Ο λαϊκισμός έφτασε στο τέλμα του

Του Βασίλη Σπυριδάκη*

Ολόκληρος ο κόσμος παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα τα όσα συνέβησαν στην Αμερική. Χιλιάδες οπαδοί του απερχόμενου προέδρου, Ντόναλντ Τραμπ, κατέλαβαν τον περιβάλλοντα χώρο του Καπιτωλίου και στη συνέχεια εισέβαλλαν σε αυτό προκαλώντας υλικές ζημιές, μα το κυριότερο προκαλώντας ζημιά στο κύρος της δημοκρατίας.

Αποτέλεσμα αυτής της διαδήλωσης: 4 νεκροί και χιλιάδες τραυματίες. Πλάνα βγαλμένα από οσκαρική ταινία του Στίβεν Σπίλμπεργκ κατέκλυσαν τις οθόνες μας. Άλλοι κρατούσαν σημαίες της καμπάνιας του κόμματος στις εκλογές, ενώ άλλοι πίστεψαν πως η εν λόγω εκδήλωση μάλλον επρόκειτο για κάποιο.....αποκριάτικο πάρτι και ήρθαν ντυμένοι με γούνες και στολές. Ανέμενε κανείς μια τέτοια αντίδραση όμως στη συγκεκριμένη χώρα; Δυστυχώς, έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα μάλλον όχι...

Το 2020 αποτέλεσε μια χρονιά που θα μείνει χαραγμένη στην ιστορία της Αμερικής. Η πανδημία του κορωνοϊού, η παρατεταμένη αστυνομική βία, το κίνημα Black Lives Matter και η αμφίρροπη εκλογική αναμέτρηση που ανακήρυξε νικητή τον υποψήφιο των Δημοκρατικών, Τζο Μπάιντεν συνθέτουν το παζλ των εξελίξεων που συνέβησαν όλο αυτό το χρονικό διάστημα. Ο Τραμπ, προσπάθησε με έννομα και κυρίως, άνομα μέσα να ανατρέψει την εις βάρος του κατάσταση. Την ίδια στιγμή, εξαπέλυσε δριμεία επίθεση εναντίον των ΜΜΕ και των Δημοκρατικών, διαμηνύοντας πως το Ρεπουμπλικανικό κόμμα κέρδισε πεντακάθαρα στις εκλογές. Η κατάσταση στην οποία βρισκόταν η Αμερική ήταν εφιαλτική, με τις ταραχές στους δρόμους να αποτελούν καθημερινό φαινόμενο και την πανδημία να κυριαρχεί, αφήνοντας πίσω της χιλιάδες νεκρούς και δημιουργώντας μια έντονη ρήξη μεταξύ του επικεφαλής λοιμωξιολόγου Άντονι Φάουτσι και του Προέδρου Τραμπ, με τις θεωρίες συνομωσίας του δεύτερου να δίνουν και να παίρνουν. Και φτάνουμε λοιπόν στις 6 Ιανουαρίου του 2021, ημέρα που η ισχυρότερη δημοκρατία του κόσμου κατέρρευσε.

Δύο εβδομάδες πριν την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης, χιλιάδες υποστηρικτές του Ντόναλντ  Τραμπ κατακλύζουν τους δρόμους της Ουάσινγκτον και κατευθύνονται προς το Καπιτώλιο. Με την απαράδεκτη ανοχή των αστυνομικών, καταφέρνουν να εισβάλλουν στο εσωτερικό και να διακόψουν την συνέλευση της Βουλής των Αντιπροσώπων που επικύρωνε το αποτέλεσμα των εκλογών. Αίτημα τους: ακύρωση του αποτελέσματος και επιστροφή του Τραμπ στον προεδρικό θώκο. Βίαιες ταραχές ξεσπούν στο χώρο και γίνεται εισβολή στην αίθουσα της Βουλής των Αντιπροσώπων. Οι σουρεαλιστικές εικόνες που μας χαρίζουν οι τηλεοπτικές κάμερες ξεπερνούν κάθε προηγούμενο . Άνθρωποι της Ασφάλειας προσπαθούν με ένα γραφείο να αποτρέψουν την είσοδο περισσότερων διαδηλωτών στην αίθουσα ενώ ένας....θαρραλέος αποφάσισε να πάρει τη θέση της Νάνσυ Πελόζι και να καθίσει στην καρέκλα της Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Τώρα άμα θεωρείται διαδηλωτής κάποιος που φοράει γούνα και είναι έτοιμος να πρωταγωνιστήσει σε κάποια ταινία επιβίωσης ή κάποιος άλλος που φοράει στρατιωτικά ρούχα και οπλοφορεί, πιστεύοντας πως βρίσκεται σε  εμπόλεμη ζώνη της Μέσης Ανατολής, μάλλον δεν ξέρει τον ορισμό της διαδήλωσης. Ωστόσο, αυτό που παρακολούθησαν χιλιάδες θεατές ανά την υφήλιο το βράδυ της περασμένης Τετάρτης, δεν διαφέρει από την πολιτική κατάσταση ορισμένων χωρών εκείνης της περιοχής. Οι αποτρόπαιες εικόνες, με ανθρώπους να καίνε τηλεοπτικές κάμερες ή την σημαία του κινήματος Black Lives Matter προκάλεσαν οργή και αγανάκτηση και αποτέλεσαν κύριο θέμα συζήτησης. Δεν προξενεί όμως καμία εντύπωση σε όσους ασχολούνται με τα πολιτικά τεκταινόμενα. Ο Τραμπ, εκμεταλλευόμενος τα κοινωνικά δίκτυα αλλά και την έλλειψη στοιχειώδους μόρφωσης εκατομμυρίων Αμερικανών, ιδιαίτερα από τον Νότο, υποκίνησε την βία και προκάλεσε αυτό το χάος που εξελίχθηκε σε εφιάλτη. Το όνειρο αυτών των ατόμων να ανατρέψουν με πραξικοπηματικό τρόπο την εξουσία αποτέλεσμα δημιούργημα του. Αυτό φάνηκε και στην  δήλωση του αργότερα, στην οποία ζήτησε από τους παρευρισκόμενους να αποχωρήσουν ειρηνικά, επιμένοντας ωστόσο πως η νίκη των Δημοκρατικών ήταν αποτέλεσμα απάτης και χαρακτηρίζοντας τους ‘’διαδηλωτές’’ ως  πατριώτες και γενναίους που ‘’αντιστέκονται’’ σε αυτή την κατάσταση.

 Διαφορετική άποψη όμως φαίνεται να έχει η πλειοψηφία των Ρεπουμπλικανών στελεχών και ιδιαίτερα ο τέως αντιπρόεδρος, Μάικ Πενς, ο οποίος τόνισε μάλιστα  πως θα παρευρεθεί κανονικά στην τελετή ορκωμοσίας του Τζο Μπάιντεν, κάτι που δεν θα κάνει ο Τραμπ. Η εθνικιστική πολιτική και ο λαϊκισμός που υιοθέτησε σε μεγάλο μέρος της θητείας του, του χάρισαν την υποστήριξη από μεγάλη μερίδα ακροδεξιών ατόμων, οι οποίοι αποτελούσαν τον κύριο όγκο των ταραχοποιών. Τα γεγονότα εμφάνισαν την ρήξη που υπάρχει ανάμεσα στους Ρεπουμπλικανούς και τον Τραμπ, καθώς οι πρώτοι έκαναν όλο αυτό το χρονικό διάστημα τα στραβά μάτια και αγνοούσαν τις τακτικές που ακολουθούσε ο Προέδρος, τακτικές με τις οποίες δεν εκτόνωνε την κατάσταση αλλά αντίθετα την έκανε πιο έντονη. Πολλά μέλη του κόμματος θεωρούν πως τα γεγονότα έχουν αμαυρώσει την ιστορία του κόμματος σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που τα εξισώνουν με το σκάνδαλο Γουότεργκειτ επί Ρίτσαρντ Νίξον. Ωστόσο δεν βρίσκουν τρόπους για να αντιδράσουν σε αυτή την κατάσταση. Πως να αντιδράσουν άλλωστε, όταν εκατομμύρια  ψηφοφόροι του κόμματος  τάσσονται υπέρ της πολιτικής του Ντόναλντ Τραμπ; Ένας στους πέντε Αμερικανούς συμφωνεί με την εισβολή στο Καπιτώλιο, θέση που δείχνει ξεκάθαρα την στήριξη του στον Ντόναλντ Τραμπ. Εν’ όψει την ορκωμοσίας της νέας κυβέρνησης, η κατάσταση είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει αν τα πράγματα μπορούν να κυλήσουν ομαλά μέχρι τότε. 

Τα γεγονότα αυτά αποτελούν πιθανότατα την αρχή του τέλους για τον Τραμπ, εξανεμίζοντας του παράλληλα την όποια προσπάθεια του για επανεκλογή στις επόμενες εκλογές. Το κύριο ερώτημα όμως είναι ένα: Ο Τραμπ θα φύγει, ο <<τραμπισμός>>;;

Σημείωση: Η Σαμάνθα Πάουερ, πρέσβειρα των Ηνωμένων Πολιτείων στα Ηνωμένα Έθνη επί θητείας Μπαράκ Ομπάμα, με ανάρτηση της στο Twitter, δήλωσε πως ηγέτες, όπως ο Ερντογάν, με αφορμή την εισβολή στο Καπιτώλιο, έκαναν πολύ καιρό για να παρέμβουν με δηλώσεις τους. Κάτι τέτοιο όμως μπορεί να χαρακτηριστεί σαν κοροϊδία, καθώς τα γεγονότα που έλαβαν χώρα την μοιραία Τετάρτη είναι αποτέλεσμα της αυταρχικής τακτικής του Τραμπ στην οποία οι ίδιοι βασίζουν την πολιτική τους.