Όταν το «φακελάκι» γίνεται μπαλάκι

του Γιάννη Σ. Καλαντζάκη*

Το περασμένο Σάββατο διοργανώθηκε στο Ηράκλειο (μια μέρα μετά την παγκόσμια ημέρα υγείας που εφέτος είναι αφιερωμένη στην κατάθλιψη) ημερίδα με τίτλο: «Δημόσια Νοσοκομεία Χωρίς Φακελάκι. Ωθούμε την Ευθύνη. Ενισχύουμε τη Διαφάνεια. Διεκδικούμε την Αξιοπρέπεια».

Όχι δεν διοργανώνθηκε από τη μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ψηφιακή πλατφόρμα http://www.edosafakelaki.org. Ούτε από την ανεξάρτητη αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη, η οποία δεν είχε καν προσκληθεί. Διοργανώθηκε από την Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου.

Από τον τίτλο καταλαβαίνουμε ότι αφορά μόνο τα δημόσια νοσοκομεία. Το “φακελάκι” δηλαδή προσωπικός χρηματισμός ιατρού ή άλλου επαγγελματία υγείας με μη δηλωμένο χρήμα σε ιδιωτικές δομές υγείας δεν αφορά τους διοργανωτές, φαντάζομαι ούτε το Υπουργείο Υγείας.

Ίσως δυσκολευτούμε να καταλάβουμε τι σημαίνει: “ωθούμε την ευθύνη”! Αυτοί που πρέπει να φέρουν την ευθύνη την ωθούν, την εξορκίζουν, τη δαιμονοποιούν στη βάση της “ηθικοποίησης της υγείας”, αλλά μήπως αυτό γίνεται γιατί αδυνατούν να την ελέγξουν και δεν μπορούν να διοικήσουν;

Μια ημερίδα λοιπόν για να εισαγάγει την “ανάγκη” των κυβερνώντων να δημιουργήσουν κάτι που ήδη είναι θεσμοθετημένο και λειτουργεί: το Συνήγορο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, από την ανεξάρτητη αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη (τομέας κοινωνικής προστασίας, νόμος 3293/2004).

Η ανάγκη τους είναι να δημιουργήσουν μέσα στο σύστημα το “Συνήγορο του Ασθενή”. (Αυγή 4/3/2017) κι όπως ανακοινώθηκε στην ημερίδα, ηλεκτρονική πλατφόρμα ανώνυμων καταγγελιών. Να οδηγήσουν δηλαδή τους χρήστες υπηρεσιών υγείας (όλες κι όλους μας) από μια ανεξάρτητη αρχή πίσω στο ίδιο το σύστημα, στο όνομα της “ηθικοποίησης της υγείας”. Έτσι όμως ενισχύεται η διαφάνεια;

Έχοντας τον έλεγχο της διοίκησης των δημοσίων δομών υγείας μπορεί κανείς να δώσει κίνητρα κι επιβράβευση στους εξαντλημένους επαγγελματίες υγείας, να συμφωνήσει διαδικασίες και γενικά να πετύχει ένα διαπιστευμένο για την ποιότητά του εθνικό σύστημα υγείας (είμαστε η μόνη χώρα στην ΕΕ χωρίς διαπίστευση υπηρεσιών υγείας), να διασυνδεθεί λειτουργικά με όλες τις δομές υγείας ιδιωτικές και δημόσιες, να συνδεθεί με την Περιφέρεια και το Δήμο και να ακολουθεί τις προτροπές και κριτική των ανεξάρτητων αρχών.

Παρόλα αυτά, η “λίστα χειρουργείου” σίγουρα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.

Το ελληνικό νοσοκομείο χρειάζεται ένα εθνικό πρόγραμμα διαπίστευσης της ποιότητας που να έχει αποστολή και φιλοσοφία, υποδομή και κύρος, δημοσιευμένες σταθερές επίδοσης, διαχείριση των εφαρμογών άμεσα σε επίπεδο Υγειονομικής Περιφέρειας, και μεταξύ πολλών άλλων τη διαθεσιμότητα από την πολιτεία βασικών θεσμικών πόρων και δυναμικότητας προσωπικού.

Μια τέτοια διαχείριση ποιότητας και διαφάνειας στο ελληνικό νοσοκομείο πρέπει να διέπεται από 4 θεμελιώδεις αρχές: προσανατολισμό στον ασθενή, προσανατολισμό στον εργαζόμενο, προσανατολισμό στη διεργασία και διαρκή βελτίωση.

Έχει γίνει αντιληπτό ότι αυτή η κυβέρνηση στηρίζεται συχνά στη διαχείριση συμβόλων. Κι όπως πρόσφατα έγραψε ο Σ. Δανέλλης: “Υπάρχουν όμως περίοδοι που οι πολιτικοί οφείλουν να πάψουν να κουνούν τα λάβαρα των συμβόλων και να ασχοληθούν με την ουσία των πραγμάτων.”

Η δημόσια υγεία, η διαφάνεια, η αξιοπρέπεια πολιτών κι επαγγελματιών υγείας απαιτούν λύσεις κι όχι περιττές εξαγγελίες μέσα από “τεχνητές ανάγκες”.

* Ο Γιάννης Σ. Καλαντζάκης είναι entrepreneur υπηρεσιών υγείας, τ. διοικητής Υγειονομικής Περιφέρειας Κρήτης, μέλος της ΜΕΣΥΑ (κεντρικής επιτροπής) στο ΠΟΤΑΜΙ.