Aπό Vardarska, σε Ilindenska…veto!

του Πέτρου Ι. Μηλιαράκη*

ΠΡΕΠΕΙ η Πολιτική Ηγεσία της χώρας σοβαρά να ασχοληθεί με το «πώς» είναι δυνατόν από το 1991 ένα νεοσύστατο κράτος, με πολυεθνική σύνθεση και κατ’ ουσίαν μεταπολεμική του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οικονομία, στο κέντρο ακριβώς των Βαλκανίων, αντί να αντιμετωπίζεται ως «Κεντρική Βαλκανική Δημοκρατία» ή ως «Δημοκρατία του Βαρδάρη», να επιτυγχάνει έναντι της Ελλάδας του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά στη συνέχεια και της Ευρωζώνης, εκείνο να καθορίζει κατά το μάλλον και μάλλον τις διαδικασίες των διμερών σχέσεων, σε επίπεδο που προκαλούν την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας.

Επίσης θα πρέπει να διερευνηθεί (και αυτό αποτελεί πάντοτε προβληματισμό του γράφοντος), «ποιός» είναι ο συντάκτης, δηλαδή ο συντακτικός Νομοθέτης του αρχικού Συντάγματος του  κράτους των Σκοπίων, όπου περιλαμβάνονται όχι μόνο αλυτρωτικές βλέψεις σε επίπεδο πρόκλησης κατά της Ελλάδας, αλλά εισάγονται και προϋποθέσεις αποσταθεροποίησης στη Βαλκανική.

Πέραν των προαναφερομένων, ενώ η Ελλάδα με αιματηρότατες υποχωρήσεις επεδίωξε και επιδιώκει την καλή γειτονία με την Δημοκρατία των Σκοπίων, αποβλέπουσα στη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση, δίνοντας μάλιστα σύνθετη ονομασία (κυρίως) με γεωγραφικό προσδιορισμό, οι Σκοπιανοί για πρώτη φορά δια του Πρωθυπουργού τους, έθεσαν «στο τραπέζι» τη δική τους εκδοχή με αναφορά στην ιστορία, προκαλώντας με τρόπο ιταμό την εθνική συνείδηση των Ελλήνων αλλά και την ιστορία.

Το όνομα-πρόταση των Σκοπιανών προς την Ελλάδα είναι: Ilindenska Republika Makedonija («Δημοκρατία της Ίλιντεν Μακεδονίας»).

Έτσι φαντάζουν ως «δώρο» στην Ελλάδα τα ονόματα που ο Διαμεσολαβητής των Ηνωμένων Εθνών προτείνει. Ήτοι:  Republika Nova Makedonija (Δημοκρατία της Νέας Μακεδονίας), Republika Severna Makedonija (Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας), Republika Gorna Makedonija (Δημοκρατία της Άνω Μακεδονίας, Republika Vardarska Makedonija (Δημοκρατία της Μακεδονίας του Βαρδάρη) και Republika Makedonija (Skopje) [Δημοκρατία της Μακεδονίας (Σκόπια)], με εγγύτερα προς την Ελλάδα (αν και ο γράφων δεν γνωρίζει την τυχόν ιεράρχηση από πλευράς Ελληνικής Κυβέρνησης), εκείνα που αφορούν στη: «Μακεδονία του Βαρδάρη» και στη «Μακεδονία (Σκόπια)».

Ο γράφων δεν μπορεί να επεκταθεί περαιτέρω στα διαλαμβανόμενα, καθόσον βρίσκεται σε εξέλιξη η όλη διαδικασία και οι πληροφορίες προκύπτουν μόνον μέσω των ΜΜΕ. Ωστόσο, άξια επισημείωσης είναι και τα εξής:

Η προκλητική συμπεριφορά των Σκοπιανών, να αναφέρονται στο ιστορικό δεδομένο του Ίλιντεν, που αφορούσε βεβαίως πολεμική εναντίωση κατά των Οθωμανών-Τούρκων, δεν πρέπει να αποπροσανατολίζει από το ότι: το Ίλιντεν δεν είναι τίποτα διαφορετικό από την ηρωοποίηση των Γενίτσαρων και των Κομιτατζήδων (των Επίλεκτων Σωμάτων της Βουλγαρικής Βασιλείας), από το Σχίσμα της Εξαρχίας, από τη λεηλασία ιερών κειμηλίων και εν γένει από ό,τι αφορά στο Μακεδονικό Αγώνα. Πάντως, εάν ο Ίων Δραγούμης και ο Παύλος Μελάς δεν οργάνωναν έστω και αργά την αντίδραση των Γηγενών Μακεδόνων, η ιστορία θα είχε άλλη κατάληξη. Ωστόσο, επειδή σήμερα η Ελλάδα και η Βουλγαρία τελούν σε άλλο νομικό, οικονομικό και πολιτικό καθεστώς, θα πρέπει να αποφεύγονται αναφορές σ’ αυτά τα ιστορικά γεγονότα.

Ως εκ τούτου η επαναφορά στο «προσκήνιο» από τους Σκοπιανούς της ιστορίας του Ίλιντεν, πρέπει να τονισθεί προς τους Συμμάχους, τους Εταίρους και προς τους ίδιους τους Σκοπιανούς ότι επουδενί συμβάλει στην με καλή πίστη οριστική επίλυση των διαφορών. Αφού δε ξεπεράσουμε τους ιστορικούς παραπικρασμούς, αρκεί να συνειδητοποιήσουν Σύμμαχοι, Εταίροι αλλά και οι Σκοπιανοί ότι στο σύγχρονο νομικό και πολιτικό πολιτισμό υπάρχουν ηθικοί και νομικοί κανόνες που διέπουν τις σχέσεις κρατών και λαών, όπου η εθνική ταυτότητα συμφυής με την θεμελιώδη πολιτική και συνταγματική δομή και τάξη είναι το ύψιστο έννομο αγαθό. Να καταστεί δε επίσης σαφές ότι υπάρχει και βέτο (veto) όπου και όταν αυτό απαιτείται!

Η ενδιάμεση Συμφωνία της 13ης Σεπτεμβρίου 1995 περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις των Σκοπίων αναφορικώς με τον αλυτρωτισμό. Ωστόσο οι δεσμεύσεις αυτές δεν συνδυάζονται και με την εσωτερική έννομη τάξη, δηλαδή με τους αυστηρούς κανόνες του εσωτερικού δικαίου των Σκοπίων σε επίπεδο συνταγματικής τάξης, ώστε να θεωρείται ότι τερματίζεται οριστικώς οποιαδήποτε διένεξη που μπορεί να αφορά διακηρύξεις αλυτρωτισμού και προϋποθέσεις αποσταθεροποίησης των Βαλκανίων.

Το άρθρο 6 της Ενδιάμεσης Συμφωνίας έχει ακριβώς ως εξής:

 «ΑΡΘΡΟ 6

1. Το Δεύτερο Συμβαλλόμενο Μέρος διά της παρούσης δηλώνει επίσημα ότι τίποτα στο Σύνταγμά του, και ιδιαίτερα στο προοίμιό του ή στο άρθρο 3 του Συντάγματος, δεν μπορεί ή δεν θα έπρεπε να ερμηνευθεί ότι αποτελεί ή θα αποτελέσει ποτέ τη βάση οποιασδήποτε διεκδικήσεως από το Δεύτερο Συμβαλλόμενο Μέρος οποιασδήποτε περιοχής που δεν συμπεριλαμβάνεται στα σημερινά του σύνορα.

2. Το Δεύτερο Συμβαλλόμενο Μέρος διά της παρούσης δηλώνει επίσημα ότι τίποτα στο Σύνταγμά του, και ιδιαίτερα στο άρθρο 49, όπως τροποποιήθηκε, δεν μπορεί ή δεν θα έπρεπε να ερμηνευθεί ότι αποτελεί ή θα αποτελέσει ποτέ τη βάση για επέμβαση του Δευτέρου Συμβαλλομένου Μέρους στις εσωτερικές υποθέσεις άλλου Κράτους προκειμένου να προστατεύσει το καθεστώς και τα δικαιώματα οποιωνδήποτε προσώπων σε άλλα Κράτη που δεν είναι πολίτες του Δευτέρου Συμβαλλομένου Μέρους.

3. Το Δεύτερο Συμβαλλόμενο Μέρος επιπλέον δηλώνει επίσημα ότι οι ερμηνείες που δίνονται στις παραγράφους 1 και 2 του παρόντος Άρθρου δεν θα υποκατασταθούν από οποιαδήποτε άλλη ερμηνεία του Συντάγματός του».

Οι προαναφερόμενες διακηρύξεις και ασφαλώς δεσμεύσεις των Σκοπίων εντάσσονται κατ’ αρχήν στα πλαίσια Διεθνών Συνθηκών. Όπως προεκτέθηκε όμως, θα πρέπει να υπάρχει και η σχετική αναθεώρηση της εσωτερικής συνταγματικής τάξης. Και τούτο γιατί ναι μεν με βάση το άρθρο 27 της Σύμβασης της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών: «Ένα μέρος δεν μπορεί να επικαλεσθεί τις διατάξεις του εσωτερικού του δικαίου σαν δικαιολογία για την παράλειψη του να εκτελέσει την συνθήκη», ωστόσο όμως «ο κανόνας αυτός δεν θίγει το άρθρο 46».  Το άρθρο δε 46 της Σύμβασης που αφορά επιμέρους τμήμα για την ακυρότητα των Συνθηκών, έχει ακριβώς ως εξής:

«1) Ένα κράτος δεν μπορεί να επικαλεσθεί το γεγονός ότι η συναίνεσή του να δεσμευθεί από μία συνθήκη εκφράσθηκε κατά παράβαση μιας διάταξης του εσωτερικού του δικαίου σχετικά με την αρμοδιότητα συνομολόγησης συνθηκών, σαν λόγο ακύρωσης της συναίνεσής του, εκτός αν αυτή η παράβαση ήταν πρόδηλη και αφορούσε έναν κανόνα του εσωτερικού του δικαίου θεμελιώδους σημασίας.

2) Μια παράβαση είναι πρόδηλη αν θα ήταν αντικειμενικά προφανής για κάθε κράτος που συμπεριφέρεται στο θέμα αυτό, σύμφωνα με την συνήθη πρακτική και την καλή πίστη.»

Με τούτα τα δεδομένα, επειδή φιλολογείται η συνομολόγηση Διεθνούς Συνθήκης πριν την εσωτερική συνταγματική αναθεώρηση των Σκοπίων, επιβάλλεται ιδιαίτερη περίσκεψη και προσοχή ώστε στο συμβατικό κείμενο να υπάρχουν συγκεκριμένες πρόνοιες προκειμένου η Συνθήκη πράγματι να αφορά ασφάλεια δικαίου για τα συμφωνηθέντα.

--------------------------------------------

 * Ο  Πέτρος Μηλιαράκης δικηγορεί στα Ανώτατα Ακυρωτικά Δικαστήρια της Ελλάδας και στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια του Στρασβούργου και του Λουξεμβούργου (ECHR και GC- EU).