Ο σύγχρονος πολιτισμός και τα δικαιώματα της γυναίκας

Του Πέτρου Μηλιαράκη*

Ο σύγχρονος πολιτισμός δοκιμάζεται και κρίνεται με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες του ατόμου.

Με βάση όμως τα στατιστικά στοιχεία που έχουν περιέλθει στα Όργανα της Ευρωπαϊκή Ένωσης, που αφορούν την κακοποίηση και κυρίως την σεξουαλική παρενόχληση των γυναικών, προκύπτει ότι η παρούσα συγκυρία δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του σύγχρονου πολιτισμού. Και τούτο γιατί η 25η επέτειος της εορτής της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας επιβαρύνεται με τα παρακάτω, όπως τα Ενωσιακά Όργανα μας πληροφορούν. Έτσι:

• κάθε δεύτερη γυναίκα έχει αντιμετωπίσει «κάποια μορφή» σεξουαλικής παρενόχλησης  -δηλαδή η μια στις δύο γυναίκες, ή το 50% των γυναικών έχει υποστεί μια τέτοια παρενόχληση
• η μια στις πέντε γυναίκες έχει βιώσει σωματική και σεξουαλική βία από το σύντροφό της, ενώ 
• το 43% των γυναικών έχει βιώσει «κάποια μορφή ψυχολογικής κακοποίησης», ακόμη και «καταχρηστικής συμπεριφοράς» από το σύντροφό τους. 

Τα προαναφερόμενα καταδεικνύουν τη βαρβαρότητα που επικρατεί. 

• ΤΑ ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ ΚΑΙ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

Ο σύγχρονος πολιτισμός στο πλαίσιο διεθνούς κινήματος εστιάζει ιδιαιτέρως στα δικαιώματα της γυναίκας, με κύριο σκοπό την καταπολέμηση των περιστατικών βίας κατά των γυναικών. 

Προς την κατεύθυνση αυτή τα Ηνωμένα Έθνη έχουν οργανώσει μια πρωτοβουλία. Αναφέρομαι στην πρωτοβουλία  «Orange the World: #HearMeToo», η οποία αποσκοπεί στο να ευαισθητοποιεί όλο και περισσότερο την κοινή γνώμη σε περιστατικά όπου η γυναίκα είναι αντικείμενο-πράγμα (res). 

Ήδη δε η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησε την πρωτοβουλία της Γαλλίας καθώς και των Κάτω Χωρών (Ολλανδίας), όπου το αντικείμενο ανάδειξης της απαξίας ήταν και είναι η «σεξουαλική παρενόχληση» των γυναικών.

• Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ ΠΑΡΕΝΟΧΛΗΣΗ ΩΣ ΑΠΑΞΙΑ 

Η Γαλλία ήδη με διεθνή παρέμβασή της ζητεί από τα πολιτισμένα κράτη να επικυρώσουν και να κυρώσουν (και μάλιστα χωρίς καμιά επιφύλαξη) τη «Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών». Το ιδιαίτερα ευαίσθητο σημείο της πολιτικής της Γαλλίας (και των Κάτω Χωρών) είναι η άρνηση των φερομένων ως πολιτισμένων χωρών να καταδικάσουν ως «βιαστές» τους «άνδρες εκείνους» οι οποίοι σε καθεστώς αρραβώνα ή γάμου ασκούν σεξουαλική βία κατά της συντρόφου τους, ως εάν η σεξουαλική σχέση και επαφή να αποτελεί αποκλειστική προνομία του άνδρα και όχι να αφορά σχέση κοινής αποδοχής και κοινής επιθυμίας αμφοτέρων των συντρόφων. Η πρωτοβουλία ειδικότερα της Γαλλίας εστιάζει στο ότι: η διεθνής κοινότητα οφείλει να κινητοποιηθεί και να πατάξει την ατιμωρησία και αυτών των περιπτώσεων.

Πέραν αυτών υπ’ όψιν και τα εξής ως προς τη «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης»:

• Η «ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ»

Η Σύμβαση αυτή αφορά το πρώτο νομικά δεσμευτικό διεθνές κείμενο, που καθιερώνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο μέτρων για την πρόληψη της βίας, την υποστήριξη των θυμάτων και την τιμωρία των δραστών. Πρόκειται για Σύμβαση του Συμβουλίου της Ευρώπης.  Ως συμβατικό κείμενο εκτείνεται πέραν των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, λόγω του ότι καθιερώνεται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και συναρτάται ευθέως με τα δικαιώματα και τις ελευθερίες του ανθρώπου. 

Η «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης» αποτελεί ήδη αναγνωρισμένο κανόνα του Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου προς τον οποίο προσχώρησε και η Ευρωπαϊκή Ένωση στις 13 Ιουνίου 2017. Αναγκαίο είναι δε η Σύμβαση αυτή να συνερμηνεύεται και με τις σχετικές διατάξεις της ΕΣΔΑ, καθώς επίσης και με τους εσωτερικούς κανόνες της συνταγματικής τάξης των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης. 

Ας εστιάσουμε όμως, πέραν των ενωσιακών Οργάνων και στις πρόνοιες των Ενωσιακών Οργάνων. 

• ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

Ενόψει των προαναφερόμενων, ήδη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από 28 Νοεμβρίου 2019 έχει υιοθετήσει Ψήφισμα με το οποίο επιδιώκεται να ολοκληρωθεί η διαδικασία επικύρωσης της «Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης», την οποία (στη συνέχεια) τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης οφείλουν να κυρώσουν σύμφωνα με την εσωτερικη τους έννομη τάξη. 

Αξιοσημείωτη είναι δε και η δήλωση της Έβελιν Ρέγκνερ (S&D, Αυστρία) Προέδρου  της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τα δικαιώματα των γυναικών και την ισότητα των φύλων. 

Η δήλωσή της Έβελιν Ρέγκνερ έχει δραματικό χαρακτήρα, καθόσον εμφαντικώς αναφέρει ότι:

«Οι αριθμοί είναι πολύ ανησυχητικοί. Μια στις τρεις γυναίκες βιώνουν σωματική ή σεξουαλική βία. Κάθε δεύτερη δολοφονία γυναίκας διαπράττεται από άτομο του στενού τους κύκλου. Οι δράστες είναι συχνά σύζυγοι, αδέλφια ή σύντροφοι. Το πιο επικίνδυνο μέρος για τις γυναίκες είναι το ίδιο τους το σπίτι. Η βία κατά των γυναικών μας αφορά όλους».

• ΤΟΥΤΩΝ ΔΟΘΕΝΤΩΝ:

Σε κάθε περίπτωση: η οποιαδήποτε βία, η οποιαδήποτε καταχρηστική συμπεριφορά και παρενόχληση κατά της γυναίκας ανεξαρτήτως ηλικίας, χρώματος, θρησκείας και οικογενειακής κατάστασης, αφορά επαχθές έγκλημα το οποίο οφείλει όχι μόνο να αναδεικνύει ο νομικός πολιτισμός, αλλά να καταδικάζει και να τιμωρεί με αυστηρές  έννομες συνέπειες.

--------------------------------------------

*Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC-EU).