Κοινωνίες (άν)ανδρων

του Γιώργου Καφφετζάκη*

Πολλά περιστατικά έχουν λάβει χώρα το τελευταίο διάστημα, τα οποία πρέπει να μας προβληματίσουν και να αναθεωρήσουμε σκέψεις, απόψεις, διαπαιδαγώγηση και συμπεριφορές. 

Τα περιστατικά των Γλυκών Νερών, της Φολεγάνδρου, της Ηλιούπολης, των Γουβών και του Δήμου Μινώα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα μεταξύ τους, καθώς έχουν ένα κοινό σημείο αφετηρίας: την αίσθηση ανωτερότητας του ανδρικού φύλου και της υπεροχής του ισχυρότερου, με συνθήκες που παραπέμπουν σε νόμους ζούγκλας και ζωικού βασιλείου.

Οι «ανδρικές» συμπεριφορές που καταγράφηκαν σε αυτά τα γεγονότα εκφράζουν εύγλωττα την δυσλειτουργία και την στρεβλή κοινωνική αντιμετώπιση ενός συστήματος που καθιστά την ανθρώπινη ύπαρξη «φτηνή» και έρμαιο στις ορέξεις του οποιουδήποτε.

Οι οικογένειες πρωτίστως είναι οι κοινωνικοί θύλακες που έχουν την πλήρη ευθύνη της πατριαρχικής εικόνας ως κυρίαρχη αντίληψη και συμπεριφορά. Αλλά και οι κοινωνικές -  πολιτικές δομές έχουν τις ευθύνες τους στο ποσοστό που προετοιμάζουν την είσοδο των ανδρών στην παραγωγική διαδικασία και στην εν γένει συμπεριφορά τους στο πως αντιμετωπίζουν την γυναίκα και γενικότερα τον συνάνθρωπό τους.

Οι επιθετικές γαλουχήσεις οικογενειών, προσπαθώντας να προετοιμάσουν τον άτρωτο «άρρεν» τους ως καμάρι και μετάλλιο της δικής τους αποτυχίας, προφανώς και παραμερίζει άλλες αξίες, ιδιαίτερα σημαντικές για την συνοχή του κοινωνικού συνόλου, όπως ο σεβασμός, η ευαισθησία, η αποδοχή του διαφορετικού, η συνεργασία και η συνέργεια. 

Ο πατήρ «άνδρας» δεν μπορεί να αντιληφθεί ότι ο ανδρισμός είναι πρωτίστως η καλλιέργεια της ψυχής, η ανάπτυξη του σεβασμού στον συνάνθρωπο μέσω της τρυφερής και ευαίσθητης πλευράς του αγοριού και η διαπαιδαγώγηση ενός ισχυρού χαρακτήρα που βασίζεται σε αξίες κι όχι σε δύναμη χειρός. Η κυριαρχία ενός ατόμου εκπέμπεται μέσα από την δύναμη του μυαλού και της ευπρέπειας κι όχι από την σκληρότητα λόγων και πράξεων. 

Οι βίαιες και επιθετικές συμπεριφορές είναι ψυχικές διαταραχές, που μαζί με την καταθλιπτική έξαρση που παρατηρείται στις κοινωνίες, την απομόνωση και την ηλεκτρονική αποξένωση μέσω ευτελών προτύπων, οδηγούν σε μια έκρηξη βίας και περιφρόνησης του συνανθρώπου και πολύ περισσότερο των πιο ευάλωτων γυναικών.

Πόσο άνδρας γίνεται κάποιος όταν συμπεριφέρεται βίαια σε έναν πιο αδύναμο άνθρωπο; Πόσο άνδρας γίνεται όταν κρατά ένα όπλο, αφού χωρίς αυτό δεν υπάρχει ως υπόσταση; Πόσο άνδρας είναι όταν επιτίθεται και ξυλοκοπεί μαζί με άλλους, έναν συνάνθρωπο μπροστά στα μάτια της συζύγου του και του ανήλικου παιδιού του,  αφήνοντάς τον αιμόφυρτο; Πόσο άνδρας γίνεται όταν σκοτώνει κάποιον και κρύβεται μετά, φοβούμενος τις συνέπειες του νόμου; 

Ο ανδρισμός a la carte είναι η ένδειξη της μικρότητας του ατόμου. Και για να μιλήσουμε και για τους «καπετάνιους» του νησιού μας, να θυμίσω ότι οι πρόγονοί μας ήταν άνδρες όταν έπρεπε να προασπίσουν θεμελιώδεις αρχές όπως η οικογένεια, τα ιερά χώματά τους και η τιμή τους. Και όχι για παραβατικές συμπεριφορές ή ασήμαντους λόγους.

Η ανδρική βία, με οποιονδήποτε αποδέκτη, είναι σημάδι αδυναμίας, κατωτερότητας και κατάπτυστης συμπεριφοράς. Και όλο αυτό πρέπει να πέσει στις πλάτες της οικογένειας και της Πολιτείας μέσω των σχολείων, ώστε οι αρχές και τα πρότυπα με τα οποία θα ανδρωθεί ένα αγόρι να είναι στα πλαίσια του σεβασμού και της ψυχικής δύναμης. 

Αυτοί είναι οι σύγχρονοι Άντρες.

* Ο Γιώργος Καφφετζάκης είναι MSc Δ. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., πρ.Πρόεδρος της Ν.Ε. Λασιθίου ΤΕΕ/ΤΑΚ, πρ.Σύμβουλος Τ.Υ. της ΔΕΠΑΝΑΛ, Δημοτικός Σύμβουλος Αγίου Νικολάου και Μέλος Συμβουλίου Πολεοδομικών Θεμάτων και Αμφισβητήσεων Νομών Ηρακλείου & Λασιθίου