Ποιος τη ζωή των παιδιών κυνηγάει;

Της Μαρίας Λιονάκη

Ζούμε στην εποχή που οι περισσότεροι ξυπνάμε με ένα άσχημο προαίσθημα. Με μια αίσθηση πως από στιγμή σε στιγμή θα σκάσει άλλη μια βόμβα σε κοινωνικό επίπεδο, κάτι κακό πάλι θα συμβεί, θα αποκαλυφθεί. Εξάλλου ο περισσότερος κόσμος πρώτα ξυπνάει θυμωμένος και στην πορεία της ημέρας κάπου το αποδίδει. Πρώτα είναι εχθρικός και καχύποπτος με τους άλλους και μετά βρίσκει το άλλοθι του που το κάνει αυτό. Έτσι κλεινόμαστε πιο πολύ στον εαυτό μας, έτσι καταβαραθρώνονται όλο και περισσότερο πρόσωπα και  θεσμοί, οι αυθεντίες ακυρώνονται και η κοινωνία αναζητά κάτι νέο να πιστέψει, αν τολμήσει πάλι  ο καθένας  να εμπιστευτεί. Έτσι, ενώ η καλοκαιρία στη φύση, στο μετεωρολογικό δελτίο του καιρού  συνεχίζεται, έχει ενσκήψει στο κοινωνικό γίγνεσθαι μια άνευ προηγουμένου κακοκαιρία. 

Το θέμα όμως για άλλη μια φορά είναι σύνθετο και πολυπαραγοντικό.  Θα μπορούσε να οριστεί  ως εξής: πόσοι ενήλικοι χρειάζονται για να κακοποιηθεί ένα παιδί; Γιατί δεν συντελείται μόνο από έναν μια τόσο εγκληματική και ολοκληρωτική  καταστροφή. Σίγουρα χρειάζεται ένας γονιός  που δεν είναι γονιός. Που δεν έγινε συνειδητά, που δεν προσπάθησε να σταθεί στο ύψος του ρόλου του. Κι ένας οικογενειακός περίγυρος που δε βοήθησε και που ίσως κληροδοτεί από γενιά σε γενιά το ίδιο ελλιπές και νοσηρό   μοντέλο. Ίσως ακόμα κι ένας κοινωνικός περίγυρος που σιώπησε. Ακόμα κι ένα σχολείο που ενδεχομένως δεν αντιμετώπισε σωστά κι επιδείνωσε με λάθος αντιμετώπιση  το εν λόγω παιδί που συνήθως παρουσιάζει παρεκκλίνουσα, παραβατική  συμπεριφορά.  Τόσα απλά και αλυσιδωτά, με αυτή τη συνταγή και στερεότυπες εξισώσεις συντελείται το έγκλημα. Βρίσκεται ένα παιδί χωρίς σταθερές ζωής, χωρίς ένα  ασφαλές περιβάλλον, ένα ζεστό κατάλυμα, χωρίς αγάπη, χωρίς φροντίδα.  Στο δρόμο. Έχοντας συνήθως  παρατήσει το σχολείο κι έχοντας  συχνά αποκτήσει κακές παρέες. Με μέλλον προδιαγεγραμμένο. 

Κι εδώ έρχεται ο ρόλος που πρέπει να παίξει ένα κράτος, μια κοινωνία, ένας φορέας κοινωνικής μέριμνας. Υπάρχει άραγε  μέριμνα για τέτοια παιδιά; ‘Η μάλλον ποια είναι η πιο σωστή μέριμνα που πρέπει να λαμβάνεται σε τέτοιες περιπτώσεις; Με ανάδοχες οικογένειες ή με  ένταξη σε ιδρύματα, δομές; Ποιες είναι οι δικλείδες ασφαλείας που πρέπει να τηρηθούν, ώστε τα ήδη τραυματισμένα παιδιά να μην αντιμετωπίσουν μια ακόμη  χαριστική βολή, μια  κακοποιητική συμπεριφορά, ένα δεύτερο χτύπημα που σίγουρα δεν αντέχουν οι εύθραυστες πλάτες, οι εύθραυστες ψυχές τους; Πώς δε θα γίνουν αυτά τα παιδιά εύκολα θύματα μιας διαστροφής; Κι ενδεχομένως αργότερα θύτες;  Ποιος έλεγχος πρέπει να ασκείται σε αυτούς που θα αναλάβουν τη φροντίδα τους; 

Για άλλη μια φορά η επικαιρότητα μοιάζει με το χειρότερο θρίλερ.  Ένας χώρος που ήταν ψηλά στη συνείδηση του κόσμου και είχε  κατά καιρούς με δωρεές  ενισχυθεί  κινδυνεύει να αποδειχτεί βούρκος.  Για άλλη μια φορά πέφτουν σιγά σιγά οι μάσκες κι αυτό που αποκαλύπτεται μας τρομάζει. Για άλλη μια φορά ένας  θεσμός σημαντικός , ιερός της κοινωνίας μοιάζει  πως νοσεί σε κάποιο μέλος του, γεγονός που αίρει γενικότερες  αμφισβητήσεις,  σκεπτικισμό που δεν αξίζει στα άξια μέλη του χώρου. Γι άλλη μια φορά ευχόμαστε όλοι να μην είναι τελικά τα πράγματα όπως δείχνουν κι  οι εγκαλούμενοι να αποδειχτούν  αθώοι. Για το καλό των παιδιών. Δεν παύουμε όμως όλοι αυτές τις μέρες να αναρωτιόμαστε…

 Τι ακριβώς συνέβαινε στη δομή; Πόσες οι κακοποιητικές συμπεριφορές, ποια η διάσταση της εκμετάλλευσης, της ατίμωσης, του εκφοβισμού, της διαστροφής; Πόσοι εμπλέκονται, για πόσο διάστημα σιωπούσαν, πώς πείθονταν να μη μιλήσουν; Πόσα ανέχονταν τα άτυχα παιδιά, τα παιδιά ενός κατώτερου θεού, για να αποφύγουν να βρεθούν σε χειρότερη κατάσταση, εντελώς στο δρόμο; Ποια κόλαση  ήταν άραγε χειρότερη;  Κι αν μιλούσαν κι έφευγαν απ’ τη δομή υπήρχε περίπτωση κανείς να νοιαστεί γι’ αυτά;

Και στο παρόν,  όταν όλα αυτά περάσουν και τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι, αν αυτό αποφασίσει η δικαιοσύνη, όταν ο φακός σταματήσει να φωτίζει τα νιάτα, τα λουλούδια που μαράθηκαν πριν ανθίσουν , όταν  τα μικρόφωνα σταματήσουν  να κρέμονται από τα χείλη τους, όταν οι δημοσιογράφοι πάψουν να τα αναζητούν,  ποια θα συνεχίσει να είναι η μοίρα αυτών των παιδιών; Μπορούμε να ξανα-εμπιστευτούμε δομές;  Πόσο ακόμη  κακό  κάνει σε όλα αυτά τα παιδιά   αυτό το πρόσκαιρο ενδιαφέρον που επιφέρει μεγάλη προσωπική έκθεση και  άσκεφτες εξομολογήσεις προς μη ειδικούς, ένα ενδιαφέρον που δε θα συνοδεύεται  αργότερα από βοήθεια; Καθώς  όλοι εμείς, μετά τι;  Δειλοί,  μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, ως πότε θα προσμένουμε για την κοινωνία μας  κάποιο θάμα;

Φωτογραφία από Milosz_ via vista.create