελίες να δίνονται πιο σπάνια. Οπως τονίζει ο ίδιος, «έχουν πληγεί τα περισσότερα από τα ευπαθή τρόφιμα, κυρίως όσα συνηθίζαμε να εισάγουμε σε μικρές ποσότητες για τα ακριβά ρεστοράν και τα καταστήματα delicatessen». Και προσθέτει: «Εκείνο που κυρίως εξαφάνισε το Brexit ήταν η ευελιξία».

Υστερα από καθυστέρηση ενός έτους, την 1η Ιανουαρίου η Βρετανία επέβαλε αυστηρούς τελωνειακούς ελέγχους σε όσα προϊόντα έρχονται από την Ε.Ε. που το 2020 αντιπροσώπευαν το 50% των εισαγωγών της. Τώρα τα αγαθά πρέπει να συνοδεύονται από δηλώσεις στο τελωνείο, ενώ όσες επιχειρήσεις εισάγουν κυρίως τρόφιμα πρέπει να έχουν ενημερώσει τις Αρχές εκ των προτέρων. Στα σύνορα η επιβολή των κανόνων έγινε σχετικά ομαλά, αν και σύμφωνα με την DFDS, δανική εταιρεία logistics που εξυπηρετεί μεταφορές στη Βρετανία, ορισμένοι πελάτες είχαν συμπληρώσει λάθος τα έγγραφα και ορισμένα τρόφιμα καθηλώθηκαν στα σύνορα. Πριν από ένα χρόνο η Ε.Ε. εισήγαγε αυτούς τους κανόνες στα τελωνεία μόλις το Brexit αποτέλεσε πραγματικότητα. Αμέσως άρχισαν τα προβλήματα. Οι παραδόσεις προϊόντων άρχισαν να καθυστερούν, εταιρείες φορτηγών σταμάτησαν να εξυπηρετούν την Ιρλανδία και πολλά τρόφιμα σάπιζαν στα λιμάνια. Χρειάστηκε περισσότερο από ένας μήνας για να δρομολογηθούν οι νέες διαδικασίες και να λυθούν αυτά τα προβλήματα.

Φέτος, όμως, η Βρετανία δεν μπορεί να αντέξει τα ίδια προβλήματα ξανά. Περίπου το 25% των εισαγόμενων προϊόντων προέρχεται από την Ε.Ε. και το ποσοστό των φρούτων και λαχανικών αυξάνεται τον χειμώνα. Υπάρχουν, εξάλλου, προβλήματα που δεν φαίνονται στα σύνορα. Ορισμένες βρετανικές επιχειρήσεις αναλαμβάνουν να επωμιστούν το πρόσθετο κόστος για να μη χάσουν τους προμηθευτές τους από την Ε.Ε. Αλλες αναγκάζονται να εισάγουν λιγότερα, μειώνοντας τις επιλογές για την πελατεία τους. Και κάποιες περιορίζουν τις αγορές τους και παύουν να παραγγέλνουν καινούργια προϊόντα. Η μείωση έγινε αισθητή ακόμη και προτού επιβληθούν οι τελευταίοι κανόνες στις εισαγωγές. Σύμφωνα με την Ενωση Τροφίμων και Ποτών, τους πρώτους εννέα μήνες του 2021 μειώθηκαν κατά 11% οι εισαγωγές τροφίμων και ποτών σε σύγκριση  με το 2019.