Πώς ένα δηλητηριώδες σαλιγκάρι συμβάλει στη θεραπεία του διαβήτη 

Στα απέραντα και μυστηριώδη βάθη των ωκεανών, όπου κατοικούν μερικά από τα πιο θανατηφόρα πλάσματα του πλανήτη, οι επιστήμονες ανακάλυψαν έναν απροσδόκητο σύμμαχο στη μάχη κατά του διαβήτη και των ορμονικών διαταραχών. Ειδικότερα, μια νέα μελέτη διαπιστώνει ότι το σαλιγκάρι κώνος (Geography cone), ένα δηλητηριώδες θαλάσσιο σαλιγκάρι γνωστό για το θανατηφόρο τσίμπημά του, κρύβει ένα ισχυρό μυστικό: μια τοξίνη που θα μπορούσε να φέρει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε ορισμένες ασθένειες.

Το συγκεκριμένο είδος θαλάσσιου σαλιγκαριού χρησιμοποιεί μια πιο ύπουλη μέθοδο – ένα κοκτέιλ δηλητηριωδών τοξινών που διαταράσσει τις σωματικές λειτουργίες των θυμάτων του, αφήνοντάς τα αβοήθητα και εύκολα στην κατανάλωση. Ωστόσο, μέσα σε αυτό το θανατηφόρο οπλοστάσιο βρίσκεται μια αξιοσημείωτη ουσία, που μιμείται μια ανθρώπινη ορμόνη και έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει πρωτοποριακά φάρμακα.

Πώς ένα θανατηφόρο δηλητήριο μπορεί να αποβεί σωτήριο; 

Η σωματοστατίνη στον άνθρωπο λειτουργεί ως ένα είδος κύριου ρυθμιστή, διασφαλίζοντας ότι τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, ορμονών και άλλων κρίσιμων μορίων δεν ξεφεύγουν από τον έλεγχο. Ωστόσο, η κονσοματίνη, η εκδοχή αυτής της ορμόνης στο σαλιγκάρι, έχει ορισμένα μοναδικά πλεονεκτήματα. Σε αντίθεση με την ανθρώπινη σωματοστατίνη, η οποία αλληλεπιδρά με πολλές πρωτεΐνες στο σώμα, η κονσοματίνη στοχεύει μόνο μία συγκεκριμένη πρωτεΐνη με ακρίβεια. Αυτή η ακριβής στόχευση σημαίνει ότι η κονσοματίνη θα μπορούσε ενδεχομένως να χρησιμοποιηθεί για τη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και των επιπέδων ορμονών με λιγότερες παρενέργειες από τα υπάρχοντα φάρμακα.

Η κονσοματίνη είναι επίσης πιο σταθερή από την ανθρώπινη ορμόνη, καθώς διαρκεί περισσότερο στο σώμα λόγω της παρουσίας ενός ασυνήθιστου αμινοξέος που την καθιστά ανθεκτική στη διάσπαση. Για τους φαρμακευτικούς ερευνητές, αυτό το χαρακτηριστικό θεωρείται ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς θα μπορούσε να οδηγήσει στην ανάπτυξη φαρμάκων που θα προσφέρουν μεγαλύτερης διάρκειας οφέλη στους ασθενείς, μειώνοντας τη συχνότητα των δόσεων και βελτιώνοντας τα συνολικά αποτελέσματα της θεραπείας.

Αν και μπορεί να φαίνεται αντιφατική η έμπνευση στην ανάπτυξη φαρμάκων από το δηλητήριο, η προσέγγιση αυτή αποδεικνύεται απίστευτα γόνιμη. Όπως εξηγεί η δρ Helena Safavi, αναπληρώτρια καθηγήτρια βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, «τα δηλητηριώδη ζώα έχουν, μέσω της εξέλιξης, τελειοποιήσει τα συστατικά του δηλητηρίου ώστε να χτυπήσουν έναν συγκεκριμένο στόχο στο θήραμα και να το διαταράξουν. Αν πάρετε ένα μεμονωμένο συστατικό από το μείγμα δηλητηρίου και εξετάσετε πώς διαταράσσει τη φυσιολογική φυσιολογία, αυτή η οδός είναι συχνά πραγματικά σημαντική για την ασθένεια». Με άλλα λόγια, τα ίδια τα σχέδια της φύσης μπορούν να προσφέρουν συντομότερες διαδρομές για την ανακάλυψη νέων θεραπευτικών μονοπατιών.

Στο φυσικό της περιβάλλον, η κονσοματίνη λειτουργεί μαζί με μια άλλη τοξίνη στο δηλητήριο του κωνοειδούς σαλιγκαριού, η οποία μιμείται την ινσουλίνη, για να μειώσει δραστικά το σάκχαρο στο αίμα του θηράματος του σαλιγκαριού. Αυτό το διπλό χτύπημα αφήνει τα ψάρια σε σχεδόν κωματώδη κατάσταση, ανίκανα να ξεφύγουν από τη θανατηφόρα λαβή του σαλιγκαριού. Μελετώντας την κονσοματίνη και τον ινσουλινόμορφο συνεργάτη της, οι ερευνητές εκτιμούν ότι μπορούν να ανακαλύψουν νέους τρόπους για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα των ανθρώπων, οδηγώντας ενδεχομένως σε καλύτερες θεραπείες για τον διαβήτη.

«Πιστεύουμε ότι το κωνοειδές σαλιγκάρι ανέπτυξε αυτή την εξαιρετικά επιλεκτική τοξίνη για να συνεργαστεί με την ινσουλινόμορφη τοξίνη για να μειώσει τη γλυκόζη στο αίμα σε πραγματικά χαμηλά επίπεδα», εξηγεί ο Δρ Ho Yan Yeung, μεταδιδακτορικός ερευνητής βιοχημείας στο Πανεπιστήμιο της Γιούτα και πρώτος συγγραφέας της μελέτης.

Αυτό που είναι ακόμη πιο συναρπαστικό είναι η πιθανότητα το δηλητήριο του κωνοειδούς σαλιγκαριού να περιέχει πρόσθετες ανεξερεύνητες ακόμη τοξίνες που επίσης ρυθμίζουν το σάκχαρο στο αίμα. «Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να μην υπάρχουν μόνο τοξίνες που μοιάζουν με ινσουλίνη και σωματοστατίνη στο δηλητήριο», προσθέτει ο Yeung. «Θα μπορούσαν ενδεχομένως να υπάρχουν και άλλες τοξίνες που έχουν ιδιότητες ρύθμισης της γλυκόζης» καταλήγει.