Πώς η εγκυμοσύνη αναδιοργανώνει τον γυναικείο εγκέφαλο

Η εγκυμοσύνη πυροδοτεί μια πλειάδα αλλαγών στο γυναικείο σώμα –ορμονικών, καρδιαγγειακών, αναπνευστικών, γαστρεντερικών και ουροποιητικών. Και ναι, όπως επιβεβαιώνει μια νέα μελέτη, μεγάλες αλλαγές συμβαίνουν και στον εγκέφαλο, άλλες παροδικές και άλλες μεγαλύτερης διάρκειας.

Μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature Neuroscience χαρτογραφεί για πρώτη φορά τις αλλαγές που εκτυλίσσονται καθώς ο γυναικείος εγκέφαλος αναδιοργανώνεται, βασισμένη σε τομογραφίες που καταγράφουν 26 στιγμιότυπα στην πορεία του χρόνου, τα οποία ξεκινούν τρεις εβδομάδες πριν από τη σύλληψη, καλύπτουν όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τελειώνουν δύο έτη μετά τη λοχεία.

Οι ερευνητές κατέγραψαν εκτεταμένη μείωση στον όγκο της φαιάς ουσίας στον εγκεφαλικό φλοιό, το ζαρωμένο εξωτερικό του εγκεφάλου. Αύξηση καταγράφηκε αντίθετα στην δομική ακεραιότητα της λευκής ουσίας πιο βαθιά στον εγκέφαλο. Και οι δύο αλλαγές συμβαδίζουν χρονικά με αύξηση στα επίπεδα των ορμονών οιστραδιόλη και προγεστερόνη.

Δεν είναι σαφές το κατά πόσο η απώλεια φαιάς ουσίας έχει αρνητικές συνέπειες.
Η φαιά ουσία αποτελείται από τα κύρια σώματα των νευρώνων του εγκεφάλου, ενώ η λευκή ουσία αποτελείται από τους νευράξονες, τις ίνες που συνδέουν τους νευρώνες μεταξύ τους.

Η μελέτη, η πρώτη του είδους της, πραγματοποιήθηκε σε μία μόνο γυναίκα, την νευροεπιστήμονα του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια Ελίζαμπεθ Τσάστριλ, 43 ετών, μέλος της ερευνητικής ομάδας η οποία γέννησε ένα υγιές αγόρι, σήμερα 4,5 ετών.

Οι ερευνητές είπαν πως μετά την ολοκλήρωση της μελέτης είδαν τα ίδια μοτίβα αλλαγών σε γυναίκες που υποβλήθηκαν σε τομογραφίες για μελέτη που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Η έρευνα έδειξε μείωσε της φαιάς ουσίας κατά 4% στο 80% των περιοχών του εγκεφάλου που εξετάστηκαν, μείωση που δεν αναστράφηκε πλήρως μετά τον τοκετό.

Καταγράφηκε επίσης αύξηση περίπου 10% στη δομική ακεραιότητα της λευκής ουσίας, ένα μέτρο της υγείας και της ποιότητας των συνδέσεων μεταξύ διαφορετικών περιοχών του εγκεφάλου, το οποίο φτάνει στα μέγιστα επίπεδα στα τέλη του δευτέρου και τις αρχές του τρίτου τριμήνου της κύησης, και επιστρέφουν στα αρχικά επίπεδα μετά τη λοχεία.

«Προηγούμενες μελέτες είχαν καταγράψει στιγμιότυπα του εγκεφάλου πριν και μετά την εγκυμοσύνη, ποτέ όμως δεν είχαμε δει τον εγκέφαλο στη διάρκεια αυτής της μεταμόρφωσης» δήλωσε η Έμιλι Τζέικομπς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα.

Οι ερευνητές δήλωσαν πως δεν είναι σαφές το κατά πόσο η απώλεια φαιάς ουσίας έχει αρνητικές συνέπειες.

«Θα μπορούσε να σημαίνει μια λεπτή ρύθμιση των εγκεφαλικών κυκλωμάτων, περίπου όπως συμβαίνει σε όλους τους νεαρούς ενήλικες καθώς περνούν την εφηβεία και ο εγκέφαλός τους εξειδικεύεται. Κάποιες από τις αλλαγές που παρατηρήσαμε θα μπορούσαν επίσης να οφείλονται στις υψηλές φυσιολογικές απαιτήσεις της ίδιας της εγκυμοσύνης» δήλωσε η Πόρα Πρίτσετ του Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια, επίσης μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Οι ερευνητές ελπίζουν στο μέλλον να εξετάσουν πώς οι αλλαγές που παρατηρήθηκαν στον εγκέφαλο συνδέονται με την επιλόχειο κατάθλιψη.