Του Γιάννη Γ. Τσερεβελάκη
Αγαπώ την πόλη μου, το Ηράκλειο. Την έχω γνωρίσει από μικρό παιδί, καίτοι δεν έχω γεννηθεί σ’ αυτήν. Έχω παρακολουθήσει την πορεία της τα τελευταία πενήντα χρόνια και τις αλλαγές που έχουν γίνει από τις εκάστοτε δημοτικές αρχές. Η πόλη έχει μεγαλώσει, έχει αναπτυχθεί, έχει γίνει κόμβος οικονομικός και τουριστικός, υπάρχει πολιτιστική ζωή (αν και όχι στο επίπεδο που της αξίζει και της αναλογεί), έχουν γίνει παρεμβάσεις αισθητικής και όχι μόνο μορφής που έχουν βελτιώσει την όψη της πόλης και τη ζωή των Ηρακλειωτών. Όμως, παρ’ όλα αυτά, το Ηράκλειο εξακολουθεί να ταλανίζεται από κάποια σημαντικά προβλήματα, που δυσκολεύουν την καθημερινότητα των κατοίκων.
Το πρώτο πρόβλημα είναι η κατάσταση των δρόμων της πόλης. Αναφέρομαι όχι στο ιστορικό κέντρο αλλά στις γειτονιές του Ηρακλείου. Τα τελευταία χρόνια το κέντρο έχει βελτιωθεί σημαντικά, έχει αλλάξει όψη προς το καλύτερο κι έχει γίνει ελκυστικό για τους κατοίκους και τους τουρίστες. Χρειαζόταν όλη αυτή η ανάπλαση, επειδή το κέντρο είναι ο καθρέπτης της πόλης, ο χώρος όπου χτυπά η καρδιά της, εκεί όπου ο Ηρακλειώτης θα βολτάρει, θα συναντήσει φίλους και γνωστούς, θα πιει τον καφέ του αλλά και θα κάμει τις δουλειές του.
Το πράγμα αλλάζει δραματικά, όταν κάποιος φύγει από το κέντρο και μεταβεί στις γειτονιές. Εκεί η κατάσταση αλλάζει δραματικά: δρόμοι αφημένοι στη μοίρα τους, με λακκούβες, χαλασμένη άσφαλτο, εξογκώματα, χαλασμένα ή ανύπαρκτα πεζοδρόμια. Είναι απορίας άξιο το γεγονός ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται για την κατάσταση αυτή. Τι εμποδίζει τον Δήμο να βγάλει τις υπηρεσίες του και να κάμει μια αυτοψία στους δρόμους; Γιατί δεν προγραμματίζει με σοβαρότητα μια ολοκληρωμένη παρέμβαση, ώστε να λύσει το πρόβλημα ή έστω να βελτιώσει την κατάσταση; Δεν νομίζω ότι το κόστος από ένα τέτοιο έργο είναι απαγορευτικό για τα οικονομικά του Δήμου. Χιλιάδες είναι τα αυτοκίνητα που «χτυπιούνται» καθημερινά και ταλαιπωρούνται στους ηρακλειώτικους δρόμους και μαζί τους ταλαιπωρούνται και οι επιβάτες τους. Σκέφτεται κανείς άραγε πόση επιβάρυνση δέχεται η μέση των επιβατών από τα καθημερινά «σηκωχτυπήματα» των αυτοκινήτων; Είναι καιρός η νέα δημοτική αρχή να δει το πρόβλημα, ως πρόβλημα πρώτης προτεραιότητας, που αφορά στη βελτίωση των όρων ζωής των κατοίκων. Κι εμείς οι Ηρακλειώτες ας μην επαναπαυόμαστε στη μιζέρια και στα μπαλώματα. Χρειάζεται να απαιτήσουμε, να πιέσουμε και να δείξουμε ότι το πράγμα δεν μπορεί να περιμένει άλλο.
Το δεύτερο σημαντικό πρόβλημα είναι αυτό της καθαριότητας της πόλης. Συχνά βλέπει κανείς κείμενα στον τύπο, συνοδευόμενα από φωτογραφίες, που αναφέρονται στο συγκεκριμένο πρόβλημα. Είναι αλήθεια ότι τον πρώτο καιρό της νέας δημοτικής αρχής υπήρξε μια κινητικότητα, η οποία όμως σιγά-σιγά υποχώρησε και επανήλθε η προτέρα θλιβερή κατάσταση. Δεν θα περιγράψω εδώ εικόνες που βλέπουμε καθημερινά, κυρίως στις γειτονιές της πόλης μας. Δυστυχώς ή ευτυχώς, η καθαριότητα είναι ο καθρέπτης μιας πόλης, όπως είναι και ο καθρέπτης ενός σπιτιού. Όταν μπαίνουμε σε ένα σπίτι, η καθαριότητα είναι το πρώτο που προσέχουμε και από την εικόνα του αντιλαμβανόμαστε και την ποιότητα της νοικοκυράς και του νοικοκύρη. Το ίδιο συμβαίνει και με την πόλη: όταν μπεις σε μια πόλη όπου οι κάδοι ξεχειλίζουν από σκουπίδια, όπου τα σκουπίδια είναι πεταμένα στους δρόμους, όπου οι τοίχοι είναι κατάγραφοι από συνθήματα και ύβρεις οπαδικές, η πόλη αυτή μόνο ελκυστική δεν είναι. Θα πρέπει, βέβαια, να πούμε εδώ ότι για την κατάσταση αναφορικά με την καθαριότητα μεγάλη ευθύνη φέρουμε κι εμείς οι δημότες, οι οποίοι πολύ συχνά ενεργούμε χωρίς αγάπη για την πόλη μας, αφήνοντας τα σκουπίδια εκτός των κάδων ή πετώντας διάφορες συσκευασίες προϊόντων όπου μας βολεύει, απόδειξη ότι δεν αγαπούμε την πόλη μας. Η πόλη είναι το μεγαλύτερο σπίτι μας, είναι ο οίκος μας, είναι ο χώρος ζωής μας. Και η ποιότητα αυτού του χώρου εξαρτάται και από την ποιότητα του ήθους μας, από το επίπεδο της οικολογικής μας συνείδησης. Πρέπει να το συνειδητοποιήσουμε: χωρίς και τη δική μας συνέργεια, η δημοτική αρχή δεν μπορεί να εξασφαλίσει το επίπεδο καθαριότητας που επιζητούμε. Ωστόσο, η δημοτική αρχή πρέπει να δώσει το παράδειγμα, με συγκεκριμένα δείγματα γραφής και θέληση να βελτιώσει δραστικά την κατάσταση, όχι μόνο καθαρίζοντας τους χώρους συγκέντρωσης των σκουπιδιών και ασκώντας τον απαραίτητο έλεγχο αλλά και κάνοντας μια σοβαρή διαφημιστική καμπάνια σχετική με το θέμα.
Το τρίτο σημαντικό πρόβλημα είναι το κυκλοφοριακό. Το Ηράκλειο είναι μια πόλη με στενούς δρόμους, λόγω ανυπαρξίας ρυμοτομικού σχεδίου, με αποτέλεσμα να επικρατεί συχνά ένα χάος στην κυκλοφορία. Το πρόβλημα, βέβαια, αυτό έχει τις απαρχές του στο παρελθόν, όταν οι άρχοντές μας δεν φρόντισαν να χτιστεί η πόλη σύμφωνα με το απαραίτητο σχέδιο. Και τούτο επειδή είτε δεν το επέτρεψαν τα τοπικά συμφέροντα είτε γιατί οι υπεύθυνοι δεν προνόησαν και δεν πρόβλεψαν την ανάπτυξη της πόλης. Όμως ο καλός πολιτικός άνδρας πρέπει να προνοεί, να προβλέπει και να σχεδιάζει όχι κοντόφθαλμα, αλλά μακροπρόθεσμα. Τώρα, βέβαια, είναι αργά, για να αλλάξουν τα πράγματα ριζικά. Όμως το πρόβλημα υφίσταται και οι δημοτική αρχή πρέπει να βρει λύσεις. Το κακό είναι ότι το κυκλοφοριακό υπάρχει και σε περιοχές που χτίστηκαν σχετικά πρόσφατα, πράγμα που σημαίνει ότι οι αρχές δεν έκαμαν τη δουλειά τους.
Το πρόβλημα, βέβαια, επιτείνεται και από την οδική συμπεριφορά των οδηγών. Όταν κάποιοι παρκάρουν όπου τους βολεύει, όταν όλοι βιάζονται σε δρόμους στενούς σαν αυτούς του Ηρακλείου, όταν κάποιοι δεν σέβονται τις διαβάσεις πεζών, τους σηματοδότες και τα όρια ταχύτητας, όταν το flash για πολλούς έχει διακοσμητικό ρόλο, όταν πολλοί επιβαίνοντες στα μηχανάκια και τις μοτοσυκλέτες δεν γνωρίζουν τι θα πει ΚΟΚ, τότε το πράγμα όχι μόνο δυσκολεύει αλλά και γίνεται επικίνδυνο. Εδώ το λόγο έχει η Δημοτική Αστυνομία και πολύ περισσότερο η παιδεία των οδηγών. Και λέγοντας «παιδεία» δεν εννοώ μόνο να γνωρίζουν οι οδηγοί την τεχνική της οδήγησης αλλά να έχουν και την κοινωνική συμπεριφορά και τον σεβασμό προς τους κανόνες κυκλοφορίας και προπάντων προς τους συνανθρώπους τους. Αυτό όμως είναι δουλειά πρωτίστως της οικογένειας και του σχολείου, των οποίων όμως, δυστυχώς, ο ρόλος έχει ατονήσει.
Το τελευταίο πρόβλημα που θα καταγράψω είναι η απουσία ενός σοβαρού θεατρικού σχήματος, που θα πλουτίσει την πολιτιστική ζωή του Ηρακλείου. Το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης έδινε παλαιότερα εξαιρετικές παραστάσεις, κάτι που έχει ατονήσει παντελώς. Γιατί άραγε ένας Δήμος σαν το Ηράκλειο να μη μπορεί να συντηρήσει ένα σοβαρό θεατρικό σχήμα, που θα είναι σε θέση, στη διάρκεια κυρίως του πολιτιστικά φτωχού χειμώνα, να ζωντανέψει την πολιτιστική ζωή της πόλης μας; Το ερώτημα δεν είναι ρητορικό.
Αγαπώ την πόλη μου, το Ηράκλειο. Είναι μια πόλη με ιστορία που λίγες πόλεις έχουν κι όμως οι κάτοικοί της λίγο την γνωρίζουν. Αυτή η ιστορία αλλά και η θέση και ο ρόλος του Ηρακλείου στον σύγχρονο κόσμο, ως πρωτεύουσα της Κρήτης, γεννά πολλές ευθύνες για όλους και πρώτα για τους δημοτικούς άρχοντες. Ο Σεφέρης έγραψε στο ποίημά του «Με τον τρόπο του Γ.Σ.» το: «όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει», αναφερόμενος στην Ελλάδα του 1936. Κι εμάς σήμερα το Ηράκλειο μάς πληγώνει, γιατί είναι το ίδιο πληγωμένο. Ας φροντίσουμε όλοι να κλείσουν οι πληγές του, για να αναδειχτεί η πόλη μας και να φτάσει στο επίπεδο που της αξίζει.
