Του Γιώργου Μηλιαρά
Αη- Γιάννης ο Καμπίτης (Ριγολόγος)
Το μεγάλο Λασιθιώτικο πανηγύρι, στη μέση του καρπισμένου αυτή την εποχή Λασιθιώτικου κάμπου, σημείο αναφοράς όλων των απανταχού Λασιθιωτών και απαραβίαστο όριο των πλημμυρών του χειμώνα που έκαναν λίμνη το Λασίθι . Βαριά η ιστορία της μεγάλης εορτής, μα μέρες που ζούμε, έχομε ανάγκη πιο πολύ το χαμόγελο ...
Να ξαναπούμε λοιπόν την ιστορία της γνωστής παροιμίας, έστω και για δυό-τρεις στιγμές λοξοδρόμησης της σκέψης μας από την περίεργη εποχή που βιώνουμε με κορωνοϊούς, απειλές και αβεβαιότητα ...:
«Οντέ γροικάς τ´Άη-Γιαννιού, είναι δεν είναι ξάργιε...»
Ήθελε λέει ο Αγάς σε ένα κεφαλοχώρι τση Κρήτης, να του πούνε οι χωριανοί ντου ένα Χριστιανό Άγιο για να τονέ γιορτάζει κι αυτός κατά το έθιμο με αρτοπλασίες και τραπεζώματα ... Ο πονηρός εφημέριος του υπέδειξε τον Άγιο Ιωάννη...
Αλλά τη μια ο Αη Γιάννης ο Βαπτιστής, την άλλη ο Αη Γιάννης ο Χρυσόστομος, την άλλη ο Ριγολόγος και ένας μεγάλος αριθμός Αγίων με αυτό το όνομα, που έχει η εκκλησία μας και που δεν παρέλειπε κάθε φορά ο Εφημέριος να υπενθυμίζει στον Αγά την εορτή, τον είχανε φέρει σε απελπισία... Κάθε τόσο και λιγάκι, άρτους, τραπεζώματα και κεράσματα ...
Εβαρέθηκε λοιπόν και αποφάσισε να γιορτάζει μόνο τον Αη Γιάννη το Βαπτιστή...
Ανήμερα στις 24 Ιουνίου που γιορτάζεται το γενέσιο του Αη Γιάννη του Προδρόμου, επαύριο του γνωστού εθίμου του Κληδώνου, εκαβαλίκεψε το μουλάρι ντου και πήγε να δει τσ´ ελιές του σε ένα μετόχι αν έχουνε καρπό. Στο δρόμο εξυπάστηκε το μουλάρι, τον εγκρέμισε και ήκαμε τα κόκαλα τση δεξάς του χέρας, κομμάτια....
Το βράδυ τονέ συνάντησε στο καφενείο μαντηλοδεμένο,ο Εφημέριος του χωριού ντου και τονέ ρώτηξε ηντάπαθε ... Είπε τη περιπέτεια ντου με το μουλάρι και ο πονηρός παππάς τονε κάρφωσε : Εεε, μα Αγά μου η μέρα πούναι σήμερο, τ´ Αη Γιαννιού, εβρήκες να πας στ´ελιές;... Οι αμαρτίες πλερώνονται..
Αργότερα στο σπίτι του, εδήλωσε στη χανούμη ντου: «Οντε γροικάς τ´Αη Γιαννιού, είναι δεν είναι ξάργιε ...»