Μεταβολές και κεκτημένα της Μεταπολίτευσης, οι νέοι προσδιορισμοί

Του Γιώργου Α. Ζερβάκη*

Τον Ιούλιο του 1974, μέσα από την Κυπριακή τραγωδία, που προκάλεσε το πραξικόπημα φέρνοντας προ των πυλών την τουρκική εισβολή και κατοχή, η πορεία του Ελληνισμού άρχισε να διαμορφώνεται πάνω σε ένα άλλο χρονικό σημείο. Την αρχή του κύκλου της Μεταπολίτευσης. Ως χώρα, μετά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, την ανακήρυξη του ελεύθερου ελληνικού κράτους, περάσαμε μια μακρά περίοδο τόσο εθνικών θριάμβων όσο και τραγωδιών.

Βιώσαμε διαιρέσεις και διχασμούς, πολιτικές κρίσεις, πολιτειακές μεταβολές, δημοκρατική λειτουργία και εκδήλωση κινημάτων, την συμμετοχή μας σε δυο παγκοσμίους πολέμους. Την Ελλάδα του Ελευθερίου Βενιζέλου, των νικών στους δυο Βαλκανικούς πολέμους του 1912-1913 που επέφεραν τον εδαφικό  διπλασιασμό της χώρας. Την Ελλάδα του ΟΧΙ απέναντι στην ιταμή πρόκληση του Μουσολινικού καθεστώτος, τις νίκες στο μέτωπο της Βορείου Ηπείρου, την μάχη των οχυρών, την γερμανική κατοχή, την αντίσταση απέναντι στον Άξονα, τις νικηφόρες μάχες στο πλευρό των Συμμαχικών Δυνάμεων στα μέτωπα της Βορείου Αφρικής, στην Μεσόγειο, στο Ρίμινι και στα λοιπά θέατρα του πολέμου. Την απελευθέρωση και την επιστροφή της νόμιμου Ελληνικής Κυβέρνησης τον Οκτώβριο του 1944.

Και δυστυχώς, την στιγμή που άλλες ευρωπαϊκές χώρες βίωναν την απελευθέρωση και την ανασύνταξη τους, εμείς παρασυρθήκαμε σε μια καταστροφική και αιματηρή εμφύλια σύγκρουση. Τα χρόνια που οι κατεχόμενες χώρες της Δυτικής Ευρώπης ανοικοδομούνταν, εμείς βιώσαμε την εμφύλια διαμάχη για να οδηγηθεί με βίαιο τρόπο η χώρα στο ίδιο στρατόπεδο με χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Η χώρα όμως παρέμεινε στην Συμμαχία των χωρών του ελεύθερου και δημοκρατικού κόσμου.

Το ιστορικό πλαίσιο της Μεταπολίτευσης, οι αναφορές της, έχουν ως πλέον σημαντικούς σταθμούς την αποκατάσταση της Δημοκρατίας, την οριστική επίλυση του Πολιτειακού, την απόκτηση ενός υποδειγματικού Συνταγματικό Χάρτη. Σε αυτήν την περίοδο, η πορεία της χώρας καθορίζεται από την ενσωμάτωση της στο Δυτικό πολιτικό και αμυντικό σύστημα, όπου κυριαρχεί το αίτημα ένταξης στην ΕΟΚ.

Σε αυτόν τον μισό αιώνα, ακόμα και όταν βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την δημοσιονομική κρίση, την επέλαση του λαϊκισμού από τα άκρα του πολιτικού συστήματος που έθεσαν σε κίνδυνο την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, ήταν το ευρωπαϊκό πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον που ενίσχυσε την χώρα, μέσα από επώδυνες αλλά αναγκαίες δεσμεύσεις.

Στα πενήντα χρόνια μεταπολιτευτικού βίου της χώρας, έχουμε μια εδραιωμένη κοινοβουλευτική δημοκρατία, με την δημοκρατική πρόοδο να είναι ένα διαρκές στοίχημα. Σε αυτά τα πενήντα χρόνια, οι πολιτικές επιλογές της μεταπολίτευσης οδήγησαν την χώρα να ξεφύγει από τους εγκλωβισμούς του βαλκανικού πεδίου, να κατευθυνθεί μέσα στο κοινοτικό, ευρωπαϊκό θεσμικό, πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον. Επιλογές που θωράκισαν την χώρα στο ευρωατλαντικό εταιρικό περιβάλλον, επιλογές που έχουν δικαιωθεί ιστορικά έχοντας πλέον μια σταθερή και αδιαμφισβήτητη πολιτική και κοινωνική πλειοψηφία.

Όμως παρά το γεγονός ότι η συμμετοχή μας στο κοινοτικό περιβάλλον διαμόρφωσε μια διαφορετική Ελλάδα, με την αλληλεγγύη των προερχόμενων από τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς συνοχής και σύγκλισης πόρων που μέσα από εθνικές προσπάθειες κατευθύνθηκαν στην χώρα, εν τούτοις καταφέραμε μέσα σε αυτές τις μεταπολιτευτικές δεκαετίες να απωλέσουμε ευκαιρίες. Το πως έγινε αυτό, αποτυπώνεται στο πως ο πρωτογενής τομέας, έχασε το προσανατολισμό του, καταφεύγοντας σε πρακτικές και πολιτικές που δημιούργησαν ελλειμματικές καταστάσεις στις αγροτικές υποδομές, οικονομικό μαράζωμα και διαφθορά.

Η Ελλάδα που έχει ξεπεράσει την 10ετία της χρεοκοπίας, χρειάζεται τώρα να διαμορφώσει νέες κατευθύνσεις που θα ενισχύσουν το νέο εθνικό αφήγημα, την πιο ισχυρή παρουσία στο περιφερειακό, ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον. Μια χώρα που θα ενισχύει την κοινωνική ευημερία, εγκαταλείποντας όλες εκείνες τις πολιτικές που παρήγαγαν ελλείμματα, αδιαφάνεια και εν τέλει οδήγησαν στην κρίση και στην χρεοκοπία της προηγούμενης δεκαετίας.

Στη νέα 50ετία της Ελληνικής Μεταπολίτευσης, έχοντας βιώσει τα λάθη και τις παραλείψεις μας, νοοτροπίες και πρακτικές που κινούνταν σε αντίθετη κατεύθυνση από την αξιοποίηση του ευρωπαϊκού κεκτημένου, χρειαζόμαστε ένα νέο εθνικό αφήγημα που θα βελτιώνει το κράτος μας, δημιουργώντας νέες μεταρρυθμιστικές κατευθύνσεις, στην ενίσχυση των θεσμών, της δημόσιας εκπαίδευσης, της υγείας, με συνθετικές προσπάθειες θωράκισης έναντι των φυσικών καταστροφών.

Το πρόσημο του μεταπολιτευτικού χρόνου αναμφίβολα είναι θετικό, τα επιτεύγματα του συνεχίζουν να καθορίζουν την εθνική μας διαδρομή, στην πιο ομαλή και σταθερή δημοκρατική περίοδο, ενδυναμώνοντας την έννοια του κοινοβουλευτισμού, μετά την 7χρονη περιπέτεια από την κατάλυση του πολιτεύματος τον Απρίλιο του 1967.

Τώρα η Ελλάδα μπορεί να προσδιορίσει τους στόχους της με ορίζοντα το 2050. Για τις εθνικές της προτεραιότητες στην βάση των ισχυρών και αταλάντευτων ευρωατλαντικών μας κατευθύνσεων, του περιφερειακού και διεθνούς ρόλου της χώρας, έχοντας αντίληψη των μεταβολών που συντελούνται στο παγκόσμιο περιβάλλον, με τις συγκρούσεις στην Ουκρανία και στην Μέση Ανατολή να μαίνονται. Το εννοιολογικό περιεχόμενο της Μεταπολίτευσης μας καλεί για μια νέα αυτοπεποίθηση, ενδυναμώνοντας το περίγραμμα της χώρας στο διεθνές περιβάλλον, στην εξωτερική πολιτική, στην οικονομία, στην όλο και πιο εξωστρεφή εκπαιδευτική πολιτική, στην διαρκή ενίσχυση της αποτρεπτικής της ισχύος.

* Ο κ. Γιώργος Α. Ζερβάκης , είναι εκπρόσωπος των Ευρωπαίων Φεντεραλιστών Κρήτης. Οι απόψεις είναι αυστηρά προσωπικές, το άρθρο έχει γραφεί για τον ιστότοπο Cretalive.gr