Νέες συνθήκες, νέες συνθέσεις

του Δημήτρη Λιντζέρη

Η πανδημία, που πρόσφατα έπληξε τον κόσμο και ακόμα κρατεί, καθώς και οι τρόποι αντιμετώπισής της, έφεραν εκ νέου στη δημόσια συζήτηση ιδεολογικούς προβληματισμούς. Έπειτα από πολλά χρόνια συνειδητοποιήσαμε την ανάγκη να σταθούμε σε κεφαλαιώδη ζητήματα, τα οποία συνδέονται με τη ζωή μας και τον τρόπο διαβίωσης και βέβαια με το κοινωνικό μοντέλο. Ζητήματα παραμελημένα, παρόλο που οι κίνδυνοι ήταν υπαρκτοί.

Παρά την οικονομική κρίση, είχαμε την αντίληψη ότι η ανάπτυξη και η ευημερία είναι μονόδρομος. Λησμονήσαμε ότι ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις. Χρειάστηκε η πανδημία για να αντιληφθούμε πόσο επισφαλείς είμαστε. Να αναλογιστούμε τα πραγματικά μέτωπα, με τα οποία αναμετριέται η ανθρώπινη ύπαρξη.

Οι παγιωμένες βεβαιότητες καταρρίφθηκαν. Η απαξίωση των δημοσίων υπηρεσιών αποδείχθηκε λανθασμένη. Το ίδιο και η υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων του ιδιωτικού τομέα. Η αρμονική τους συνύπαρξη βοήθησε στις λύσεις.

Οι παραδοσιακοί διαχωρισμοί Δεξιάς και Αριστεράς και οι αντίστοιχες ιδεολογικές εμμονές απεδείχθησαν ανεπαρκείς, προκειμένου να απαντήσουν αποτελεσματικά στις υγειονομικές, οικονομικές και κοινωνικές πτυχές της κρίσης. Η σοσιαλδημοκρατική Σουηδία και η νεοφιλελεύθερη Μεγάλη Βρετανία βυθίστηκαν μαζί στον βυθό της ανάλγητης και εντέλει οπισθοδρομικής ανοσίας της αγέλης.

Σήμερα που βρισκόμαστε στη δίνη μιας πολύπλευρης κρίσης, κάποιοι προστρέχουν για να επιβεβαιώσουν τη μια ή την άλλη στρατηγική πρόταση. Πολλοί ομιλούν για το τέλος του νεοφιλελευθερισμού, ενθυμούμενοι τον Κέινς. Παραδοσιακοί δεξιοί μιλούν για την εξόντωση του Μινώταυρου της νεοφιλελεύθερης σχολής. Άλλοι ανακαλύπτουν ξαφνικά τη σοσιαλδημοκρατία, αν και υπηρετούν αναχρονιστικές αντιλήψεις.

Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι οι συντηρητικές ιδέες που εκφράζουν από τον χώρο τους, μη κατανοώντας τις μεταβολές που πραγματοποιούνται στην εποχή μας. Η ιδεολογική και πολιτική τους καθήλωση τούς εμποδίζει ν’ ανταποκριθούν στις αξιώσεις της τωρινής περιόδου. Αναμφίβολα, η πανδημία μάς προσγείωσε σε μια νέα πραγματικότητα σχετικά με το μοντέλο οργάνωσης και διαχείρισης των κοινωνιών μας.

Στη χώρα μας η επιτυχία στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού είναι αναμφισβήτητη και αξιέπαινη. Οφείλεται στο ότι ο πρωθυπουργός και οι στενοί του συνεργάτες, επέδειξαν την απαιτούμενη αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα, εισακούοντας τις κατευθύνσεις του εκλεκτού επιστημονικού προσωπικού, που πάντα υπήρχε και θα υπάρχει.

Το βέβαιο είναι ότι οι συνέπειες στην οικονομία και στην εργασία θα κρίνουν τις επερχόμενες πολιτικές εξελίξεις. Εξ ου και θεωρώ ζωτική προτεραιότητα την εγκατάλειψη ενός δοκιμασμένου και παρωχημένου μοντέλου. Ούτε το υπερτροφικό κράτος με τις αλόγιστες δημοσιονομικές δαπάνες ούτε οι προσλήψεις με άρωμα κομματικού οφέλους, αλλά ούτε και η αποδυνάμωση των δημόσιων αγαθών και δομών, αποτελούν αξιόπιστη και φερέγγυα απάντηση για να αντεπεξέλθουμε στα οξυμένα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.

Πρέπει, λοιπόν, να επαναπροσδιορίσουμε τις νέες συντεταγμένες, αφήνοντας στην άκρη τις ιστορικές διαιρέσεις. Το δίπολο, Δεξιά-Αριστερά, στην ουσία αντικαταστάθηκε από το σχήμα συντηρητικοί-προοδευτικοί. Έτσι, άλλωστε, παρατηρούμε φορείς και των δύο πλευρών να φωλιάζουν στο σύνολο σχεδόν των κομμάτων. Παρακολουθώντας τη σημερινή οικονομική, κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα, εύλογα μπορούμε να κάνουμε τους αναγκαίους διαχωρισμούς. Και να προκρίνουμε πολιτικές που όντως συνθέτουν μια προοδευτική πρόταση.