Σκέψεις ενόψει των εκλογών της 7ης Ιουλίου 2019

του Πέτρου Μηλιαράκη*

Οι εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019 φέρνουν στο προσκήνιο δύο δεδομένα της πολιτικής και πολιτειακής ζωής: α) το εκλογικό σώμα και β) τα πολιτικά κόμματα.

• ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΚΛΟΓΙΚΟ ΣΩΜΑ

Όσο και να αιφνιδιάζει το «μη ειδικό» το Ανώτατο Όργανο της Πολιτείας δεν είναι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, αλλά το εκλογικό σώμα δια του οποίου νομιμοποιούνται όλα τα όργανα της Δημοκρατίας μας. Οίκοθεν συνάγεται ότι στον κάθε πολίτη ανήκει και αναλογεί το αυτό ποσοστό κυριαρχίας.

Το εκλογικό σώμα, που αφορά στο Λαό με τη στενή νομική του έννοια, αποτελείται από τους έχοντες το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Η θέληση δε του εκλογικού σώματος σε κάθε περίπτωση θεωρείται και θέληση του νομικά κυρίαρχου Λαού στο σύνολό του.

Ο σκληρός πυρήνας της συνταγματικής τάξης (με μη αναθερωτέες διατάξεις) ιδρύει το δικαίωμα του καθενός πολίτη να συμμετέχει στην πολιτική ζωή της χώρας. Το δικαίωμα αυτό επίσης ταυτίζεται απολύτως με το σκληρό πυρήνα της συνταγματικής τάξης, δυνάμει του οποίου, «όλες οι εξουσίες πηγάζουν από το Λαό, υπάρχουν υπέρ αυτού και του Έθνους και ασκούνται όπως ορίζει το Σύνταγμα» (βλ. άρθρο 1 παρ. 2, και άρθρο 5 παρ. 1 του Συντάγματος).

Συνεπώς, το πρώτιστο καθήκον του Έλληνα πολίτη είναι η συμμετοχή του στις εκλογές της 7ης Ιουλίου 2019. Είναι ανεπίτρεπτο να υφίσταται η λεγόμενη «γκρίζα ζώνη» όπου το 25% των ερωτηθέντων σε δημοσκοπήσεις να δηλώνει πώς δεν ψήφισε στις ευρωεκλογές, ενώ η αποχή του 35% του εκλογικού σώματος που διαμορφώθηκε στο 42%, αποδεικνύει μια παρακμιακή αντίληψη των πολιτών για την πολιτική και τα κόμματα. Με δυσκολία δε μπορεί ο οποιοσδήποτε να προσχωρήσει στην άποψη ότι: η αποχή αποτελεί «πολιτική πράξη», καθόσον δια της αποχής, ο απέχων εξουσιοδοτεί τους λοιπούς να αποφασίσουν (και) για λογαριασμό του…

• ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΑ ΚΟΜΜΑΤΑ

Η μεταπολιτευτική τάξη πραγμάτων τυποποίησε για πρώτη φορά και αναγνώρισε με συνταγματικό κανόνα την έννοια του «πολιτικού κόμματος». Ειδικότερα: «Έλληνες πολίτες που έχουν το εκλογικό δικαίωμα μπορούν ελεύθερα να ιδρύουν και να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα, που η οργάνωση και η δράση τους, οφείλει να εξυπηρετεί την ελεύθερη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος». Επίσης: «Πολίτες που δεν απέκτησαν ακόμη το δικαίωμα να εκλέγουν μπορούν να συμμετέχουν στα τμήματα νέων των κομμάτων» (βλ. παρ. 1 άρθρο 29 του Συντάγματος).

Ως εκ τούτου το πολιτικό κόμμα έχει αναγνωρισθεί ως έννομος παράγοντας της πολιτικής ζωής και αφορά «ομάδα ανθρώπων ενωμένων προκειμένου να προαγάγουν δια των κοινών προσπαθειών τους το εθνικό συμφέρον βάσει ιδιαίτερης αρχής επί της οποίας είναι σύμφωνοι» (ο ορισμός ανήκει στον Edmund Burke, και διατυπώθηκε ήδη το 18ο αιώνα).

Στο πλαίσιο του αντιπροσωπευτικού πολιτεύματος, ομαδοποιήσεις πολιτικού χαρακτήρα εμφανίστηκαν στην Αγγλία ήδη από τα τέλη του 17ου αιώνα, όπου οργανώθηκαν τα πρώτα κόμματα, οι Tories και οι Whigs, που καθίστανται κυρίαρχοι του Κοινοβουλίου. Τα κόμματα αυτά είναι και σήμερα παρόντα, αποδεικνύοντας τη μακρά παράδοση ενός συστήματος το οποίο μακράν απέχει από τις συνήθεις ομαδοποιήσεις των πολιτών.

Ο πολιτισμός του αγγλικού κοινοβουλευτικού-κομματικού συστήματος, καθοδήγησε αντιστοίχως την οργάνωση των κομμάτων και στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, καταργώντας έτσι την έννοια της «φατρίας» της ελληνικής Αρχαιότητας και της faction της Ρωμαϊκής περιόδου, όπου οι Factions αφορούσαν ανταγωνιζόμενες η μια την άλλη ομάδες για τον επηρεασμό της πολιτικής εξουσίας.

Υπ’ όψιν δε ότι η σύγχρονη οργάνωση των κομμάτων στην Ελλάδα δεν μπορεί να θεωρηθεί ως η τέλεια έκφραση της εσωκομματικής δημοκρατίας και της αντιστοίχησης της κοινωνίας στα κόμματα και αντιστρόφως. Το ζήτημα όμως αυτό δεν μπορεί να απασχολήσει το παρόν κείμενο.

• ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

Οι εξελίξεις αναφορικώς με τις προσεχείς εκλογές (θα) προσδιορίζονται κυρίως από τρία δεδομένα: α) από τη συσπείρωση των κομμάτων σε σχέση με τις αμέσως προηγούμενες Βουλευτικές Εκλογές, β) από την συμμετοχή του εκλογικού σώματος στη σχετική ψηφοφορία και γ) από το δεδομένο ότι 38% του εκλογικού σώματος που κατευθύνεται προς τη Ν.Δ. δεν αφορά ψήφο προσχώρησης στη Ν.Δ., αλλά διαμαρτυρία κατά του ΣΥΡΙΖΑ.

Με τούτα τα δεδομένα μπορούν να λεχθούν τα εξής:

Με βάση την πρόσφατη δημοσκόπηση της Palmos Analysis για το tvxs.gr η Ν.Δ. εμφανίζει πτώση κατά 1,92% καθόσον από το 33,12 % η πρόθεση ψήφου εγγίζει το 31,2% σε σχέση με τις ευρωεκλογές, ενώ το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ έχει μια μικρή αύξηση της τάξης του 0,75%, καθόσον από το 23,75% παρουσιάζει αύξηση στο 24,5%. Το ΚΙΝΑΛ φαίνεται να καταλαμβάνει την 3η θέση με ποσοστό 5,6%, ενώ ακολουθούν το ΚΚΕ με ποσοστό 4,4% (όσο δυστυχώς και η Χρυσή Αυγή), η Ελληνική Λύση με 4% και το ΜεΡΑ 25 με 3,7%. Σε αντιστοίχηση δε με τη δημοσκόπηση της «Open Mind» για το Open TV, παρατηρείται ότι η ΝΔ από το 33,12% εμφανίζει πρόθεση ψήφου 29,8% δηλαδή πτώση της τάξης του 3,32%. Αντίστοιχη πτώση εμφανίζει και ο ΣΥΡΙΖΑ της τάξης του 2,45%, εφόσον από το 23,75% εμφανίζει πτώση στο 21,3%. Εξ αυτού συνάγεται ότι σε τροχιά πτώσης βρίσκεται πρωτίστως η Ν.Δ.

Ο γράφων δεν μπορεί να προσχωρήσει σε «αναγωγές», δηλαδή σε «θεωρητικοποίηση» της τελικής τοποθέτησης των αναποφάσιστων (που σύμφωνα με την «Open Mind» ανέρχονται στο 13,9%). Επίσης κρίσιμο είναι εάν και κατά πόσον μέρος του 38% των «διαμαρτυρομένων» που προσχωρεί στη Ν.Δ., μπορεί να επανέλθει στον ΣΥΡΙΖΑ.

Εν τέλει με δεδομένες τις τρεις προαναφερόμενες παραμέτρους που αφορούν α) στη συσπείρωση των κομμάτων, β) στη συμμετοχή του εκλογικού σώματος και γ) στην οριστική τοποθέτηση του 38% που διαμαρτύρεται κατά του ΣΥΡΙΖΑ και προσχωρεί στη Ν.Δ., ασφαλές συμπέρασμα για τις εξελίξεις δεν μπορεί να εξαχθεί στον παρόντα χρόνο, όταν μάλιστα η Βουλή της 7ης Ιουλίου 2019 θα είναι οπωσδήποτε επτακομματική…

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

«κρίσιμο είναι εάν και κατά πόσον μέρος του 38% των “διαμαρτυρομένων” που προσχωρεί στη Ν.Δ., μπορεί να επανέλθει στον ΣΥΡΙΖΑ.»

* Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Χώρας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC – EU).