Περί των East Med και TAP

του Πέτρου Μηλιαράκη*

Ασφαλώς σημαντική είναι η αναβάθμιση του γεωπολιτικού, γεωοικονομικού και γεωστρατηγικού ρόλου της Ελλάδας ,κυρίως λόγω του East Med Gas Pipeline (EMGP), που αφορά δεδομένη συμφωνία από τις 20 Μαρτίου 2019 (Ιερουσαλήμ).

Η απόφαση αυτή έχει το αυξημένο κύρος της σαφούς βούλησης των ηγετών της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Παρών δε με «ειδικό βάρος» για τις όποιες εξελίξεις ήταν και ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο, που έδειξε έτσι εμπράκτως τη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ για τον εν συντομία αποκαλούμενο αγωγό East Med.

Έτσι οι Αλέξης Τσίπρας, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, και Νίκος Αναστασιάδης έλαβαν περαιτέρω «εγγυήσεις» για την πρόοδο του έργου. Άλλωστε, το «όλον έργο» αφορά ευθέως στην Exxon Mobil, η οποία λόγω του οικονομικού κύρους της, έχει (και) την άμεση υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω κονδυλίων από το CEF (Connect Europe Facility). Στηρίζει δε οικονομικά η Ευρωπαϊκή Ένωση το «όλον εγχείρημα», γιατί ο East Med, θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου στις χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης.

• η «αποστολή» του East Med

Η αφετηρία του East Med θα αφορά στις υποθαλάσσιες περιοχές εξόρυξης της «Λεκάνης της Λεβαντίνης», έξω από τις ακτές του Ισραήλ, και θα εφοδιάζεται από τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων της κυπριακής ΑΟΖ. Στη συνέχεια μέσω Κύπρου και Κρήτης θα καταλήγει στην Πελοπόννησο. Η διαδρομή δε θα συνεχίζεται και στην Ηπειρωτική Ελλάδα, μέσω Ηγουμενίτσας, ενώ περαιτέρω με τον υποθαλάσσιο ελληνο-ιταλικό αγωγό Poseidon, ο συγκεκριμένος αγωγός θα καταλήγει στο Οτράντο της Ιταλίας απ’ όπου το φυσικό αέριο θα διοχετεύεται στο ευρωπαϊκό δίκτυο.

Υπ’ όψιν δε ότι από τα 1.900 χλμ. μήκους του αγωγού , τα 1.300 χλμ. θα κατασκευαστούν υποθαλασσίως, σε μεγάλα βάθη, ακόμη και των 3.000 μέτρων, ενώ τα 600 χλμ. θα είναι η χερσαία διαδρομή και θα αφορά στην Ελληνική Επικράτεια.

Επίσης με βάση έγκυρους υπολογισμούς η μεταφορική ικανότητα του East Med θα ανέρχεται στα 20 δις. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο, με αναφορά στα θαλάσσια οικόπεδα του Ισραήλ (Πεδία-Οικόπεδα: Ταμάρ και Λεβιάθαν) και της Κύπρου (Πεδία-Οικόπεδα: Αφροδίτη, Καλυψώ και Γλαύκος).

Ενταύθα θα πρέπει να προστεθούν και οι δυνατότητες συμμετοχής του Αιγυπτιακού κοιτάσματος Ζορ, οπότε πρόδηλη είναι η ενεργειακή συμβολή της Ελλάδας στην τροφοδοσία της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης, και ως εκ τούτου αντικειμενική είναι η γεωπολιτική, γεωοικονομική και γεωστρατιωτική αναβάθμιση της Χώρας. Αυτό δε προκύπτει αυτοτελώς, ανεξαρτήτως του ρόλου που περαιτέρω διαδραματίζει η Ελλάδα και λόγω του ΤΑΡ (Trans-Adriatic Pipeline),

• εύλογες και αντικειμενικές οι επιφυλάξεις

Συνεπώς όλα καλά; Ο γράφων μέχρι και τον παρόντα χρόνο διατηρεί έντονη ανησυχία και σοβαρές επιφυλάξεις για τις όποιες εξελίξεις, λόγω της αδυναμίας να εκτιμηθεί η έκταση επίδρασης του «όλου εγχειρήματος» στο περιβάλλον. Αλιεία, δημόσια υγεία, καθαρές θάλασσες, κλίμα και τουρισμός, είναι έννομα αγαθά μοναδικής αξίας για την Ελλάδα επί των οποίων δεν είναι «καθαρό» ποιές επιπτώσεις θα υπάρξουν! Επισημειώνω δε και το ζήτημα του ενδεχόμενου, ευθείας «πολεμικής εμπλοκής» ή άλλως, σύμφωνα με εκτιμήσεις το ζήτημα… «τυχαίου», συνήθως επικαλούμενου, «θερμού επεισοδίου». Επίσης επισημαίνω και τον άμεσο κίνδυνο αύξησης υπερμέτρως των «αμυντικών δαπανών» (1), πέραν του μέτρου της αποτρεπτικής ισχύος των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, όταν μάλιστα δεν είναι καθόλου σαφές το «μέγεθος» του εκτιμώμενου ή προσδοκώμενου «οικονομικού οφέλους» και το επίπεδο του γενικότερου, για την Ελλάδα ασφαλώς, δημοσίου συμφέροντος σε αναφορά με το «όλον εγχείρημα»!..

ΑΝΤΙ ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΩΝ:

(1) Ας μην μας διαφεύγει ότι ένας από τους σημαντικούς λόγους κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης (ΕΣΣΔ) ήταν η ασύμμετρη αύξηση των στρατιωτικών δαπανών.

————————

*Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου (ECHR και GC-EU).