Το ότι εβδομήντα χρόνια μετά, ελάχιστα άλλαξε το status quo στα Ελληνικά δρώμενα, αναδεικνύει με αφοπλιστική ειλικρίνεια και γλαφυρότητα, η από 14-2-1947 επιστολή προς το κογκρέσο, του τότε πρεσβευτή και επικεφαλής της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής των ΗΠΑ στην χώρα μας, κ. Πωλ Α. Πόρτερ (Paul A Porter).
Πέρα από τα ιστορικά της στοιχεία, η έκθεση Πόρτερ φανερώνει και στηλιτεύει εξόφθαλμα ιδιοτελείς-απαράδεκτες συμπεριφορές πλήθους ντόπιων πολιτικών και οικονομικών ελίτ, που και τότε υποκρίνονταν ότι υπηρετούσαν το συμφέρον λαού και χώρας.
Η μακροσκελής επιστολή βοήθησε να συμπεριληφθεί η Ελλάδα στην αμερικανική μεταπολεμική βοήθεια, και το πλήρες πνεύμα της απαιτεί το πλήρες διάβασμα της. Η επιστολή δημοσιεύτηκε σε άρθρο του αμερικανικού περιοδικού Colliers' Weekly, στις 20-9-1947, με τον επίκαιρο και σήμερα τίτλο «Ζητείται: Ένα Θαύμα για την Ελλάδα». Ιστοσελίδες με στοιχεία για τον κ. Πόρτερ, το πλήρες αγγλικό κείμενο και σχόλια μου, παραθέτω στο τέλος.
Παρακάτω μεταφράζω επιλεγμένα αποσπάσματα της, ώστε να συγκρίνετε μόνοι σας αν άλλαξε κάτι εδώ έως σήμερα…
«Η απελπισία είναι παντού η ίδια. Όλη η χώρα, απ΄ άκρου εις άκρο, είναι γκρίζα, χωρίς ανακούφιση, με τόσο βαθιά έλλειψη πίστης στο μέλλον ώστε (οι πολίτες) να καταντούν αδρανείς στο παρόν. Από τους μεγάλους κατασκευαστές κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στην Αθήνα, στους μικρούς καταστηματάρχες και στους αγρότες στο βορειότερο τμήμα της Μακεδονίας, οι άνθρωποι έχουν παραλύσει από αβεβαιότητα και φόβο. Οι επιχειρηματίες δεν επενδύουν, οι καταστηματάρχες δεν φέρνουν αγαθά, οι αγρότες δεν επισκευάζουν τα κατεστραμμένα τους σπίτια. Ένας αξιωματούχος μου είπε ότι από τα 150.000 σπίτια που είχαν καταστραφεί ολοσχερώς στην Ελλάδα, μόνο 1.300 ξαναχτίστηκαν το 1946.»«Δεν ενισχύουμε επαρκώς το ποσόν της εξωτερικής βοήθειας για να κάνουμε το μέλλον πολύ διαφορετικό από το παρελθόν. Στη διάρκεια του 1946, η Ελλάδα πήρε περίπου 330 εκατομμύρια δολάρια από την ΟΥΝΡΑ (UNRRA) και τους Βρετανούς`, η δική μας βοήθεια για 350 εκατομμύρια δολάρια ίσα που την υπερβαίνει. Την ίδια στιγμή, βασιζόμαστε στην ικανότητα των Ελλήνων να υπερδιπλασιάσουν τις εξαγωγές τους. ….Για να δώσει η Αμερικανική Αποστολή ένα τέλος στην εθνική απελπισία, πρέπει να επιλύσει δύο αμφιλεγόμενες καταστάσεις – τον εμφύλιο πόλεμο και την παρούσα κυβέρνηση.»
«Η κατάσταση που βρίσκεις εδώ στην Αθήνα - η νομισματική κρίση, η πιθανή απεργία των δημοσίων υπαλλήλων, η εκκρεμής πτώση της κυβέρνησης - είναι το καθημερινό μεταπολεμικό πολιτικό κλίμα στην Ελλάδα.»
«Απ’ όσο βλέπω, η ελληνική κυβέρνηση δεν ασκεί καμία αποτελεσματική πολιτική εκτός από του να ζητεί ξένη βοήθεια ώστε να κρατιέται στην εξουσία, εκθειάζοντας έντονα τις πολεμικές θυσίες της Ελλάδας και τον κυβερνητικό της υπέρμετρο (king-size) αντικομμουνισμό, ως λόγους χορηγίας εξωτερικής βοήθειας σε απεριόριστες ποσότητες. Η κυβέρνηση θέλει, κατά την κρίση μου, να χρησιμοποιεί την ξένη βοήθεια ως μέσο διαιώνισης των προνομίων μιας μικρής τραπεζικής και εμπορικής κλίκας που αποτελεί την αόρατη εξουσία στην Ελλάδα.»
«Η αντίδραση στην ομιλία του Προέδρου Τρούμαν, όταν την 12η Μαρτίου έκανε έκκληση για βοήθεια προς την Ελλάδα, ήταν χαρακτηριστική. … το άμεσο αποτέλεσμα διασφάλισης της αμερικανικής βοήθειας δεν οδήγησε τις κυβερνητικές προσπάθειες στο να ενταθούν περεταίρω, αλλά σε μια αίσθηση χαλάρωσης ότι δεν χρειάζεται να κάνουν απολύτως τίποτα. Έτσι, κήρυξαν εθνική αργία και υπήρξαν χοροί στους δρόμους. Ταυτόχρονα, εγκατέλειψαν ένα σχέδιο άμεσης εξαγωγής του πλεονασματικού ελαιόλαδου, σχέδιο στο οποίο αντιτίθεντο κάποιοι ιδιώτες έμποροι.»
«Η κυβέρνηση ( του Κ. Τσαλδάρη, Απρ. 1946–Ιαν. 1947), χαρακτηρίστηκε από την εγκατάλειψη μέτρων εσωτερικής οικονομικής πολιτικής που θα μπορούσαν να έχουν πραγματικό όφελος στις μάζες του Ελληνικού λαού.»
«…ο ίδιος (ο Τσαλδάρης) διακηρύσσει πως αναγνωρίζει ότι οι Έλληνες είναι κουρασμένοι από το παιχνίδι των πολιτικών για καρέκλες, όπου τα ίδια άτομα απλώς αλλάζουν θέσεις όταν υπάρχει κυβερνητική κρίση (δες Σχόλιο 1). Υπήρξαν επτά αλλαγές στην ελληνική κυβέρνηση από την απελευθέρωση, αλλά ο Τσαλδάρης και η Λαϊκή του ακροδεξιά ομάδα (extreme right) παραμένουν κυρίαρχοι.»
«Μια ακόμα πιο αμφιλεγόμενη προσωπικότητα είναι ο στρατηγός Ναπολέων Ζέρβας, ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης. Κατά τη διάρκεια του πολέμου ο Ζέρβας είχε μια μικρή ομάδα «αντίστασης» στις δραστηριότητες της οποίας κρέμεται μυρωδιά συνεργασίας με τους ΝΑΖΙ. Σήμερα ο Ζέρβας είναι πρωτίστως μεταξύ εκείνων που θέλουν να εκμεταλλευτούν την παρούσα κατάσταση, όχι μόνο για να εξαλείψουν την κομμουνιστικής έμπνευσης επιθετικότητα πέραν των συνόρων, αλλά προφανώς για να ξεριζώσει όλους όσους στην Ελλάδα εναντιώνονται στην παρούσα κυβέρνηση. Είναι αναμφίβολα αυτός πίσω από το πρόσφατο κύμα συλλήψεων που δεν συνέλαβε μόνο κομμουνιστές, αλλά και, σύμφωνα με καλά πληροφορημένους παρατηρητές στην Αθήνα, αντι-κομμουνιστές αριστερούς.»
«..πίσω από την κυβέρνηση, είναι μια μικρή εμπορική και τραπεζική ομάδα συνωμοτών, με επικεφαλής τον Πεσμαζόγλου, διοικητή της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας, έξυπνο και αποτελεσματικό χειραγωγό. Αυτή η ομάδα είναι αποφασισμένη πάνω απ' όλα να προστατέψει τα οικονομικά της προνόμια, υπό οιοδήποτε κόστος για την οικονομική υγεία της χώρας. Τα μέλη της επιθυμούν να διατηρήσουν ένα φορολογικό σύστημα στημένο καταπληκτικά υπέρ αυτών. Αντιτίθενται στους ελέγχους συναλλάγματος, διότι μπορεί να τους εμποδίσει να διοχετεύουν τα κέρδη τους σε τράπεζες στο Κάιρο ή την Αργεντινή. Αυτοί ούτε θα ονειρευτούν ποτέ να επενδύσουν αυτά τα κέρδη στην ανάκαμψη της χώρας τους.».«Τα ναυτιλιακά συμφέροντα είναι ιδιαίτερα σκανδαλώδη. Σήμερα η ελληνική εμπορική ναυτιλία απολαμβάνει μια έκρηξη εργασιών και οι εφοπλιστές συσσωρεύουν κέρδη. Αλλά η πτωχευμένη ελληνική κυβέρνηση σχεδόν δεν επωφελείται καθόλου από αυτή την ευημερία. Τα εμβάσματα των ναυτικών εξακολουθούν να έρχονται στην Ελλάδα, αλλά τα κέρδη των ιδιοκτητών στο μεγαλύτερο μέρος τους διαφυλάσσονται αλλού.»
«Κάθε επιχείρηση πρέπει να αναμένεται να πληρώνει δίκαιο φόρο στην κυβέρνηση υπό την προστασία της οποίας λειτουργεί -και ιδιαίτερα σε αυτή την περίπτωση όπου, οι Έλληνες εφοπλιστές είχαν τα περισσότερα κέρδη τους από πλοία Liberty που πουλήθηκαν σε αυτούς από την Ναυτιλιακή Επιτροπή των ΗΠΑ, ενώ η ελληνική κυβέρνηση εγγυήθηκε τα δάνεια τους (δες Σχόλιο 2). Τα ετήσια έσοδα ενός ελληνικής ιδιοκτησίας πλοίου Liberty κυμαίνονται πιθανότατα μεταξύ 200.000 έως 250.000 δολαρίων. Από το ποσό αυτό, μόνο ένα γελοιωδώς μικρό ποσό 8.000 δολαρίων πηγαίνει στην κυβέρνηση ως φόρος. Ξένοι εμπειρογνώμονες κάλεσαν την κυβέρνηση να αυξήσει τις φορολογικές της απαιτήσεις σε περίπου 30.000 δολάρια. Όμως, η πολιτική δύναμη των πλοιοκτητών έχει εμποδίσει οιαδήποτε αποτελεσματική δράση.»
«Θα είναι η δουλειά της αποστολής μας να υποχρεώσει σε ενέργειες αυτή την κυβέρνηση. Στην προσπάθειά τους, τα μέλη της αποστολής ας αναμένουν αντίσταση. Θα λάβουν κάθε δυνατή δικαιολογία και κάθε δυνατή μορφή γραφειοκρατικών αγκυλώσεων και ανικανότητας.»
«Μια άλλη, πιο ύπουλη μορφή πίεσης, θα ασκηθεί κατά των μελών της αποστολής. Το κοινωνικό λόμπι-το έξυπνο διεθνές γκρούπ, με έδρες τους στις Κάννες, το St. Moritz και την πλατεία Κολωνακίου των Αθηνών-θα μπεί σε λειτουργία. Πολλοί τους είναι γοητευτικοί άνθρωποι, μιλούν άπταιστα αγγλικά, θα προσπαθήσουν αυθεντικά να εξυπηρετήσουν την αμερικανική αποστολή, αλλά, πάνω απ 'όλα, θα επιδιώξουν να μετατρέψουν την αποστολή σε ένα ακόμα μέσο διαφύλαξης των δικών τους προνομίων.»«Θυμάμαι ακόμα ένα περίτεχνο δείπνο, όταν ένας κορυφαίος τραπεζίτης με διασκέδασε στο πολυτελές διαμέρισμά του στην Αθήνα. Υπήρχαν τρεις μπάτλερ με ποδιές, αρκετά υπέροχα κρασιά, εκπληκτικά καλό φαγητό. Ένας των επισκεπτών κατά τη διάρκεια του δείπνου τραγούδησε τις ομορφιές της θαλασσινής ζωής και του υψηλού σπόρ του ψαρέματος με ψαροντούφεκο και γυαλιά. Η αντίθεση ανάμεσα στο υπέροχο πάρτυ στο διαμέρισμα και τα υποσιτισμένα παιδιά στους δρόμους, ήταν απλά πάρα πολύ χτυπητή και σκληρή.»«…Είμαι πεπεισμένος ότι ο Αμερικανικός Λαός θα είναι πολύ υπόχρεος (στα μέλη της Αμερικανικής Αποστολής)…εάν μπορεί να δημιουργηθεί και να συντηρηθεί μια ατμόσφαιρα στην οποία ο Ελληνικός λαός να έχει μια ευκαιρία στο κοντινό μέλλον για ελεύθερες πολιτικές επιλογές.
Αυτό εγείρει το επίζηλο πρόβλημα της ανάμιξης ενός έθνους στα εσωτερικά θέματα ενός άλλου. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτή την ερώτηση με ειλικρίνεια. Βρετανοί αξιωματούχοι παραδέχτηκαν σε εμένα ανοιχτά ότι η Βρετανική Οικονομική Αποστολή δεν είχε καμιά χρησιμότητα γιατί οι λειτουργίες της ήταν μονάχα συμβουλευτικές…”Το μοιραίο μας λάθος” μου είπε ένας (Βρετανός) αξιωματούχος, “ήταν ότι αποδεχτήκαμε την ανικανότητα λόγω πολιτικών σχεδιασμών”. Προφανώς δεν μπορούμε να συμπεριφερθούμε στην Ελλάδα σαν να ήταν αποικιακή κτήση ή κατακτημένο κράτος.»
«…εάν ένας Έλληνας υπουργός αντιστέκεται ή εμποδίζει μέτρα αναγκαία για την Ελληνική ανάκαμψη, ή διαστρέφει την Αμερικανική βοήθεια προς αντιδημοκρατικές χρήσεις, δεν μπορώ να πιστέψω ότι η αποστολή μας θα καθίσει άπραγη.»
«Έχω την αίσθηση ότι το ελληνικό κράτος, έχοντας ζητήσει βοήθεια και επίβλεψη, βάζει σε κάποιο βαθμό περιορισμό στην δική του εθνική κυριαρχία..»«…ένας των σοφότερων Ελλήνων μου είπε: “Εάν η πρακτική που ακολουθήθηκε μέχρι τώρα συνεχιστεί – δηλαδή να προστατεύεται η ανικανότητα και η απροθυμία συνεργασίας των Ελλήνων υπουργών πίσω από ένα πέπλο μυστικότητας – η αποστολή θα χάσει την πρωτοβουλία στην Ελλάδα”. Η αποστολή πρέπει να έχει απευθείας επαφή με τον Ελληνικό λαό ευθύς εξ’ αρχής και να ελκύει την κοινή γνώμη για ενεργή στήριξη. Δεν βλέπω άλλο τρόπο άσκησης πίεσης για αναγκαία μέτρα στα οποία αναμένεται να αντισταθεί ισχυρά το σημερινό Ελληνικό κυβερνητικό καθεστώς».
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κατάσταση χωρίς προηγούμενο στην ιστορία μας, και θα πρέπει εμείς να αναπτύξουμε νέα αμερικανικά μέσα για την αντιμετώπιση της. Η βρετανική φόρμουλα σε τέτοιες περιπτώσεις ήταν πάντα η συνεργασία τους με τις ντόπιες άρχουσες τάξεις – εξαγορά υποστήριξης με ισχυροποίηση της ντόπιας εξουσίας για την εκμετάλλευση των μαζών, ώστε σε αυτούς (άρχουσες τάξεις) στηριζόμενοι, να κρατούν το λαό κάτω με χωροφύλακες και μαστίγια.Αυτή η φόρμουλα δεν είναι μόνο αποκρουστική στις αμερικανικές παραδόσεις. Είναι επίσης και μη πρακτική. Κανένα σύστημα δεν θα παρέδιδε τον ελληνικό λαό πιο γρήγορα στα χέρια των Ρώσων.»
και καταλήγει: «…εάν μπορούμε να αφήσουμε την Ελλάδα σε μια κατάσταση οικονομικής και πολιτικής υγείας, θα έχουμε φέρει νέα ελπίδα και νέα πίστη στους ανθρώπους που αγαπούν την ελευθερία παντού στον κόσμο.»
(Σχόλιο 1): Η «βασιλικά αιμομικτική» και βαθειά αναξιοκρατική, ανεύθυνη πρακτική της κλειστής κυκλικής εναλλαγής στις καρέκλες των ίδιων προσώπων, που ίσχυε έκτοτε, έφερε και την σημερινή εθνική τραγωδία.
(Σχόλιο 2): Σε συνέντευξη του ο κ. Κοζιάς στη neakriti.gr το 2014, ανέφερε ότι έως σήμερα οι εφοπλιστές κατασκευάζουν πλοία στο εξωτερικό (Κίνα) με εγγυημένα ακόμα από το Ελληνικό δημόσιο δάνεια, και έχουν ζωτική ανάγκη να φέρουν και ελληνική σημαία αφού ουδέν άλλο κράτος, π.χ. η Αγγλία, θα τους έδιδε εγγυήσεις Δισεκατομμυρίων.
Στοιχεία για τον κ. Πόρτερ και την έκθεση του στα ελληνικά βρείτε στο https://el.wikipedia.org/wiki/Πωλ_Α._Πόρτερ και https://el.wikipedia.org/wiki/Έκθεση_Πόρτερ
Ολόκληρη η έκθεση στα αγγλικά εδώ
http://notthemajorityopinion.blogspot.gr/2013/09/wanted-miracle-in-greece-collier-sep-20.html
Ο Σπύρος Βροντινός είναι Δρ. Πολιτικός Μηχανικός
