Το ψυχολογικό κόστος είναι βαρύτερο από το ιολογικό κόστος

  Του Δημήτρη Μιμή

Η πανδημία που μας έφερε ο  covid-19 έχει αναστατώσει βαθιά τον κόσμο και τις συνήθειες των πληθυσμών που έχουν πληγεί περισσότερο. Από τη χρήση της μάσκας έως την κοινωνική απόσταση, χωρίς να ξεχνάμε το κλείσιμο καταστημάτων και σχολείων και φυσικά τον περιορισμό, μέτρα που στοχεύουν στην προστασία μας από την ασθένεια, έχουν διαταράξει βαθιά τον τρόπο ζωής και μερικές φορές έχουν επιβαρύνει πολύ την ψυχική υγεία των ανθρώπων. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σ΄ όλο  τον κόσμο και έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά μας δείχνουν ότι η πανδημία αύξησε το άγχος, την αυπνία και την κατάθλιψη των ανθρώπων που αξιολόγησαν και ειδικότερα εκείνων που είχαν ψυχολογικές αδυναμίες. Αυτό σε συνδυασμό με τον περιορισμό που μας επιβλήθηκε αυξάνει τις ψυχολογικές συνέπειες του κορωνοϊού. Όμως αυτό που επηρεάζει  περισσότερο την ψυχολογική μας κατάσταση  είναι ο φόβος για την ασθένεια και την υγεία μας, πόσο μάλιστα  και οι κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες.                 

Όλοι έχουμε αναρωτηθεί, την περίοδο αυτή της υγειονομικής κρίσης που διανύουμε, ποιοι απ΄ εμάς τους ανθρώπους  είμαστε περισσότερο  ψυχολογικά εύθραυστοι. Εννοώ δηλαδή, την ψυχολογική ευπάθεια στα πλαίσια της κρίσης υγείας. Η ευπάθεια αυτή βρίσκεται πρώτα στις δομές της προσωπικότητας μας και εδώ βρίσκονται οι άνθρωποι που είναι ψυχολογικά εύθραυστοι και θα λυγήσουν γρηγορότερα απ΄ άλλους ανθρώπους. Απ΄ την άλλη υπάρχουν οι άνθρωποι για τους οποίους τα χρόνια είναι πολύτιμα. Είναι οι νέοι και οι ηλικιωμένοι. Για φανταστείτε τους απόφοιτους Λυκείου που εισάγονται στα πανεπιστήμια την περίοδο αυτή που διανύουμε παρέα με τον κορωνοϊό, τι θα συναντήσουν στις άδειες αίθουσες της σχολής τους;  Σκέτη απογοήτευση. Απ΄ την άλλη όπως είπαμε υπάρχουν και οι ηλικιωμένοι που αισθάνονται να πλησιάζει το τέλος της ζωής τους. Πως αισθάνονται τα άτομα αυτά και τι ψυχολογικά προβλήματα αντιμετωπίζουν έχοντας την ευθραυστότητα της υγείας και της ηλικίας τους;

Ποιος θα το περίμενε σήμερα, ότι το κοινωνικό πλαίσιο  μέσα στο οποίο ζούμε γίνεται το θεμέλιο της κατάθλιψης; Ο φόβος μην αρρωστήσουμε, ο φόβος γι΄ αυτούς που βρίσκονται δίπλα μας, ο φόβος μη νοσηλευτούμε, η κοινωνική απομόνωση  ειδικά για τους νέους, η ανασφάλεια, η ανεργία οι οικονομικές δυσκολίες, όλα αυτά γίνονται το θεμέλιο για διαταραχές άγχους ακόμα και κατάθλιψης;  

Το πόσο το ψυχολογικό κόστος είναι σοβαρότερο από το ιολογικό, αυτό φαίνεται από μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Lancet Psychiatry. Η έρευνα αυτή πραγματοποιήθηκε μεταξύ επιζώντων του covid-19   όπου ένας στους τρείς ασθενείς πάσχει από ψυχολογικές ή νευρολογικές διαταραχές. Αυτή η μελέτη δείχνει τον αντίκτυπο του  covid-19   στην ψυχική υγεία. Στην έρευνα αυτή εξετάστηκαν άτομα,  έξι μήνες μετά την μόλυνση αυτή. Το 34℅   απ΄ αυτούς τους ασθενείς διαγνώστηκε με ψυχιατρικές ή νευρολογικές διαταραχές. Η συντριπτική πλειοψηφία είχε άγχος (17℅) ή διαταραχές  διάθεσης (14℅). Οι σοβαρότερες διαταραχές είναι λιγότερο συχνές: 0,6 αιμορραγίες,  2,1 εγκεφαλικά  και 0,7 άνοια. Μετά από μια εξέταση ομάδας ελέγχου διαπιστώθηκε ότι οι ασθενείς έχουν όντως περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν εγκεφαλικές ασθένειες. 

Σήμερα όσοι ασχολούνται με την ψυχική υγεία στα πλαίσια της πανδημίας πιστεύουν ότι, μετά απ΄ αυτούς τους περιορισμούς, που δέχτηκε ο άνθρωπος, την οικονομική κρίση και χωρίς να ξεχνάμε αυτούς που έχουν νοσήσει και το βιώνουν ως τραύμα,  θα έχει μακροπρόθεσμα καταστροφικές συνέπειες.  Πιστεύω ότι το νέο κύμα covid-19 θα είναι αυτό της ψυχικής υγείας και πιθανότατα θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από την ιολογική κρίση. Σήμερα απ΄ ότι φαίνεται βρισκόμαστε στην αρχή αυτού του νέου κύματος και θα υπάρξουν μήνες και χρόνια, ειδικά αν οι ασθενείς δεν φροντιστούν αρκετά γρήγορα. Το σημερινό μήνυμα είναι να είμαστε συνειδητοποιημένοι και να προσέξουμε την ψυχική μας υγεία. Αν για παράδειγμα έχετε την εντύπωση ότι ξεκινάτε μια κατάθλιψη ή αγχώδη διαταραχή καλά θα είναι να συμβουλευτείτε έγκαιρα  τον ειδικό παρά να έχετε αργότερα και ενοχές για την κατάθλιψη σας.