Αφγανιστάν: Μία θλιβερή ιστορία με δυσοίωνο μέλλον

Του Βασίλη Σπυριδάκη

Μετά από 20 χρόνια πολεμικών επιχειρήσεων, ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Τζο Μπάιντεν αποφάσισε την αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων από την περιοχή του Αφγανιστάν. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και οι Ταλιμπάν, μέσα σε 11 ημέρες, να καταλάβουν την επικράτεια της χώρας και να είναι έτοιμοι να εγκαθιδρύσουν ένα Ισλαμικό Εμιράτο, πλήρως εναρμονισμένο στο νόμο του Ισλάμ και της σαρίας. Οι ευθύνες βαραίνουν σε πολύ μεγάλο βαθμό την Δύση και ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες μέσα σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα σπατάλησαν γύρω στα δύο τρισεκατομμύρια ευρώ για να εξασφαλίσουν την ομαλότητα της κατάστασης και να εκπαιδεύσουν τον Αφγανικό στρατό, ο οποίος δεν μπόρεσε να αντιμετωπίσει την προέλαση των Μουσουλμάνων εξτρεμιστών. Η χαοτική και συνάμα τρομακτική κατάσταση που επικρατεί στην χώρα, με τον Αφγανό πρόεδρο Γάνι να διαφεύγει από την χώρα, γεμίζοντας παράλληλα τις βαλίτσες του με πολλά μετρητά και τους εξτρεμιστές να δείχνουν να διασκεδάζουν την όλη κατάσταση, είτε επιδεικνύοντας την κυριαρχία τους με φωτογραφίες από το Προεδρικό Μέγαρο, είτε να προχωρούν σε εκτελέσεις ανθρώπων που συνεργάστηκαν όλα αυτά τα χρόνια με τις ξένες δυνάμεις. Οι επιπτώσεις αναμένονται να είναι αρκετά σοβαρές και ενδεχομένως να επηρεάσουν και την χώρα μας, με τις  Ηνωμένες Πολιτείες να είναι αυτή την στιγμή παγιδευμένες σε έναν λαβύρινθο δίχως διέξοδο και με υποσχέσεις που δεν μπορούν να υλοποιηθούν χωρίς τις κατάλληλες και αναγκαίες πράξεις.

Πολλοί συγκρίνουν την αποτυχία του Αφγανιστάν με εκείνη της Σαιγκόν του 1975 όπου οι δυνάμεις των Βιετμίνχ και των Βιετκόνγκ κατέλαβαν την πόλη από τις Αμερικανικές δυνάμεις, σε έναν πόλεμο που διήρκησε 10 χρόνια και πάνω από ένα εκατομμύριο άνθρωποι και στρατιώτες έχασαν την ζωή τους,  επισκιάζοντας με αυτόν τον τρόπο την πολιτική ζωή της Αμερικής. O Τζο Μπάιντεν στο διάγγελμα του, υποστήριξε σθεναρά την απόφαση που έλαβε, θεωρώντας πως δεν ήταν ποτέ στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών η ανοικοδόμηση ενός κράτους. Ωστόσο, ο πρόεδρος τυγχάνει σκληρής κριτικής από την πλειοψηφία, καθώς οι δραματικές εκκλήσεις για βοήθεια πληθαίνουν ολοένα και περισσότερο. Ποιος μπορεί να σβήσει από την μνήμη του τις σκηνές που εκτυλλίσονται ακόμα και αυτή την στιγμή στο αεροδρόμιο της Καμπούλ με χιλιάδες πολίτες να προσπαθούν με κάθε μέσο και με τον κίνδυνο της σωματικής τους ακεραιότητας, να μπουν σε ένα αεροπλάνο και να δραπετεύσουν από αυτή την τραγική κατάσταση; Ποιος μπορεί να αγνοήσει τις εκκλήσεις χιλιάδων κατατρεγμένων γυναικών που φοβούνται για την ζωή τους και για τα δικαιώματα τους τα οποία αναμένονται δυστυχώς να καταπατηθούν; Αναμφίβολα κανείς.

Ο υπέρμετρος εγωισμός των Αμερικανών να διατηρήσουν την κυριαρχία τους στην περιοχή και να μην ενδιαφέρονται για την διατήρηση της ειρηνευτικής διαδικασίας είχε σαν αποτέλεσμα να διαψευστούν οι εκτιμήσεις του προηγούμενου μήνα του Τζο Μπάιντεν πως οι ισλαμιστές δύσκολα θα επικρατούσαν. Όπως φάνηκε, ο Γάνι δεν κατάφερε να διαχειριστεί την κατάσταση, με αποτέλεσμα το κράτος να είναι απόν, την διαφθορά να επικρατεί και τον στρατό της χώρας να καταρρέει σαν ντόμινο. Η αμερικανική εξωτερική πολιτική έχει πληγεί ανεπανόρθωτα, παραμερίζοντας τους στόχους της που δεν ήταν άλλοι από την επίλυση πολεμικών συγκρούσεων και παρέμβαση στην πολιτική των κρατών της Μέσης Ανατολής, με τον Αμερικανό πρόεδρο να είναι αντιμέτωπος με μια απόφαση που θα σημαδέψει ανεξίτηλα την πολιτική του θητεία.

Επιπρόσθετα, δεν πρέπει να αγνοήσουμε και το παρακάτω: η Ευρώπη είναι για άλλη μια φορά αντιμέτωπη με μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση. Πάνω από 500.000 Αφγανοί διαφεύγουν από την πατρίδα τους, αναζητώντας μια καινούργια στέγη. Αυτό μας κάνει να αναρωτηθούμε το εξής: Είναι η χώρα μας έτοιμη να διαχειριστεί αυτή την κατάσταση; Θα περιμένουμε εικόνες ανάλογες του Απρίλη του 2020, όπου χιλιάδες πρόσφυγες, με την βοήθεια και τους χειρισμούς της Τουρκικής κυβέρνησης, στοιβάζονταν στα σύνορα και περίμεναν αγωνιωδώς να εισέλθουν στην ελληνική πλευρά; Αυτό που προβλέπεται πάντως είναι πως η γείτονα χώρα θα παίξει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις και όλα θα κριθούν στο προσεχές μέλλον. Ο Ταγίπ Ερντογάν παρουσιάζει μια περίεργη στάση, καθώς στην τηλεφωνική του επικοινωνία με τον Κυριάκο Μητσοτάκη συμφώνησαν πως οι δύο χώρες δεν πρέπει να γίνουν <<αποθήκη Αφγανών προσφύγων>>, ωστόσο τείνει χείρα φιλίας προς τους Αφγανούς εξτρεμιστές και δεν αποκλείει πιθανή συνάντηση με τον ηγέτη τους, διατηρώντας έτσι μια μετριοπαθή στάση.

Η κρίσιμη σύνοδος των G-7 την Τρίτη αναμένεται με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον, με τον Τζο Μπάιντεν να βρίσκεται στο επίκεντρο των συζητήσεων και ενδεχομένως να παρθούν σημαντικές αποφάσεις που θα καθορίσουν τις εξελίξεις στην πολύπαθη αυτή χώρα της Ανατολής. Μόνη μας ελπίδα: Να εκλείψουν οι εικόνες χάους που παρακολουθούμε και να σταματήσει η προέλαση αυτών των ανθρώπων που καταπατούν τα δικαιώματα αθώων πολίτων.