Πώς ο κορωνοϊός νίκησε τη γρίπη στο νότιο ημισφαίριο

Κάθε χειμώνα, από τον Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο, δεκάδες χιλιάδες Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί καλούνται να απαντήσουν για το πώς αισθάνονται. Συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις των δύο χωρών ρωτούν τους πολίτες τους μέσα από εβδομαδιαίες έρευνες αν έχουν βήχα ή πυρετό. Αν και το 2020 ήταν μια δύσκολη χρονιά, αυτό δεν ισχύει απαραιτήτως και για την υγεία τους. Φέτος τον χειμώνα, μόλις το 0,4% των πολιτών των δύο χωρών δήλωσε ότι βίωσε συμπτώματα γρίπης, σε σχέση με τα τέσσερα-πέμπτα που είχαν περάσει έστω κάποιο κρύωμα την περασμένη χρονιά. Και σε άλλες χώρες του νοτίου ημισφαιρίου παρατηρήθηκε η ίδια επιβράδυνση στην εξάπλωση της γρίπης.

Πώς επηρέασαν τη γρίπη τα lockdown

Η αιτία αυτής της ραγδαίας μείωσης των λοιμώξεων είναι προφανείς. Οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο επέβαλαν επώδυνα lockdown για να νικήσουν τον νέο κορωνοϊό. Με αυτό τον τρόπο, οι χώρες του νοτίου ημισφαιρίου δεν κατάφεραν απλώς να επιβραδύνουν τη δική του εξάπλωση, αλλά και εκείνη μιας άλλης φονικής ασθένειας: της γρόπης.

Από το 1952, ο ΠΟΥ καταγράφει τα κρούσματα γρίπης στα κράτη-μέλη του, στηριζόμενος σε τοπικά συνεργαζόμενα εργαστήρια που αναφέρουν τον αριθμό και τον τύπο των ιών που εντοπίζουν. Τις πρώτες δύο εβδομάδες του Αυγούστου, ο ΠΟΥ επεξεργάστηκε σχεδόν 200.000 τεστ γρίπης, και εντόπισε μόνο 46 θετικά. Σε μια κανονική χρονιά, ο αριθμός θα κυμαινόταν περίπου στα 3.500.

Είναι αξιόπιστα τα στοιχεία;

Μια λογική ανησυχία που προκύπτει από αυτό, είναι ότι η κατακόρυφη πτώση των κρουσμάτων δεν προκύπτει από πραγματική μείωση των λοιμώξεων, αλλά από την περιορισμένη δυνατότητα για τεστ σε μια χρονιά που τα συστήματα υγείας δέχονται ισχυρές πιέσεις. Ευτυχώς, δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Τα στοιχεία του ΠΟΥ είναι ελεύθερα προσβάσιμα για έξι χώρες του νοτίου ημισφαιρίου: Την Αυστραλία, την Αργεντινή, τη Νότια Αφρική, την Παραγουάη, τη Νέα Ζηλανδία και τη Χιλή. Ο συνολικός αριθμός τεστ για τη γρίπη έχει μειωθεί μόλις κατά 20%, ενώ το ποσοστό των θετικών τεστ έχει καταποντιστεί σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα.

Τα στοιχεία της Αυστραλίας παρουσιάζουν μια αξιοσημείωτη εξέλιξη. Από τον Μάιο μέχρι τον Αύγουστο του 2015 – 2019, κατά μέσο όρο 86.000 Αυστραλοί έβγαιναν θετικοί κάθε χρόνο σε τεστ για γρίπη, ενώ 130 έχαναν τη ζωή τους από αυτή. Φέτος τον χειμώνα, η κυβέρνηση της χώρας κατέγραψε μόλις 627 κρούσματα και έναν θάνατο.

Η απάντηση σε έναν μεγάλο γρίφο

Η μείωση των κρουσμάτων γρίπης εξηγεί και έναν από τους μεγάλους γρίφους των στοιχείων για την πανδημία: Ορισμένες χώρες έχουν βιώσει μικρότερη αύξηση της συνολικής τους θνησιμότητας από ό,τι προκύπτει από τον αριθμό των νεκρών κορωνοϊού. Για παράδειγμα, η Χιλή κατέγραψε 9.800 θανάτους από κορωνοϊό μεταξύ του Ιουνίου και της 25^ης Αυγούστου, όμως η συνολική αύξηση των νεκρών κινήθηκε περίπου στους 8.800 σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2015-2019. Είναι πιθανό η Χιλή να υπο-καταγράφει τους νεκρούς της, όμως δεν αποκλείεται τα αποτελέσματα να προκύπτουν σε κάποιο βαθμό και από το γεγονός ότι η γρίπη φέτος σχεδόν εξαλείφθηκε.

Τα κρούσματα γρίπης μπορεί να αυξηθούν στον νότο, τόσο για τη φετινή χρονιά όσο και για την επόμενη, από τη στιγμή που έχει μειωθεί ο αριθμός των ανθρώπων με ανοσία. Την ίδια στιγμή, οι χώρες του βορείου ημισφαιρίου θα πρέπει να περιμένουν λιγότερα κρούσματα γρίπης, από τη στιγμή που θα είναι λιγότερα και εκείνα που θα φτάσουν από το εξωτερικό, ενώ παράλληλα οι περισσότεροι πολίτες τηρούν αποστάσεις μεταξύ τους. Η εποχική γρίπη σκοτώνει κατά μέσο όρο 300.000 – 650.000 άτομα το χρόνο. Σε μια χρονιά γεμάτη κακά νέα, μια νίκη ενάντια στη γρίπη αποτελεί καλοδεχούμενη παρηγοριά.