Στις 30 Οκτωβρίου του 1938, ο Ορσον Γουέλς εισέβαλε στα σπίτια των Αμερικανών μέσω του ραδιοφωνικού δικτύου του CBS, περιγράφοντας εξωγήινη επίθεση στα χωράφια του Νιου Τζέρσεϊ.
Μπαίνοντας στο στούντιο είχε προαναγγείλει ότι το πρόγραμμα που θα ακολουθήσει είναι εμπνευσμένο από το μυθιστόρημα ο «Πόλεμος των Κόσμων» του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς. Ομως οι περισσότεροι από τους ακροατές είχαν χάσει την εισαγωγή, με αποτέλεσμα να βιώσουν τον απόλυτο πανικό θεωρώντας ότι η περιγραφή της εξωγήινης εισβολής είναι αληθινή.
Επειτα από αρκετές στιγμές αγωνίας ενημερώθηκαν ότι οι εξωγήινοι, που είχαν πλέον φτάσει στη Νέα Υόρκη, νικήθηκαν από γήινα παθογόνα μικρόβια. Ο κόσμος δεν διέτρεχε πλέον κίνδυνο.
Το happy end που επεφύλασσε ο άγγλος συγγραφέας για το ανθρώπινο είδος ανήκει στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. «Στην πραγματικότητα τα μικρόβια είναι πιο ισχυρά από ποτέ, απειλώντας όχι τους εξωγήινους, αλλά τους ανθρώπους» προειδοποιεί ο Δημήτρης Κούβελας, καθηγητής Φαρμακολογίας και Κλινικής Φαρμακολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ).
Οι «διαβασμένοι» πιθανόν να σκεφτούν ότι αυτή την απειλή την έχουν ξανακούσει στο παρελθόν, απομειώνοντας τη σημασία της. Γι' αυτό και η παράθεση στοιχείων για το σήμερα και εκτιμήσεων για τους μελλοντικούς κινδύνους είναι επιτακτική, σύμφωνα πάντα με τους επιστήμονες, σε μια προσπάθεια να αφυπνίσουν τους πολίτες ανά τον κόσμο.
Σήμερα, 700.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους ετησίως εξαιτίας λοιμώξεων από ανθεκτικά μικρόβια.
Το μέλλον όπως καταγράφεται από νέα διεθνή έκθεση που συντάχθηκε έπειτα από προτροπή του βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον είναι ακόμη πιο ζοφερό: έως το 2050 τα σούπερ μικρόβια θα σκοτώνουν έναν άνθρωπο κάθε τρία δευτερόλεπτα. Μοιραία, στα μέσα του αιώνα θα θρηνούμε 10 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως.
Χτύπησε κόκκινο και η Ελλάδα
Η χώρα μας επιβεβαιώνει τον κανόνα καταγράφοντας αρνητικές σε πανευρωπαϊκό επίπεδο πρωτιές. Χρόνο με τον χρόνο τα αντιβιοτικά αχρηστεύονται.
Τα τελευταία στοιχεία του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) κατατάσσουν την Ελλάδα ανάμεσα στις κόκκινες χώρες:
Η κλεμπσιέλλα, ένα βακτήριο που είναι ένοχο για πολλές πνευμονίες, έχει αποκτήσει αντίσταση στη χώρα μας πάνω από 50% στα αντιβιοτικά πρώτης γραμμής (δηλαδή στις κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς, στις φλουοροκινολόνες, στις αμινογλυκοσίδες και στις καρβαπενέμες).
Σε εφιάλτη εξελίσσεται και το ασινετομπάκτερ: στην Ελλάδα, όπως επίσης στην Ιταλία και στην Ισπανία, η φαρέτρα των αντιβιοτικών έχει αποδυναμωθεί σε τέτοιο βαθμό, που το ασινετομπάκτερ αλώνει τα νοσοκομεία.
Δύο ακόμη ισχυροί εχθροί είναι ο χρυσίζων σταφυλόκοκκος (MRSA) και το βακτήριο Εσερίχια κόλι (ευρέως γνωστό και ως E. coli), καθώς μέρα με την ημέρα η ισχύς τους γιγαντώνεται.
Τι είναι όμως αυτό που τρέφει τα μικρόβια; «Τα αντιβιοτικά» απαντά ο καθηγητής Φαρμακολογίας Δημήτρης Κούβελας, «τα οποία οι Ελληνες καταναλώνουν αλόγιστα».
Τα πανευρωπαϊκά στοιχεία (ECDC) επιβεβαιώνουν τον ειδικό: η χώρα μας το 2014 ήταν η πρώτη σε κατανάλωση αντιβιοτικών στην Κοινότητα, με 34,1 ημερήσιες δόσεις κατά μέσο όρο ανά 1.000 κατοίκους, όταν ο μέσος όρος στις χώρες της ΕΕ ήταν 21,6 ημερήσιες δόσεις ανά 1.000 κατοίκους.
Οταν παρακάμπτεται ο γιατρός
«Το πρόβλημα ξεκινά από τους φαρμακοποιούς, οι οποίοι χορηγούν αντιβιοτικά χωρίς την απαραίτητη συνταγή γιατρού. Αντίστοιχα, αλλά σε χαμηλότερη κλίμακα, παρατηρείται και η μη ικανοποιητική συμμόρφωση των γιατρών, καθώς συχνά χορηγούν εμπειρικά σχήματα αντιβιοτικών για την αντιμετώπιση λοίμωξης, χωρίς να γνωρίζουν εάν είναι ιογενής ή μικροβιακή» εξηγεί ο Δημήτρης Κούβελας.
Το παράδειγμα που δίνει ο καθηγητής είναι ενδεικτικό: στην περίπτωση ενός πονόλαιμου που δεν οφείλεται σε στρεπτόκοκκο αλλά σε ίωση, η χορήγηση αντιβιοτικών θα έχει το ίδιο αποτέλεσμα με αυτό μιας ζεστής κούπας τσαγιού με μέλι.
Ετσι εξηγείται και το αποτέλεσμα πρόσφατης έρευνας (μετα-ανάλυση), που δημοσιεύθηκε στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση «British Medical Journal», σύμφωνα με το οποίο η μικροβιακή αντοχή στα αντιβιοτικά που καταπολεμούν τις ουρολοιμώξεις στα παιδιά εξαπλώνεται με ανησυχητικούς ρυθμούς.
Στη χώρα μας, το E. coli (κολοβακτηρίδιο που ευθύνεται για τέσσερα στα πέντε κρούσματα ουρολοίμωξης στα παιδιά) βρέθηκε ανθεκτικό στην αμπικιλίνη στο 51% των εξεταζόμενων δειγμάτων στις τρεις κλινικές μελέτες που συμπεριελήφθησαν στη νέα ανάλυση.
Υπερβολική είναι όμως και η χρήση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία: στις ΗΠΑ το 70% των πωλούμενων αντιβιοτικών καταλήγει σε ζώα.
