Κυπριακό: το «νέο δόγμα»

του Πέτρου Μηλιαράκη*

Όταν γράφονται οι γραμμές αυτές βρίσκονται σε εξέλιξη «επαφές», οι οποίες ενδεχομένως να καταλήξουν σε συνάντηση του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη.

Για να εστιάσουμε όμως ακριβώς στην εξέλιξη ή μη εξέλιξη των πραγμάτων, κρίσιμο είναι να αναφερθούμε στις πρόσφατες δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου, ο οποίος μιλώντας σε Τούρκους δημοσιογράφους, κατά την επιστροφή του από το  Αζερμπαϊτζάν αναφέρθηκε στη «συνταγή» που η Τουρκία ακολουθεί διαχρονικώς ως προς το «Κυπριακό».

η …«συνταγή της Τουρκίας»

Ο Τούρκος Πρόεδρος χωρίς να παραβιάζει ανοιχτές θύρες επανατοποθετήθηκε στα ήδη γνωστά της τουρκικής διπλωματίας και πολιτικής. Τα δεδομένα δε αυτά διαχρονικώς ακολουθούνται από τα έτη 1973-1974 έως και στις ημέρες μας. Δηλαδή, αφορούν πάγια πολιτική της τουρκικής διπλωματίας και στρατηγικής εδώ και μισό περίπου αιώνα. Ο Τούρκος Πρόεδρος μεταξύ των άλλων δήλωσε και τα εξής:

«…Από τα δικά μας εδάφη για να φτάσουμε εκεί, στην Ανατολική Μεσόγειο είναι ζήτημα λεπτών. Για εμάς είναι κοντινή απόσταση. Αλλά για την Ελλάδα δεν είναι τόσο κοντά. Επομένως δεν έχουμε ανάγκη να φτιάξουμε μία βάση εκεί. Δεν υπάρχει τέτοιο ζήτημα. Αυτό έχει μόνο ψυχολογική διάσταση. Από αυτή την άποψη αν υπάρξει τέτοια ανάγκη, τότε μπορούμε να ιδρύσουμε και βάση. Γιατί η εκεί παρουσία μας είναι σημαντική. Είμαστε υποχρεωμένοι να είμαστε ισχυροί στο θέμα εξοπλισμού». Και συνέχισε:

«Δεν πρόκειται να μειώσουμε τον αριθμό των στρατιωτών μας εκεί. Θα τον αυξήσουμε, δεν θα τον μειώσουμε».

Με τις δηλώσεις αυτές ο Τούρκος Πρόεδρος επισημοποίησε μια στασιμότητα πολιτικής. Οι όποιες διαδικασίες για την επίλυση του «Κυπριακού»,  αναστέλλονται (ή ορθότερα παρεμποδίζονται) κάθε φορά με ευθύνη της τουρκικής πλευράς η οποία επιδιώκει την παγιοποίηση της κατάστασης. Η Τουρκία πρόδηλο είναι ότι επιδιώκει την κατ’ ουσίαν διχοτόμηση, και ως εκ τούτου στην εκδοχή μονιμοποίησης προτεκτοράτου της Τουρκίας στο Βόρειο Τμήμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξαίρεση αποτελούσε το «σχέδιο Ανάν», το οποίο υπέκρυπτε την κατ’ ουσίαν διχοτόμηση χωρίς να εκθέτει την Τουρκία έναντι του «διεθνούς νομικού πολιτισμού». Για το λόγο αυτό ο Τούρκος Πρόεδρος δήλωσε ότι: «Δεν ακούνε, αν άκουγαν, αυτή τη στιγμή θα το είχαμε λύσει το θέμα με τον Κόφι Ανάν. Εμείς δεχτήκαμε τα πάντα στο σχέδιο Ανάν…».

Με τούτα τα δεδομένα (αντί πολλών) δικαιώνεται η θέση τόσο του Κώστα Καραμανλή όσο και του Τάσσου Παπαδόπουλου!

Τα προαναφερόμενα αποδεικνύουν ότι η Τουρκία για μια ακόμη φορά θα επιδιώξει τη διαδικασία της «μη επίλυσης». Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως τα θέλει ή τα ήθελε η τουρκική πλευρά. Η ιστορία εξελίσσεται, η διπλωματία αποκτά νέες διαδικασίες στην ευρύτερη περιοχή και χωρίς υπερβολές, ενώ αναβαθμίζεται η γεωπολιτική και γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας, αντιθέτως υποβαθμίζεται (μέχρι ενός σημείου και βαθμού) η γεωπολιτική και γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας.

Η υδάτινη σχέση μεταξύ του Αιγαίου και της Κύπρου τοποθετεί την Ελλάδα ως «παίκτη» στα διαλαμβανόμενα στη Μέση Ανατολή. Στον παρόντα δε χρόνο η Τουρκία «εγκλωβισμένη», «απειλεί» ακόμη και με τυχοδιωκτικές ενέργειες…

Όμως ο East Med, καθιστά παίκτες στην περιοχή δυνάμεις όπως εκείνες των Η.Π.Α. και της Γαλλίας, καθόσον στην περιοχή ρόλο διαδραματίζει η Exxon και η Total. Επιχειρήματα δε του «τύπου» πως η Τουρκία είτε δεν μπορεί να αποκλεισθεί από το ενεργειακό παιγνίδι της Μεσογείου, είτε ακόμη μπορεί και με θερμά γεγονότα θα αντιταχθεί στον αποκλεισμό αυτό, δεν φαίνεται να επηρεάζουν τον αναπόφευκτο αποκλεισμό της από τα δρώμενα, ενώ η σχέση Ελλάδας-Κύπρου-Αιγύπτου-Ισραήλ δημιουργεί και νέες καταστάσεις που πολύ δύσκολα η Τουρκία μπορεί να τις αντιπαρέλθει. Συνεπώς, η άκαμπτη θέση της Τουρκίας στο «Κυπριακό» θα επιδεινώσει περαιτέρω τη θέση της στο διεθνή και περιβάλλοντα Χώρο, όσες δυνάμεις στρατιωτικές και εάν μεταφέρει στα κατεχόμενα. Και τούτο γιατί, τα κατεχόμενα αφορούν πλέον και έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η αποτυχία της «Πενταμερούς» της 7ης Ιουλίου 2017 στο Κραν Μοντανά (που σε τελική ανάλυση δεν ήταν σε βλάβη των ελληνικών και ελληνοκυπριακών συμφερόντων), επιβεβαίωσε την ανάγκη από ελληνικής πλευράς να διαμορφωθεί ένα «νέο δόγμα» ως προς το Κυπριακό. Και τούτο γιατί ισχύουν τα εξής:

Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου στο Βόρειο και παρανόμως κατεχόμενο τμήμα αυτής, δεν ισχύει το ενωσιακό κεκτημένο. Το ανεπίτρεπτο δε «παραπέτασμα» που διαχωρίζει τη Βόρεια από τη Νότια Κύπρο αποτελεί όνειδος για το νομικό και πολιτικό πολιτισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ανέχεται  κράτος μέλος της να τελεί υπό αυτές τις συνθήκες.

Περαιτέρω οι απολύτως εξωνομικές θέσεις της τουρκικής πλευράς ως προς τις «εγγυήσεις» που αφορούν ανεξάρτητο κράτος και μάλιστα κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προσκρούουν όχι μόνο στις πρόνοιες του άρθρου 103 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, αλλά και στις αξιώσεις του πρωτογενούς ευρωπαϊκού ενωσιακού δικαίου, που προϋποθέτουν κυρίαρχα κράτη.

Ως κατακλείδα όλων των προηγουμένων που συναρτώνται ευθέως με την καθιέρωση του «νέου δόγματος» για το Κυπριακό  υπ’ όψιν και η διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 42 ΣΕΕ η οποία θεσπίζει ότι: «σε περίπτωση κατά την οποία κράτος μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών».

Υπό τις παρούσες συνθήκες, με αναβαθμισμένο στην περιοχή  το γεωπολιτικό και γεωστρατηγικό τους ρόλο η Ελλάδα και η Κύπρος μπορούν να υποχρεώσουν την Τουρκία σε …επανεκτίμηση της πολιτικής της, αρκεί να επιδείξουν ψυχραιμία και να αξιοποιήσουν με ενότητα της νέες δυνατότητες.

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

ο East Med, καθιστά παίκτες στην περιοχή δυνάμεις όπως εκείνες των Η.Π.Α. και της Γαλλίας, λόγω της Exxon και της Total.

--------------------------------------------

 * Ο Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).